Minoan path - Μινωικό Μονοπάτι (Ε4) Κασταμονίτσας - Οροπεδίου Λασιθίου

Η διαδρομή ξεκινάει ουσιαστικά από τον Άη Γιώργη στην Μεσάδα στην κτηματική περιφέρεια της Κασταμονίτσας. Από εδώ πήραμε το παλιό μινωικό μονοπάτι, που (ανα)κατασκευάστηκε την περίοδο της κρητικής πολιτείας. Κέντημα του παλιού καιρού. Διατηρείται μέχρι τις μέρες μας, σε πολύ καλή κατάσταση και σε περίπου μιάμιση με δύο ώρες μας βγάζει στην περιοχή του "Τσούλη το Μνήμα". Λόγω επιδείνωσης του καιρού δεν μπορέσαμε να συνεχίσουμε μέχρι την περιοχή Χώνος στο οροπέδιο Λασιθίου, που ήταν ο αρχικός προορισμός.

Το κάτωθι είναι δάνειο από το αγαπημένο cretanbeaches.com

Πηγή: ⭐ Ταξιδιωτικός Οδηγός Κρήτης
Μινωικό Μονοπάτι (Ε4) Κασταμονίτσας - Άγιος Γεώργιος
Το τελευταίο τμήμα του μονοπατιού Ε4 στο νομό Ηρακλείου είναι το πανάρχαιο πέρασμα από την επαρχία Πεδιάδας στο Οροπέδιο Λασιθίου, το οποίο ήταν και η κύρια οδός. Το μονοπάτι χρησιμοποιήθηκε από τη Μινωική Εποχή μέχρι και τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, πριν από τη μαζική κατασκευή δρόμων στην Κρήτη. Η διαδρομή προσφέρει υπέροχη θέα και το ίδιο το πλακόστρωτο καλντερίμι αποτελεί αξιοθέατο.
Από την Κασταμονίτσα, το Ε4 μονοπάτι κινείται προς τα ανατολικά και διέρχεται νότια από τα απομεινάρια του αρχαίου υδραγωγείου της Λύκτου στη θέση Τοίχος. Μετά από λίγα μέτρα συναντάμε μια μικρή πηγή με γλυκό νερό και στη συνέχεια το πρώην μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου στη θέση Μεσάδα, όπου καταλήγει η χαράδρα του Βατόνερου και βρίσκεται η πηγή Φλέγες. Από τη Μεσάδα ξεκινάει ουσιαστικά το μινωικό μονοπάτι, το οποίο προσφέρει σε σύντομο χρόνο εκπληκτική θέα προς την επαρχία Πεδιάδας.

Μετά από περίπου 2 ώρες ανάβασης συναντάμε μια μεγάλη πέτρινη πινακίδα στη θέση του Τσούλη το Μνήμα και ένα σωρό από πέτρες. Σύμφωνα με την παράδοση, από αυτό το μονοπάτι χρησιμοποιούσε ο γενίτσαρος Τσούλης από το χωριό Ασκοί, ο οποίος έκανε τους χριστιανούς του οροπεδίου να υποφέρουν. Το 1817 μια ομάδα χριστιανών αποφάσισε να τον σκοτώσει. Τον περίμεναν στη θέση Σελί της Χορτατσάς και τον δολοφόνησαν. Στη συνέχεια έκοψαν το κεφάλι του και το κρέμασαν πάνω στη σέλα του αλόγου του, αφήνοντας το να επιστρέψει στους Ασκούς, μεταφέροντας την είδηση της εξόντωσης του γενίτσαρου. Το ακέφαλο πτώμα θάφτηκε εδώ και το κάλυψαν με πέτρες. Από τότε όσοι περνούσαν από εδώ έριχναν μια πέτρα με μια συνοδευτική κατάρα «Όλοι οι Τούρκοι να πάνε έτσι». Με την πάροδο του χρόνου δημιουργήθηκε ένας μεγάλος σωρός από πέτρες και το τοπωνύμιο του Σελίου της Χορτατσάς μετονομάστηκε (επίσημα από το κράτος) σε Τσούλη Μνήμα.
Από του Τσούλη το Μνήμα κατεβαίνουμε μέσω χωματόδρομου στον κεντρικό δρόμο που συνδέει όλα τα χωριά του Οροπεδίου Λασιθίου, κοντά στο χωριό Κάτω Μετόχι. Εδώ μπορούμε να σταματήσουμε την πορεία μας ή να συνεχίσουμε μέχρι το χωριό Άγιος Γεώργιος που είναι το σημείο εκκίνησης δύο ακόμη μονοπατιών Ε4. Η διαδρομή από την Κασταμονίτσα ως το Κάτω Μετόχι διαρκεί περίπου 3 ώρες και από το Κάτω Μετόχι ως τον Άγιο Γεώργιο διαρκεί περίπου 1:30 ώρες.