20230731-SantxosoloBTT

Ruta circular desde Llantada pasando por:
- Ilso
- Alto Rigadas
- Las Clavelinas
- Espaldaseca
- Castro El Cerco de Bolunburu
- Ermita Santa Isabel
- Ermita de Santa Ana

Santxosolo mendilerroa, Trasmosomos ere deitua, Balmasedatik Soduperaino luzatzen den bizkaitar mendikatea da; iparraldetik Kadagua ibaiak eta hegoaldetik Rodaiega eta Herrerias ibaiek mugatzen dute. Agian ez da mendilerro oso ezaguna, baina Enkarterriko behatoki ezin hobea dugu.
Leila eta Kike ditut bidelagun gaurkoan; Arangurenekoak dira, gidari ezin hobeak beraz. Herrian dagoen bizikleten garbitokian dugu hitzordua (85 m), Enkarterriko Mankomunitatearen eraikinetik gertu. Handik, Zallako Eroskirantz abiatuko gara eta BI-3602 errepidea hegoalderantz jarraituko dugu, bigarren biribilgunearen ondoren lehenengo irteera hartuz. Industrialde txiki bat gainditu ostean, ezkerrera biratuko dugu, BI-636 azpitik igaro eta eskumara La Peñuela auzoaren norantza hartzeko.
Auzo lasai hau zeharkatzen duen pistan aurrera eginez, errepide batekin egingo dugu topo, zeharkatu beharrekoa, ondoren hegoalderantz luzatzen den legarrezko pistatik La Cuba sakanean aurrera eginez. Hemen hasten da eguneko igoera luzea; basoan barrena bide nagusia sigi-saga jarraituz, basozainaren txabolaraino iritsiko gara.
Metro batzuk aurrerago, lainoztatze lanetarako erabiltzen zen aireportu zaharraren zelaigunea dugu, non, Ilsoko gailurrera zuzenean eramango gaituen xenda topatuko dugu. Gailurrean (563 m), ikurrina, bai Enkarterri ia osoa zein Gorobel mendilerroa miresteko behatokia, eta Zalla, Gueñes eta Gordexola elkartzen diren mugarria topatuko ditugu.
Mendilerro belartsua mendebaldera jarraituz, Ilso Lagunako egurrezko dorrera hurbilduko gara; beste aparteko behatoki bat. Jeitsiera bizkor bat dugu aurretik aireportu zaharrera bueltatu eta berau amaitzen den arte jarraitzeko. Bertan, xenda batek beherago dagoen pistara eramango gaitu (484 m), hegoaldera jarraituko duguna, basoaren gerizpean Lanzagorta mendiaren ipar magala zeharkatu eta Rigadaseko lepora iristeko.
Lepoa atzean utzita bada bidegurutze bat, han zuzen gora joko dugu, Somogudo inguratuta. Sigi-saga patxadaz gora eginez beste behin, Rioya mendiaren gailurraren azpian kokatuko gara (594 m); bertan bidea altuera mantenduz ipar-mendebaldera biratuz doa eta ikuspegia urrun luzatzen da; gozatzeko zatia da. Somokurtzio eta Trasmosomos gailurren artean gaudela, eskumara metro batzuk behera egiten duen bidea topatuko dugu; Fuentefria iturrira darama, freskatzeko aukera ona. Gure bidea jarraituz, Trasmosomos azpian dagoen monolitora iristen gara. Bere zulotik begiratuta, Eretza mendia ikusten da.
Hemen emango diogu hasiera jeitsierari, hurrengo lepoan eskumara biratuz. Bide apurtu honek pista zabal batera eramango gaitu; han ezkerrera joko dugu La Brena askaldegira iristeko asmoz. Honen hesia jarraituta, parkea inguratuz behera egiten duen bidea topatuko dugu; honek behatoki batera eramango gaitu, zuhaitzen artean Bolunburuko kastroa ikusten da. Pistan behera eginez, erraz topatuko dugu harresidun herrixka aurkitzen den El Cerco gailurrera igotzeko bidea. Hainbat horma-irudi Burdin Aroko kastro honen bizitzaz mintzo zaizkigu.
Aurreko bidera bueltatuz, La Herrerako hilerrira abiatuko gara, BI-3651 errepidearekin bat egin eta Bolunburuko monumento multzora daraman bidegorria jarraitzeko. Horrela, Santa Ana baseliza (1610. urtea), Bolunburuko dorretxea eta burdinola atzean utziko ditugu, Kadagua ibaiaren kontrako isurialdera zeharkatu baino lehen, tabernan geldiune bat egiteko aukera izanik.
Egurrezko zubia zeharkatu ostean, ibaitik hurbil mantentzen saiatuko gara hemendik aurrera. Polikiroldegian Kadagua zeharkatuko dugu beste behin, Eroskira gerturatu eta bere aparkalekuaren amaieran, ibaiaren ondotik gure abiapunturaino doan bidea hartuz.