R-20211113 | In Memoriam Zara Buter / 19 juli 1936 - 12 november 2021 (*(*); 22 IBP)

Attentie: geen bijzonderheden.

Ik heb deze wandeling gemaakt in de ochtend volgend op de dag van het overlijden van mijn moeder, Zara (Sara) Anna-Beth Linnéa Buter-Sahlén, geboren op 19 juli 1936 te Göteborg, Zweden, enig kind van Hans Linnar Bertil Sahlén (20 april 1906 - 8 april 1981) en Lilly Ragnhild Sofia Sahlén-Sundén (26 maart 1912 - 3 april 1996). Sinds een kleine twee jaar was zij weduwe van Kees (Gezinus) Buter (2 december 1936 - 10 januari 2020), wijlen mijn vader (zie R-20200110 | In Memoriam Kees Buter / 02.12.1936 - 10.01.2020 (*(*); 24 IBP)). Mijn moeder is op vrijdag, 12 november 2021, vroeg in de ochtend vredig ingeslapen in haar eigen bed, in Emmen, haar woonplaats sinds 1968, op de redelijk gezegende leeftijd van 85 jaar, na een slechts kortdurend ziekbed van enkele dagen.

Mijn moeder heeft zich de laatste dagen gelukkig omringd geweten door de mensen die haar dierbaar waren en die van haar hielden. Ik kan me desondanks voorstellen hoe zij de laatste tijd - met name sinds het overlijden van mijn vader - met regelmaat door gevoelens van eenzaamheid en onzekerheid moet zijn overvallen. Helaas kon niemand het gat vullen dat door zijn wegvallen was ontstaan. “Wat mis ik mijn lieve man en maatje, het is niet te bevatten!”, waren haar eigen woorden, die we kort na haar overlijden terugvonden op een stukje papier… ze was niet zo’n prater.

Tot 20 maart 2021 had je nog het dagelijkse gezelschap van Sooty, de lieve poes die wij eind 2010 in Schotland hadden geadopteerd en die sinds ons vertrek naar Brazilië in maart 2013 bij Papa en jou heeft gewoond. Wat was je gehecht aan haar en wat had ik je - met heel mijn hart - willen besparen dat ik haar - vanwege de ondraaglijke pijn die ze inmiddels leed - heb moeten inslapen.

Net als aan mijn vader, heb ik vele mooie herinneringen aan de meer dan 50 jaren die mijn moeder en ik bewust samen hebben meegemaakt, en de periode sinds het overlijden van mijn vader heeft een extra dimensie aan onze relatie toegevoegd. Zonder enige twijfel heeft zij een mooi en tevreden leven geleid, maar op dit moment voel ik mij desalniettemin vooral overmand door gevoelens van verdriet en verlies, meer dan ik had kunnen bevroeden. Met het heengaan van mijn moeder is er echt een definitief einde aan een tijdperk gekomen. Het grauwe, kille weer tijdens deze korte, ietwat naargeestige wandeling vanuit mijn ouderlijk huis, die ik heb gemaakt om mijn gedachten wat te ordenen, sluit naadloos aan bij mijn huidige gemoed.

Samen Wordfeud spelen en hierbij met regelmaat korte berichtjes uitwisselen… we zullen het nooit meer kunnen doen. Bellen om samen de boodschappenlijst op te stellen voor de Jumbo en de gebeurtenissen van de afgelopen dagen door te nemen... het hoeft niet meer. Op bezoek komen en je op je vertrouwde plekje aan de keukentafel zien zitten... het gaat er niet meer van komen. Ondanks het feit dat we ons natuurlijk in toenemende mate zorgen begonnen te maken over hoe dat op enig moment verder had gemoeten, is er nu op de eerste plaats het verdriet... het is nog niet te bevatten.

Je wilde - coûte que coûte! - geen medische polonaise meer aan je lijf. Je wilde absoluut thuis overlijden, in je eigen bed en in het bijzijn van je dierbaren… en, als het even kon, zonder dat je je er bewust van was. Je wilde, in je eigen woorden, “alleen nog tussen zes planken de deur weer uit”. Grotendeels dank zij je eigen standvastigheid ben je in deze opzet ook geslaagd, een bliksembezoek aan het ziekenhuis daargelaten. Ik ben oprecht blij voor je dat dit "volgens plan" is verlopen.

Ik verblijf nu, samen met mijn vrouw, broer, zus, zwager en hun dochters, in ons ouderlijk huis, dat eigenlijk geen ouderlijk huis meer is: de ziel is eruit, ik voel me net een indringer... wat is geweest, komt nooit meer terug. Je hebt heel veel voor me betekend, Mama: je hebt me niet alleen het leven geschonken en liefdevol voor me gezorgd in mijn kinderjaren, je hebt me ook gestimuleerd om piano te leren spelen en om te gaan tennissen, je hebt ons - je kinderen - altijd onvoorwaardelijk gesteund, ongeacht onze keuzes, en je hebt je eigen belang steeds ondergeschikt gemaakt aan dat van anderen, met name dat van je gezin... de laatste tijd misschien soms wat te veel.

Zelf was je een gepassioneerd tennisspeelster, lange tijd actief en de laatste jaren passief. Je was een echte huismus: het mooiste deel van op vakantie gaan, was de thuisreis. Toch heb je je geboorteland, Zweden, probleemloos verruild voor je tweede vaderland, Nederland, en ben je, samen met Papa, bijna overal waar wij hebben gewoond op bezoek geweest: niet alleen binnen Nederland, maar ook in Frankrijk, Schotland en zelfs Mexico. Alleen Brazilië bleek uiteindelijk een brug te ver. Je was muzikaal en kon prachtig zingen, en hebt menig koor en cabaret met je aanwezigheid en vocale bijdragen verblijd. Je hield van huiselijke gezelligheid en was helemaal in je element als je werd omringd door naaste familie en goede vrienden. En je had gevoel voor humor, met vaak een wat ondeugende blik in je ogen... tot aan het bittere einde toe.

Ook in deze laatste periode, sinds het overlijden van Papa, was je "als de dood" om anderen tot last te zijn: je klaagde niet en ging moedig door, bescheiden, onzelfzuchtig, stoïcijns en zo opgewekt als je maar op kon brengen. Het zullen je Zweedse genen wel zijn geweest: niet klagen, maar dragen!

Eergisterochtend zijn wij in allerijl uit Entrecasteaux vertrokken, omdat je gezondheidssituatie plotseling sterk en snel achteruit ging. ‘s Avonds kwamen we - volledig verreisd - even na negenen aan; je was wakker en helder, ofschoon niet helemaal je oude zelf door de morfine die je sinds die middag kreeg toegediend. We hebben nog een gezellige, dierbare en waardevolle avond gehad, waarbij je uiteindelijk - geheel in stijl! - zelfs nog opriep om gezamenlijk "een laatste glaasje te nemen", hetgeen we dan ook hebben gedaan. Je drukte ons op het hart dat je een heel mooi leven hebt gehad, en dat "het goed was zo". De huidige wereld was de jouwe niet meer, zeker niet sinds je overal alleen voor stond, ondanks de regelmatige bezoeken van je kinderen, kleindochters, familie, vrienden en vriendinnen.

Zelfs je laatste momenten stonden in het teken van anderen: je wilde ons geen verdriet of overlast bezorgen en bleef bijna voortdurend vrolijk. Bang voor de dood was je niet, hooguit een beetje zenuwachtig omdat je niet wist wat je te wachten stond. De manier waarop je afscheid hebt genomen van ons getuigt van onzelfzuchtigheid en persoonlijke moed; ik heb er het diepst mogelijke respect voor, en het zal me hopelijk helpen het verdriet om te zetten in gemis en uiteindelijk mooie herinneringen. Ik ben dankbaar dat we zo goed en waardevol afscheid van elkaar hebben mogen nemen... het was alsof je nog op ons had gewacht. Ik hoop dat onze aanwezigheid je tot steun heeft mogen zijn bij het ondernemen van deze laatste, eenzame reis... zonder wederkeer. Alles was gezegd, alles afgerond, je bent mooi, waardig en uiteindelijk gelukkig ook vredig heengegaan... wij blijven diep bedroefd achter. Ik zal je voor altijd in mijn - op dit moment wederom gebroken - hart meedragen.

Må du vila i frid, kära Mamma, efter den gångna perioden av förlust, ensamhet och sorg; du förtjänar det mer än väl! Jag hoppas av hela mitt hjärta att du och Pappa får ses igen. I så fall: skål!

(Moge je rusten in vrede, lieve Mama, het komt je na de afgelopen periode van gemis, eenzaamheid en zorgen meer dan toe! Ik hoop van ganser harte dat Papa en jij elkaar weer mogen zien. In dit geval: proost!)

IBP ANALYSIS (based on Visorando)
Difficulty (p): 22
Reliability: E7
Distance - total (km): 8,21
Accumulated climb (m): 15
Accumulated descent (m): 8
Maximum height (m): 27
Minimum height (m): 16
Start height (m): 23
End height (m): 23
Distance - uphill (km): 0,79 (1,9% on average)
Climbs 1-5% (km): 0,79
Climbs 5-10% (km): 0,00
Climbs 10-15% (km): 0,00
Climbs 15-30% (km): 0,00
Climbs > 30% (km): 0,00
Climbs requiring hands: No
Distance - downhill (km): 0,52 (1,6% on average)
Descents 1-5% (km): 0,52
Descents 5-10% (km): 0,00
Descents 10-15% (km): 0,00
Descents 15-30% (km): 0,00
Descents > 30% (km): 0,00
Descents requiring hands: No
Distance - flat (km): 6,89 (<1% climb or descent)
Vertiginous: Low

* = gewone wandeling
** = aardige wandeling
*** = mooie wandeling
**** = bijzonder mooie wandeling
***** = uitzonderlijk mooie wandeling (bijna uniek)

0-25 IBP = zeer lichte wandeling
26-50 IBP = lichte wandeling
51-75 IBP = gemiddeld zware wandeling
76-100 IBP = zware wandeling
> 100 IBP = zeer zware wandeling
(in geval van een gemiddelde conditie)

Bron van de foto's: M. Buter

Disclaimer: the GPX registration and description of this hike have been made to the best of my knowledge, information and belief; nevertheless, if you decide to do this hike, it will be at your own risk entirely; I hereby decline any liability for consequences.