Κρυονέρι - Μονή Χαλέπα (κυκλική)

Ιερός Ναός Αγίων Πέτρου και Παύλου

Ταλαία Όρη

Μονή Χαλέπας - Ιερός Ναός Αφέντη Χριστού

Μονή Χαλέπας Η Μονή Σωτήρος Χριστού Χαλέπας ή Χαλεπά είναι κτισμένη σε ψηλό λόφο κοντά στα χωριά Τσαχιανά και Βενί Μυλοποτάμου, 46χλμ ανατολικά του Ρεθύμνου. Η θέα προς την κοιλάδα του Μυλοπόταμου από το σημείο αυτό είναι πανοραμική. Παρότι πριν από το 2000 το μοναστήρι ήταν ένα σύνολο από ερείπια, η αναστηλωμένη πλέον μονή λειτουργεί κανονικά και αποτελεί ένα από τα ωραιότερα μοναστήρια στην Κρήτη. Η περιοχή γύρω από το μοναστήρι είναι κατάφυτη από αμπέλια και ελιές, ενώ σε ορισμένα σημεία υπάρχουν δάση από πουρνάρια και δρυάδες. Δεν είναι γνωστή η ακριβής ημερομηνία κτίσεως του μοναστηριού, αλλά σίγουρα αυτό είναι από τα παλαιότερα στην Κρήτη και η ίδρυση του ανάγεται στο τέλος της Ενετικής Περιόδου, αφού αναφέρεται για πρώτη φορά σε έγγραφο του 1555. Σύντομα μετά την ίδρυσής της απέκτησε σημαντική περιουσία, ενώ ανοικοδομήθηκε εκτενώς κατά την αρχή της Οθωμανικής Περιόδου. Κατά τη μεγάλη επανάσταση του 1821 η μονή καταστράφηκε και ανοικοδομήθηκε μετά το 1831 από το μαχητικό ηγούμενο Νέστορα Κοκκινίδη. Η Μονή Χαλέπας, λόγω της γεωγραφικής θέσης όπου κατείχε και τις ισχυρής οικονομικής της αυτοτέλειας, αποτέλεσε αρκετές φορές σημείο μαχών κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας με αποκορύφωμα το 1867, όταν με μάχη οι Έλληνες κατέλαβαν οριστικά τον Μυλοπόταμο. Το συγκρότημα του μοναστηριού έχει τετράπλευρο σχήμα και στο μέσο του πλακόστρωτου περιβόλου βρίσκεται το καθολικό, το οποίο είναι δίκλιτη βασιλική χωρίς θόλο, αφιερωμένη στην Μεταμόρφωση του Σωτήρα και στη Γέννηση του Χριστού. Ο ναός αρχικά ήταν μονόκλιτος και επεκτάθηκε σε δεύτερη φάση με την προσθήκη δεύτερου κλίτους. Εκτός από το καθολικό, σώζονται τα κτίρια των αγροτικών εργαστηρίων στην βόρεια μεριά, οι στάβλοι και η όμορφη κρήνη με τις ανάγλυφες παραστάσεις. Όλα τα υπόλοιπα κτίσματα χρονολογούνται από την ανοικοδόμηση επί ηγουμενίας Ιακώβου Πλουμή τον 19ο αιώνα, ενώ σε αυτή την περίοδο ανάγεται και ο ημιτελής μεγαλύτερος ναός που περικλείει τον αρχικό. 300μ έξω από τη μονή βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Μαρίνας με τις παλιές τοιχογραφίες. Η εκκλησία φέρει το οικόσημο της οικογένειας Καλλέργη, μιας από τις σπουδαιότερες οικογένειες της Ενετικής Περιόδου, γεγονός που υποδηλώνει ότι η περιοχή ήταν δικό της φέουδο. Η οικογένεια αυτή ήταν τόσο ισχυρή που είχε αποσπάσει προνόμια που δεν είχαν άλλες οικογένειες της Κρήτης. Στο παρελθόν η μονή λειτούργησε ως γυναικείο μοναστήρι σε αυτή την τοποθεσία, πριν μεταφερθεί στη σημερινή του θέση το 1673.

Μνημείο στο Νίκο Καζαντζάκη

Ο πολιτιστικός σύλλογος Κρυονερίου έφτιαξε ένα μνημείο για τον Νίκο Καζαντζάκη, μιας και η μητέρα του κατάγεται από το χωριό και ο ίδιος πέρασε εκεί τα παιδικά του χρόνια μέχρι και τη δευτέρα δημοτικού.

Νερόμυλος