Μονοπάτι Άγιος Ιωάννης - Άγιος Αντώνιος - Κουδουμάς

Parking - Άγιος Ιωάννης

Ο Άγιος Ιωάννης είναι ένας μικρός παραθαλάσσιος οικισμός που βρίσκεται στην έξοδο του φαραγγιού της Γούλας, 73km νότια του Ηρακλείου, στην περιφέρεια του χωριού Καπετανιανά. Τα Καπετανιανά βρίσκονται πολύ κοντά στην ψηλότερη κορυφή των Αστερουσίων Ορέων, τον Κόφινα και εδώ μπορείτε να επισκεφτείτε τη Βυζαντινή Εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου και το Ναό του Τιμίου Σταυρού στην κορφή του Κόφινα, αλλά και να εξασκηθείτε στα τοπικά πεδία αναρρίχησης. Μονή Αγίου ΙωάννηΜονή Αγίου Ιωάννη ΚαπετανιανώνΑπό τα Καπετανιανά μπορείτε να οδηγήσετε τον χωματόδρομο μήκους 8χλμ, ο οποίος ξεκινάει από υψόμετρο 750μ και καταλήγει στον Άη Γιάννη. Η διαδρομή ελίσσεται στην κόψη του γκρεμού προσφέροντας απίστευτη θέα στο Νότιο Κρητικό Πέλαγος και στο άγριο τοπίο των Αστερουσίων με τα απροσπέλαστα φαράγγια. Μετά από αρκετό τράνταγμα φτάνετε στον οικισμό, στον οποίο διαμένουν τα καλοκαίρια κυρίως κάτοικοι που κατάγονται από τα Καπετανιανά. Δυστυχώς, η άναρχη και αυθαίρετη δόμηση αποτελεί μια παραφωνία μέσα σε αυτό το υπέροχο τοπίο της νότιας Κρήτης. Στον Άη Γιάννη υπάρχει το παλιό ομώνυμο σπηλαιώδες μοναστήρι, το οποίο είναι κτισμένο στη θέση αρχαίου Ασκληπιείου και έχει πολύ παλιές τοιχογραφίες. Εδώ οι κάτοικοι συμπληρώνουν το εισόδημά τους αξιοποιώντας τις φυσικές αλυκές και μαζεύοντας το περίφημο αλάτι του Κουδουμά. Οι αλυκές κληρονομούνται από γενιά σε γενιά και αξίζει να συναντήσετε κάποιον από τους αλατσάδες την ώρα που εργάζεται, γεμίζοντας τις γούρνες με θαλασσινό νερό και αφαιρώντας το καθαρό αλάτι. Σε κάθε περίπτωση αναζητήστε να αγοράσετε λίγο. Ο Άγιος Ιωάννης είναι κτισμένος στη βάση και κατά μήκος της μικρής χερσονήσου της Πόντας. Μπροστά από τον οικισμό, δυτικά της Πόντας, υπάρχει η μικρή απάνεμη παραλία του Άη Γιάννη, ο Μικρός Βαρκότοπος, με το ψιλό βοτσαλάκι και το βραχώδη βυθό. Στα δυτικά του οικισμού σχηματίζεται η μεγαλύτερη βοτσαλιά του Μεγάλου Βαρκότοπου. Ο βυθός της περιοχής την κάνει ιδανική για ψάρεμα. Δεν είναι καθόλου οργανωμένη παραλία, ωστόσο θα δείτε αρκετό κόσμο από το χωριό. Κοντά θα βρείτε καφενεία που προσφέρουν φαγητό και μερικά ενοικιαζόμενα δωμάτια.

Παραλία της Ελυγιάς

Η παραλία της Ελυγιάς, στα ανατολικά της χερσονήσου. Είναι μια όμορφη παραλία, με ψιλό χαλικάκι, στην οποία μαζεύεται γενικά λίγος κόσμος, παρά το γεγονός ότι είναι κοντά στο χωριό. Στην Ελυγιά καταλήγει το φαράγγι της Ελυγιάς. Εδώ κοντά υπάρχει μια σπηλιά, ο Σπήλιος της Βασιλοπούλας, όπου λέγεται ότι έχει βρεθεί κάποιος σημαντικός αρχαίος θησαυρός. Σήμερα είναι γνωστή κι ως Γουρουνόσπηλιος, λόγω των γουρουνιών που έβαζαν μέσα οι βοσκοί. Τέλος, δίπλα στην παραλία υπάρχει ένα πολύ ενδιαφέρον πηγάδι, το Κακοπήγαδο, στο οποίο κατεβαίνει σκάλα και έχει πάντα γλυκό νερό!

Παραλία Αγίου Αντωνίου

Ο Άγιος Αντώνιος βρίσκεται 71 χλμ νότια του Ηρακλείου, ανάμεσα στον οικισμό του Άη Γιάννη και τη Μονή Κουδουμά. Η περιοχή είναι πολύ απομονωμένη και η πρόσβαση μπορεί να γίνει μόνο μέσω του μονοπατιού που συνδέει τον Άη Γιάννη με τον Κουδουμά και περνάει ανάμεσα από πεύκα και χαρουπιές. Στο μέσο της απόστασης (60’-80’) υπάρχει το εντυπωσιακό Σπήλαιο του Αγίου Αντωνίου με σχήμα Δ μέσα στο οποίο υπάρχει ναός αφιερωμένος στον Άγιο Αντώνιο. Στο σπήλαιο υπάρχουν σταλαγμίτες και σταλακτίτες, από τους οποίους ρέει αγίασμα που συγκεντρώνεται σε 3 γούρνες. Η σπηλιά παλαιότερα αποτέλεσε ερημητήριο για πολλούς μοναχούς, ανάμεσα τους και οι ιδρυτές της Μονής Κουδουμά, Άγιοι Παρθένιος και Ευμένιος. Πολύ κοντά στο σπήλαιο, στα δυτικά του, σχηματίζονται μικροί κόλποι με πανέμορφες παραλίες, που έχουν χοντρή άμμο και βαθιά πεντακάθαρα νερά. Η μεγαλύτερη ονομάζεται Άγιος Αντώνιος, λόγω του σπηλαίου, ή Πράσινα Νερά. Η παραλία περιτριγυρίζεται από ψηλούς βράχους, όπου μπορείτε να βρείτε σκιά, αλλά η πρόσβαση από την ξηρά είναι αδύνατη χωρίς να βραχείτε, καθώς θα πρέπει να πηδήξετε στη θάλασσα από τους πλαϊνούς βράχους με τις γούβες συγκέντρωσης αλατιού. Η δύσκολη πρόσβαση κάνει αυτό το μέρος σχεδόν έρημο και ιδανικό για απομόνωση, αλλά και για ψάρεμα.

Διασταύρωση Ιεράς Μονής Κούδουμα - Εκκλησάκι Αγίου Αντωνίου

Διασταύρωση η οποία οδηγεί δεξιά στο εκκλησάκι του Αγίου Αντωνίου και αριστερά στην Μόνη Κούδουμα.

Σπήλαιο Αγίου Αντωνίου Κουδουμά

Σπήλαιο Αγίου Αντωνίου Κουδουμά Μια σύντομη παράκαμψη από το μονοπάτι που οδηγεί από τον Άγιο Ιωάννη Καπετανιανών στη Μονή Κουδουμά στα Αστερούσια Όρη μας οδηγεί στο εντυπωσιακό Σπήλαιο του Αγίου Αντωνίου με σχήμα Δ, μέσα στο οποίο υπάρχει το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Αντωνίου. Στο σπήλαιο υπάρχουν σταλαγμίτες και σταλακτίτες. Ένας σταλακτίτης, που λένε ότι έχει τη μορφή του Αγίου Αντωνίου, σχηματίζει με το τοίχωμα του σπηλαίου κοίλωμα, όπου υπάρχουν εικόνες του Αγίου Αντωνίου και καντήλι. Στο σπήλαιο ζούσαν ερημίτες, καθώς είναι προφυλαγμένο από τις καιρικές συνθήκες και ξεκομμένο από τον κόσμο. Από τον αρχικό τοιχογραφικό διάκοσμο, σώζονται ελάχιστα ίχνη, όπως η λαϊκότροπη παράσταση της Σταύρωσης που ανάγεται χρονολογικά στο δεύτερο μισό του 14ου αιώνα. Το σπήλαιο είναι ορατό σε μεγάλος μέρος της διαδρομής από τον Άη Γιάννη στον Κουδουμά, καθώς η είσοδός του είναι ιδιαίτερα επιβλητική με ύψος 35μ. Αποτελείται από μια μεγάλη αίθουσα μήκους 60μ και μέσο πλάτος τα 10μ. Από το μέσο περίπου της αίθουσας ξεκινούν διαμορφώσεις που έχουν φτιαχτεί σε διάφορες περιόδους, όπως οι εφτά δεξαμενές για να συλλέγεται από την οροφή νερό που θεωρείται αγίασμα. Λίγο πριν το σπήλαιο σχηματίζονται οι πανέμορφες παραλίες του Αγίου Αντωνίου και του Αγαδικού, δίπλα στις αλυκές που ακόμη εκμεταλλεύονται οι ντόπιοι.

Θέα

Ένα σημείο με υπέροχη θέα όλο τον κόλπο της Μονής Κουδουμά.

Θέα

Ένα σημείο με υπέροχη θέα όλο τον κόλπο της Μονής Κουδουμά.

Ιερό παρεκκλήσι πάντων των λαμψάντων των εν ασκεπών οσίων και οισοφόρων πατέρων

Μία από τις πολλές σπηλιές που υπάρχουνε μέσα στον αύλειο χώρο της Ιεράς Μονής Κουδουμά και τις οποίες χρησιμοποιούν ως κελιά οι μοναχοί του μοναστηριού.

Κλουβί με παγωνιά

Μέσα στον αύλειο χώρο του μοναστηριού βρίσκεται ένα κλουβί στο οποίο υπάρχουνε πανέμορφα παγωνιά.

Είσοδος Μονής Κουδουμά

Η μία από τις δύο εισόδους της μονής Κουδουμά.

Μνημείο του ιερού Σταύρου στην Μόνη Κουδουμά.

Μονή Παναγίας Κουδουμά

Μονή Παναγίας Κουδουμά Η Μονή Κουδουμά βρίσκεται στην έξοδο του φαραγγιού «Καταρράκτης» στα Αστερούσια Όρη, 80χλμ νότια του Ηρακλείου και μόλις 40μ από την πανέμορφη παραλία του Κουδουμά. Είναι από τις πλέον απομονωμένες μονές της Κρήτης, καθώς η πρόσβαση από το Ηράκλειο απαιτεί 2,5 ώρες. Γίνεται από χωματόδρομο 24χλμ που ξεκινάει από το χωριό Στέρνες (πρόσβαση από το Χάρακα), σε υψόμετρο 1000μ στη σκιά της κορυφής Κόφινας (1231μ). Κατά την κατάβαση σας με το αυτοκίνητο η θέα στη θάλασσα είναι εκπληκτική (έως και τρομακτική) και οι γκρεμοί προκαλούν ίλιγγο. Στη πορεία θα δείτε το πευκοδάσος του Κουδουμά, αλλά και πολλές κατσίκες πάνω στους γυμνούς κοφτερούς βράχους να κρέμονται από τα φρύδια του βουνού. Μέσα σε αυτό το αμιγώς Κρητικό τοπίο λοιπόν, είναι κτισμένο το παλιό ανδρικό μοναστήρι του Κουδουμά. Ο κεντρικός ναός, σήμερα σταυροειδής και κτισμένος ως μονόκλιτος αρχικά σε σπηλιά, είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου (εορτ. 15 Αυγούστου). Στο αρχικό κλίτος σώζεται σπάραγμα τοιχογραφίας του 14ου αιώνα, πιστοποιώντας την βαθιά ιστορική παράδοση του μοναστηριού. Η περιοχή είναι γεμάτη σπηλιές σε πολλές από τις οποίες αποσύρονται και προσεύχονται οι μοναχοί, ενώ πολλές έχουν διαμορφωθεί σε ξωκλήσια. Από τη μονή ξεκινάει ένα ενδιαφέρον μονοπάτι που καταλήγει στο σπήλαιο του Αγίου Αντωνίου και άλλο ένα που καταλήγει στο Αββακόσπηλιο. Επίσης, κάποιοι περπατούν το πανέμορφο μονοπάτι που ξεκινάει από τις Στέρνες (3 ώρες) και διέρχεται μέσα από το πανέμορφο πευκοδάσος, ενώ την άνοιξη διεξάγεται και αγώνας δρόμου ανωμάλου εδάφους 22.5χλμ (Στέρνες - Κουδουμάς). Το όνομα Κουδουμάς πιθανόν προέρχεται από τον αρχικό ιδρυτή της μονής, αν και υπάρχει και η θεωρία που αναφέρει ότι οφείλεται στο φυτό κουδουμαλιά. Μάλιστα, σε έγγραφο του 1280 υπάρχει το επώνυμο Cudhumano. Η μονή με τη σημερινή της μορφή αναστηλώθηκε το 1870 από τους μοναχούς Παρθένιο και Ευμένιο Χαριτάκη στα ερείπια της παλαιάς μονής. Η μονή είχε ως τότε εγκαταλειφθεί, όπως κι όλες οι παραθαλάσσιες μονές της Κρήτης, λόγω των συχνών πειρατικών επιδρομών στα παράλια της Κρήτης. Η μονή εορτάζει πανηγυρικά στις 15 Αυγούστου, όταν και πολλοί πιστοί έρχονται εδώ από όλη τη Μεσαρά. Έρχονται στις 14 Αυγούστου και διανυκτερεύουν είτε στους ξενώνες, είτε στην παραλία. Επίσης, η μονή εορτάζει στις 10 Ιουλίου προς τιμήν των μοναχών Ευμένιου και Παρθένιου, που επανίδρυσαν το μοναστήρι και έχουν ανακηρυχτεί όσιοι. Στη Μονή Κουδουμά υπάρχει η εικόνα της Παναγίας του Κύκκου ή Παναγίας της Δεξιοκρατούσας, που βρέθηκε στο κονάκι του Αλή Πασά στα Ιωάννινα και την δώρισε στη μονή η Ελένη Σκανδαλάκη το 1957. Επίσης, σε παρεκκλήσι, φυλάσσεται η εικόνα της Υπαπαντής, που έχει συνδεθεί με θαύμα του 1940 (βλ. παρακάτω χρονολόγιο). Οι μοναχοί, ίσως οι πιο φιλόξενοι στην Κρήτη, μπορούν να σας προσφέρουν κατάλυμα για το βράδυ. Μάλιστα πολλοί ντόπιοι μένουν εδώ όλο το καλοκαίρι, στα δωματιάκια της μονής, όπου υπάρχουν οι βασικές ανέσεις (κουζίνα, νερό, μπάνιο, κλπ), ενώ προσφέρεται και φαγητό το μεσημέρι και το βράδι. Στο συγκρότημα υπάρχει ακόμη το αρχονταρίκι, η τραπεζαρία, βιβλιοθήκη, μικρό μουσείο, τα κελιά των μοναχών, κλπ.

Αββακόσπηλιο

Δυτικά από την παραθαλάσσια ιστορική Μονή της Παναγίας Κουδουμά, βρίσκεται το Αββακόσπηλιο, ένας σπηλαιώδης ναός στον οποίο ασκήτευε κατά τον 7ο αι. ο Όσιος Κοσμάς και θάφτηκε το σκήνωμα του, σύμφωνα με την παράδοση. Στο σπήλαιο οδηγεί βατό διαμορφωμένο μονοπάτι προς τα δυτικά που ξεκινάει από την παραλία της μονής Κουδουμά και διέρχεται παράλληλα με την άγρια ακτογραμμή.

Παραλία Κουδουμά

Παραλία Κουδουμά Μια υπέροχη παραλία με ψιλό βότσαλο και πεντακάθαρα δροσερά νερά. Είναι ιδανική για κολύμπι και για πολύ ήρεμες στιγμές. Εκτός από τη μονή, δεν υπάρχει απολύτως καμιά υποδομή σε ακτίνα αρκετών χιλιομέτρων, γι’ αυτό φροντίστε να έχετε μαζί σας τα απαραίτητα. Η κατασκήνωση στην παραλία επιτρέπεται, με την προϋπόθεση ότι η παρουσία σας θα είναι διακριτική και δε θα προσβάλει τους μοναχούς. Στην ανατολική πλευρά της παραλίας υπάρχουν αρκετά σπήλαια, όπου μπορείτε να μείνετε το βράδυ και να βρείτε σκιά την ημέρα.

Ιερός ναός πάντων των εν Κρήτη Αγίων οσίον Ιωσήφ του υμνογράφου οσίον Ιωσήφ του γεροντγιάννη

Μία από τις πολλές σπηλιές που υπάρχουνε μέσα στον αύλειο χώρο της Ιεράς Μονής Κουδουμά και τις οποίες χρησιμοποιούν ως κελιά οι μοναχοί του μοναστηριού.

Ιερό σπήλαιο Οσίου Βικεντίου του Λειρηνήτη

Μία από τις πολλές σπηλιές που υπάρχουνε μέσα στον αύλειο χώρο της Ιεράς Μονής Κουδουμά και τις οποίες χρησιμοποιούν ως κελιά οι μοναχοί του μοναστηριού.

Ιερό σπήλαιο Aβακκ Μωυσή του Λιθίωψ

Μία από τις πολλές σπηλιές που υπάρχουνε μέσα στον αύλειο χώρο της Ιεράς Μονής Κουδουμά και τις οποίες χρησιμοποιούν ως κελιά οι μοναχοί του μοναστηριού.

Ιερό σπήλαιο εκ τιμην και μνήμην των Αγίων ερημιτών ασκητών της παλαιστίνης και λοιπών περιοχών της Ανατολής

Μία από τις πολλές σπηλιές που υπάρχουνε μέσα στον αύλειο χώρο της Ιεράς Μονής Κουδουμά και τις οποίες χρησιμοποιούν ως κελιά οι μοναχοί του μοναστηριού.