Afentis Christos from Omalos plateau (Κορυφή Αφέντης Χριστός - Δίκτη, από το οροπέδιο του Ομαλού)

Ανάβαση - προσκύνημα στην κορυφή Αφέντης Χριστός, 2.145μ με σημείο αφετηρίας το οροπέδιο του Ομαλού στη Βιάννο στα 1.325 μετρα. Μέχρι τα 1600μ. περίπου, δεν υπάρχει σαφές μονοπάτι. Η ανάβαση γίνεται ανάμεσα σε αραιούς πρίνους και ελεύθερο έντονα ανοδικό πεδίο. Μετά πατάμε τη Μαδάρα. Πλέον υπάρχουν σωροί από πέτρες και κόκκινα σημάδια ή σταυροί που καταδεικνύουν άλλοτε το μονοπάτι και άλλοτε την κατεύθυνση που πρέπει να κινηθούμε. Δύσβατος, βραχώδης και δυσκολοπάτητος τόπος. Η θέα όμως από τους δέτες "στης Κυράς το Πήδημα "και την κορφή του Αφέντη Χριστού, αποζημιώνει με το παραπάνω. Μπαλκόνι της οροσειράς. Με θέαση από το Κάβο Σίδερο ως τις Χανιώτικες Μαδάρες και από τη Νήσο Ντία έως το Κουφονήσι και τη Χρυσή στα νότια. Να σημειωθεί ότι την ημέρα που ανέβηκε 27/10/18, είχαμε την ευλογία ο καιρός να είναι αίθριος και ανέφελος. Η άπνοια της ημέρας και οι βροχές που είχαν προηγηθεί, καθάρισαν την ατμόσφαιρα με αποτέλεσμα η θέα να είναι η μέγιστη δυνατή προς όλες της πλευρές τις Κρήτης και των θαλασσών που την περιβάλλουν.

Για τους φιλίστορες, το παρακάτω είναι απόσπασμα από το έγκυρο site http://www.krassanakis.gr/afentis.htm:

"Στην ανατολική κορφή της Δίκτης που λέγεται Αφέντης, 2141 μ., υπάρχει ο Ιερός Ναός του Αφέντη Χριστού, ο οποίος είναι αφιερωμένος στη μεταμόρφωση του Σωτήρος, και για τον οποίο ο Arthur. J. Evans έχει πει ότι εκει πριν υπήρχε ιερό του Δία που μετά αφιερώθηκε στο Χριστό, πρβ: «A little further on the ridge is the small church of Aphendi Kristos, or the Lord Christ, a name which in Crete clings in an especial way to the ancient sanctuaries of Zeus ……. The eastern and western ranges of Dikta, the sites respectively of the Temple and Cave of Zeus, are known as the Aphendi Vouno, from αυθέντης Χριστός, or 'Christ the Lord.' A votive deposit, apparently connected with some Zeus cult, on a peak of Lasethi is also known as Aphendi Christos» (Arthur J. Evans, «Mycenaean Tree and Pillar Cult and Its Mediterranean Relations, in Τhe Journal of Hellenic Studies, Vol. 21, 1901).

Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, επί τουρκοκρατίας ο αγάς της περιοχής καβάλησε τη ψαρή του φοράδα, έβαλε και την κερά (την κυρία) με το το κοπέλι (παιδί ) τους στα καπούλια της και ξεκίνησαν να πάνε στην κορφή, που σήμερα λέγεται Αφέντης προκειμένου να δουν από εκεί τη θέα και τον τόπο που διαφέντευε ο αγάς. Φτάνοντας στη θέση που είναι σήμερα το εκκλησάκι του Αφέντη Χριστού ξεπέζεψε και είπε στη φοράδα του: «Προσκυνώ σε φοράδα μου που μας έβγαλες εδώ πάνω στον ουρανό», όμως πριν προλάβει να τελειώσει τη φράση του άρχισε να βροντά, να αστράφτει, έγινε συσκοτισμός, βροχή κλπ κλπ και την επόμενη μέρα η ψαρή φοράδα βρέθηκε στη κορφή που σήμερα ονομάζεται «Ψαρή Φοράδα» ή «Ψαρή Μαδάρα», το παιδί στην κορφή που σήμερα ονομάζεται «Κοπέλι» και η κερά (κυρία) στη θέση που σήμερα ονομάζεται «Κερά» ή κατ’ άλλους εκεί που ονομάζεται σήμερα «Πόρος της Κεράς» κ.α.

Στη συνέχεια η Κρασανακη Δέσποινα, η μάνα του καπετάν Αδάμη Κρασανάκη ή Κρασαναδάμη (1887 – 1981), στη ιδιοκτησία της οποίας ανήκε η κορφή (εκεί είχαν το μαντρί τους τους καλοκαιρινούς μήνες) έκτισε την εκκλησία του Αφέντη Χριστού ως τάμα, για να σωθούν από τους Τούρκους. Στην περιοχή υπάρχουν πάρα πολλά σπήλαια, στα οποία στα αρχαία χρόνια λέγεται ότι έμεναν οι καλούμενοι «σαραντάπηχοι», ο αρχηγός των οποίων έμενε εκεί που κτίστηκε η εκκλησία. Επί Γερμανικής κατοχής στο παρακείμενο σπήλαιο στη θέση Βιτσιλόνερο ή μάντρα Κρασαναδάμη στεγάστηκε το Αρχηγείο της Εθνικής Αντίστασης Κρήτης, το οποίο μετά πήγε στη θέση Χαμέτι.

"Η ονομασία «αφέντης» σημαίνει αυτός που υπερέχει των άλλων, άρα και εξουσιάζει. Ετυμολογικά η λέξη «αφέντης» απ΄όπου και «αφεντικά» προέρχεται από το ελληνικό «αυθέντης > τούρκικα efenti» = ο έχων (αφ εαυτού) αυθεντία, άρα από μόνος του υπεροχή, εξουσία κλπ Βέβαια η κορφή Αφέντης δεν είναι η υψηλότερη της Δίκτης, αλλά η κορφή «Σπαθί ή Εντίχτης», στις παλιές της οποίας υπάρχει το Δικταίο άντρο. Ωστόσο ο Χριστός είναι αυθέντης, όπως ήταν παλαιά και ο Δίας.- 7), "