Yazılıkaya Turu
near Yazılıkaya, Eskişehir (Türkiye)
Viewed 1439 times, downloaded 31 times
Trail photos
Itinerary description
Han - Eskişehir
Frig kaya fasadlarının en görkemli örneğidir. Midas şehri platosunun kuzeydoğu eteğinde, öne doğru çıkıntı yapan kaya kütlesi üzerinde yer alır. İlk olarak 1800 yılında W. M. Leake ve arkadaşları tarafından incelenerek kabataslak çizimi yapılmıştır. G. Koehler’e ait bu çizim, birçok hata ve eksikliklerine rağmen, Frig fasadlarının genel görünüşü hakkında fikir veren ilk çizim olması nedeniyle özel bir yere sahiptir. 1834’de Ch. Texier, anıtı inceleyerek gravürünü yapmıştır. Bu, anıtın aslına uygun ve tüm görkemini yansıtan ilk ve tek gravürdür. Anıtın sol üst kısmında, düzleştirilmiş ana kaya üzerindeki Frigce yazıtta geçen Midai kelimesinden dolayı anıta bu ad verilmiştir. Yöre halkı ise üzerindeki yazıtlar nedeni ile anıtı, Yazılıkaya olarak adlandırmıştır. Günümüzde her iki isim de kullanılır. Doğuya bakan anıt 17.00 m yüksekliğinde, 16.50 m genişliğindedir. Yerden yüksekliği, 1.20-1.80 m’dir. Tepe akroteri karşılıklı iki daire parçasından oluşur. Alınlık ve cephe duvarı geometrik motiflerden oluşan zengin bir bezeme ile süslüdür. Anıt’ın merkezinde kapıyı simgeleyen büyük bir niş yer alır. Burası dinî törenler sırasında içine tanrıça Matar’ın heykelinin yerleştirildiği en kutsal bölümdür. Anıtın üzerinde Frigce yazıtlar vardır. Birinci yazıt, anıtın sol üst kısmında, düzleştirilmiş ana kaya üzerine kazınmıştır.
11.00 m. uzunluğundadır. Burada Kral Midas’ın ismi okunmaktadır. İkinci yazıt, sağ yan çerçeve üzerindedir. Bezeme ile çerçeve kenarı arasında kalan boşluğa yanlamasına soldan sağa doğru yazılmıştır. 4.75 m uzunluğundadır. Baba sözcüğü ilginçtir. Okunabilmekle birlikte anlamları kesin olarak çözülemeyen bu yazıtlardan birincisi konum itibarıyla anıtın tümü ile ilgilidir. İkincisi ise daha özeldir. Ayrıca, nişi çevreleyen ikinci çerçevenin her iki yanında ve nişin sağındaki bezemenin alt kısmında çıplak gözle güçlükle seçilebilen birkaç Frigce kelime vardır. Bunlar oldukça kaba ve yüzeysel olarak kazınmıştır. Bunlarda Ana Tanrıça Matar’ın adının geçmesi önemlidir. Anıtın solundaki nişin içinde bulunan yazıt, nişin sol duvarından başlar, arka duvarı ve sağ duvarı üzerinde devam eder. 4.45 m uzunluğundadır.
1936 ve 1937 yıllarında, anıtın önünde arkeolojik kazılar yapılmıştır. Ana kayanın üzerinde yer yer 3 m kalınlığa ulaşan dolgu toprağın altından kuzeye doğru meyilli bir avlu (17 mx19 m), hemen güneyinde sütunlu bir galeriye ait ana kayaya oyulmuş düzgün bir taban ile 4 adet sütun kaidesi gün ışığına çıkartılmıştır Doğu-batı doğrultusunda uzanan galeri, batı yönde büyük nişle sınırlanmaktadır. Araştırmacılar burada bir anıtsal fasad, üzeri açık bir avlu ve bir sütunlu galeriden meydana gelen, Ana Tanrıça Matar’a adanmış büyük bir açık hava kült kompleksi bulunduğu görüşünde birleşmektedir.
BİRİNCİ YAZIT: Alınlığın sol üst kısmında, düzleştirilmiş ana kaya üzerinde yer almaktadır. Alınlığın sol köşe hizasından başlayarak akrotlere doğru kavisli bir şekilde soldan sağa doğru yazılmıştır. 11 m uzunluğundadır. Harf boyları 0.45 m - 0.40 m’dir. Yazıtta Ates ve Midai sözcükleri de görülmektedir.
İKİNCİ YAZIT: Anıtın sağ yan çerçevesi üzerindedir. Soldan sağa doğru yazılmıştır. 4.75 m uzunluğundadır. Harf boyları 0.25 m’dir.
ÜÇÜNCÜ YAZIT: Anıtın solundaki nişin içinde bulunan yazıt, nişin sol duvarından başlar, arka duvarı ve sağ duvarı üzerinde devam eder. 4.45 m uzunluğundadır. Harf boyları 0.40 - 0.45 m’dir.
Waypoints
Midas Anıtı
Midas Anıtı, Yazılıkaya Eskişehir çevresinde bulunan en önemli tarihi eserler arasında yer almaktadır. Yüksekliği 1315 metre olan Yazılıkaya Köyü’nün kuzeyinde Eskişehir, batısında Kütahya, güneyinde Afyonkarahisar ve kuzeydoğusunda Seyitgazi bulunmaktadır. Yeri tam olarak “Frigya Yaylası” üzerindedir. Yüksekliği batıda, bazı yerlerde Türkmen Dağı’na ulaşır. Bu yükselti nedeniyle havası oldukça temizdir ve Frigya devrinde “Phrygia Salutaris” ya da “Sağlıklı Frigya” adıyla anılmıştır. Anıt, Yazılıkaya köyü ile iç içe bulunmaktadır. Anıt nedeniyle bölge Midas Kenti ya da Midas City olarak anılmaktadır. Arkeolojik kazı ve araştırmalar sonucu bölgede ilk yerleşimlerin M.Ö. 3000 yıllarında İlk Tunç Çağlarında başladığı tesbit edilmiştir. Bu çağlardan itibaren kutsal bir alan olan Yazılıkaya Platformu Hititler zamanında da kutsallığını sürdürmüştür. M.Ö. 200’lerde Hitit Krallığına son veren kavimler arasında bulunan ve M.Ö. 8. Yy.da Anadolu’ya yerleşen Frigler için özellikle Eskişehir -Kütahya-Afyonkarahisarı içine alan Dağlık Frigya (Phrygia Epictetus) önemli bir inanç merkezi olmuştur.Yazılıkaya Açıkhava Kutsal Alan, Friglerin ana tanrıça Kybele’ye tapındıkları en önemli kült merkezidir. Frig çağı öncesinde kutsallığı, Frigler zamamında Kybele kültü ile doruk noktasına ulaşmış Frig sonrası Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerinde de etkisini sürdürmüştür. M.Ö. 8. yyda güçlü bir devlet kuran ve Kral Midas ile uygarlıklarının ve sanatın zirvesine ulaşan Frigler kendilerine özgü ahşap mimari işçiliğini kayalara taşımış, bölgenin ve dünyanın ünik ve görkemli anıtı (Yazılıkaya) Midas Anıtı’nı yapmışlardır. Ayrıca bölgede açıkhava tapınakları, anıtlar, kaleler, sarnıçlar, vb. inşa etmişlerdir. Yazılıkaya ve çevresinde ilk kapsamlı kazılar Fransız Arkeoloji Enstitüsü adına 1936 yılında Albert Gabriel tarafından yapılmıştır. 1936-39 yıllarında C.H Emily Haspels’in bölgede ayrıntılı çalışması bulunmaktadır. 1971 yılında Ankara Medeniyetleri Müzesi daha sonra aralıklarla Eskişehir Arkeoloji Müzesi Kazı ve Temizlik çalışmalarında bulunmuştur. Yüksekliği 17 metre olan anıt MÖ 600’lerde yapılmıştır. Antik Frigya’nın merkezinde olduğu kabul edilen anıt Frig Vadisi olarak adlandırılına ve çok geniş bir coğrafyaya yayılan bölgedeki anıtların en görkemlisidir.
Comments (5)
You can add a comment or review this trail
I have followed this trail View more
Information
Easy to follow
Scenery
Moderate
Teşekkürler Erol Hocam
I have followed this trail View more
Information
Easy to follow
Scenery
Moderate
Teşekkürler Erol Hocam
Sayenizde bir çok yer gördük.
I have followed this trail verified View more
Information
Easy to follow
Scenery
Moderate
Rotanın büyük bir bölümünü ailecek takip ettik. Haziran başında her yer yeşilken ve henüz sıcaklar bastırmamışken gayet kefiyli. Son bölümde rotadan ayrılarak dik bir inişle kestirme bir yol izledik ancak uğramadığımız kısımda kalan Kral yolu ve birkaç yapıyı daha kaçırmış olduk : (
Memnun olmanıza sevindim.
Kamp için nasıl bir yer?