شهداد به گندم بريان - Gandom Beryan

گندم بریان!
کره ماه سطح زمین!
گرم ترین نقطه زمین!
همین چند تعریف کافی است تا ما را راهی گندم بریان کند، جائی در دل کویر لوت.
کمتر از صد کیلومتر با شهداد ( این شهر کویری که خود در فاصله 70 کیلومتری کرمان قرار دارد) فاصله دارد، در سمت شمالی و کمی شرقی آن.
جاده ای که به سمت نهبندان میرود را اگر در پیش بگیرید ، پس از عبور از پارک نبکاها، خروجی قلعه شفیع آباد و کمپ کویری و نهایتا روستای ده سیف( آخرین روستای تاب اورده در مواجهه با کویر)، نرسیده به کلوتها، درسمت راست جاده تابلوئی است ( به دقت باید دید و تقریبا در کنار یک ساختمان تکی متروک است) که سمت گندم بریان را نشان می دهد، با فاصله 45 کیلومتر.
کمی که در جاده جلو بروید دیگر باید با دقت نگاه کرد تا رد ماشینها را بر روی زمین یافت و در امتداد آن مسیر را ادامه داد . جاده ای دیگر به معنی واقعی اش وجود ندارد.
میرویم و میرویم و می رویم تا به رود شور میرسیم، همان که از فرسنگها دورتر و از سمت بیرجند نشات گرفته و تا اینجا امده است.تنها ورد جاری در دل کویر لوت. پر اب وبد وقتی که ما انجا بودیم. به امید یافتن مسیری برای عبور از ان با ماشین ، در امتدادش کم با لا رفتیم ولی نشد و با برگشت با نقطه اول ماشین را گذاشتیم و پیاده 2 کیلومتر باقی مانده تا ابتدای گندم بریان را پیمودیم تا برسیم به این سطح متفاوت زمین!
گندم بریان ناحیه ای است به وسعت 480 کیلومتر مربع، در دل کویر لوت و حدودا 120 متر بلند تر از کویر اطراف. سطحش پوشیده از سنگها سیاه بازالتی است که بر گستره ای از شنهای کویری ریخته اند. اگر از بالا و گوگل ارث، کویرلوت را ببینیم به شکل لکه سیاهی دیده میشود. عرض زیادی دارد و پیمایشی طاقت فرسا!( و شاید جان فرسا!)
باید رفت و از نزدیک دید این جاذبه متفاوت وطنی را...
پی نوشت:
1) مسیر از جاده اسفالت تا گندم بریان که حدود 45 کیلومتر است را حتما با ید با ماشین افرود وان هم نه به تنهایی طی کرد. باید حداقل دو ماشین همراه باشند . فصل مناسب نیز قطعا در فصول گرم سال نیست. شاید هم بد نباشد که یاد و تشکری کنیم از اقامتگاه بومگردی ستاره کویر که میزبان بسیار خوبی بودند برای ما در شهر زیبای شهداد، با امکاناتی خوب و با برخوردهای بسیار دوستانه متولیانش.
"2) شهداد" نزدیک ترین شهر به دشت گندم بریان است و اهالی آن معتقدند وجه تسمیه نام گندم بریان این بوده که چون در مجاورت جاده ابریشم قرار داشته در طول سال کاروانهای زیادی از آنجا عبور می کرده اند و در فصل گرم سال به چشم خود دیده بودند که گندمهایشان در اثر شدت گرما برشته می شود و بر همین اساس نام گندم بریان را بر آ‌ن نهادند.


3) بر اساس اندازه‌گیری‌های سازمان جهانی هواشناسی بالاترین دمای ثبت‌شده بر روی زمین متعلق به ایستگاه هواشناسی العزیزیه لیبی واقع در صحرای بزرگ آفریقا است که دمای هوا در ۱۳ سپتامبر ۱۹۹۲ در این ایستگاه ۵۸ درجه سانتی‌گراد (۱۳۶٫۴ درجه فارنهایت) ثبت شده است. پیش از آن رکورد گرم‌ترین نقطه دنیا متعلق به دره مرگ در کالیفرنیا بود که در سال ۱۹۱۳ به میزان ۵۶٫۷ درجه سانتی‌گراد اندازه‌گیری شده بود.
در مطالعه گرم‌ترین نقاط کره زمین با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای سنجنده مدیس طی سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۹ توسط ناسا، بیابان لوت در سال‌های ۲۰۰۴، ۲۰۰۵، ۲۰۰۶، ۲۰۰۷ و ۲۰۰۹ به عنوان گرم‌ترین نقطه کره زمین اندازه‌گیری شد که در سال ۲۰۰۵ با دمای ۷۰٫۷ درجه سانتی گراد گرم‌ترین رکورد دما در تمام زمین را ثبت کرده است. این دما ۱۲ درجه سانتی‌گراد بیش‌تر از رکورد رسمی دمای هوای زمین است که در سال ۱۹۹۲ در لیبی ثبت شده است. باید توجه داشت که گرم‌ترین نقطه کره زمین در سال‌های مختلف تغییر می‌کند، مثلاً در سال ۲۰۰۳ کوئینزلند استرالیا با دمای ۶۹٫۳۳ درجه سانتی‌گراد گرم‌ترین نقطه زمین بوده که این دما دومین دمای بالا پس از لوت در دوره هفت‌ساله مطالعه ناسا به‌شمار می‌رود. علاوه بر آن دمای سطح زمین معمولاً بالاتر از دمای هوا در همان نقطه است و اعداد ثبت‌شده به‌عنوان دمای سطح زمین که با استفاده از شاخص دمای سطح به‌دست آمده، به‌معنای دمای هوای آن مناطق نیست. مطالعات دانشمندان در سال ۱۹۱۵ دربارهٔ تفاوت دمای هوا و سطح زمین در دره مرگ نشان داد که در حالی که دمای سطح زمین در عمق ۰٫۴ سانتی‌متری خاک سطحی ۷۱٫۵۵ درجه سانتی‌گراد اندازه‌گیری شد، هم‌زمان دمای هوا در ارتفاع ۱۲۰ سانتی‌متری سطح زمین ۴۲٫۵ درجه سانتی‌گراد بوده است.
در بسیاری از رسانه‌های ایرانی و خارجی به نقل از دکتر پرویز کردوانی منطقه گندم بریان به‌عنوان گرم‌ترین نقطه لوت و دنیا معرفی شده است ولی کردوانی با رد این ادعا و نقل قول منتسب به وی، معتقد است گرم‌ترین نقطه زمین در بیابان لوت "چاله مرکزی لوت" در ۷۵ کیلومتری شرق شهداد است و معرفی گندم بریان به‌عنوان گرم‌ترین نقطه لوت و کره زمین نادرست است.