Haydarpaşa İngiliz Mezarlığı

Mezarlık alanı, resmi olarak 16 Mayıs 1855 tarihinde açılmış. Kırım Savaşı'na katılıp yaralı olarak İstanbul'a getirilen, Savaş boyunca Florence Nightingale tarafından Selimiye Kışlasında oluşturulan organize askerî hastanede, kolera nedeniyle yaşamlarını yitiren İngiliz askerleri için tahsis edilmiştir.

Biri deniz kıyısına, diğeri hastaneye yakın iki ayrı arsa üzerinde oluşturulmaya başlanan mezarlığın kurulu olduğu arazi Kanuni Sultan Süleyman'ın özel mülklerindendi. Bu arsa 1855 yılında İngiliz hükûmetine bağışlandı. Birbirinden ayrı iki arsadan oluşan mezarlık, 1867 yılında aradaki arazinin de bağışlanmasıyla ya da satılmasıyla birleşmiş oldu.

Savaş boyunca Selimiye Kışlası'nda toplam 6 bin İngiliz askerinin kolera nedeniyle öldüğü sanılmaktadır. Bu askerlerin çok azının mezar yerleri günümüze dek ulaşmayı başarabilmiştir.

Kırım Savaşı'nda ölen askerlerin anısına, 1857 yılında Birleşik Krallık kraliçesi Victoria tarafından 28 metre yüksekliğinde bir anıt diktirildi.

Mezarlıkta I. Dünya Savaşı sırasında Türkiye'de ölen 400'ün üzerinde askerin mezarı vardır. Bu askerlerin büyük bir bölümünü savaş tutsakları ve Mondros Mütarekesi sonrasında İstanbul'un işgali sırasında (1918 -1923) direnişçilerce öldürülen askerler oluşturmaktadır.

1867 yılından bu yana, 700'ü aşkın sivil mezarlık içinde ayrı bir bölümde gömülmüştür.

I. Elisabeth dönemi İngiliz büyükelçisi Sir Edward Barton İstanbul'da bir süre görev yaptıktan sonra 1598 yılında İstanbul Heybeliada'da yaşamını yitirmiş ve ölümünden 257 yıl sonra kalıntıları adadaki mezarından alınarak buraya aktarılmıştır.

1898 -1908 yılları arasında İstanbul'daki İngiliz Büyükelçisi Sir Nicholas O’Conor-Don da burada gömülmüş ve anısına mezarlık içinde bir şapel yaptırılmıştır.

Rusya'da ya da Türkiye sınırlarında ölen (bir bölümü Hint kökenli) 200 İngiliz vatandaşının adlarının bulunduğu anıt mezarlıktaki diğer dikkat çekici yapılardandır. Bu anıta, mezarları günümüze dek ulaşamayan, kaybolan ya da tahrip olan askerlerin adları yazılmıştır.

Kraliyet Donanması'na ve Kraliyet Hava Kuvvetleri'ne mensup, II. Dünya savaşı kurbanı 38 asker, Akdeniz'deki çeşitli görev yerlerinde, çeşitli nedenlerden dolayı yaşamlarının yitirdikten sonra İstanbul'daki, Haydarpaşa İngiliz Mezarlığı'na getirilerek burada defnedilmiştir.

Koleradan ölen kimsesiz / ünvansız 6.000 askeri toplu gömdüklerini düşündüm. İstanbul u 5 yıl işgal edip bize kötülük eden askerleri de dikkate alınca, bakımlı olan, bu mezarlığı sevemedim.

1822'de doğan ve 1868 tarihinde Osmanlı hizmetine giren ve 1881 yılında vezirlik ve müşirlik (büyük amiral) rütbesiyle donanma komutanlığına kadar yükselen Augustus Charles Hobart Hampten (Osmanlıdaki adıyla Hobart Paşa) da burada gömülüdür. 1886 yılında tedavi için gittiği İtalya'da ölünce Türk topraklarında defnedilme vasiyeti üzerine II. Abdülhamid tarafından cenazesi Necid vapuruyla İstanbul'a getirilmiştir.