كلوت هاى شهداد-ُShahdad Kaluts

کلوتهای ( Yardang) شهداد:
کلوت یا یاردانگ برجستگی هایی رسی شنی در کویر هستند ناشی از فرسایش عمدتا بادی یا آبی. این برجستگی ها در نواحی بیابانی ایران، ایالات متحده، چاد، مصر، و پرو دیده می شوند.
لفظ کلوت لفظی مرکب از کل+ لوت می باشد که کل در گویش محلی به شهر گفته می شود و در مجموع یعنی شهر لوت. البته اگر از دور به آنها نگریسته شود بی شباهت به ویرانه های یک شهر در دل کویر نیستند. چنانچه در lonely planet نیز آنها را قصرهای شنی (Sand Castles ) می نامد.
کلوت از مناظر اعجاب انگیز خلقت است که در رشته های ممتد و موازی در جهت شمال غربی به جنوب شرقی گسترده شده است. طول این عوارض طبیعی در حدود 250 کیلومتر و عرض آن در حدود 70 کیلومتر است. کلوت اسرارآمیزترین و ناشناخته ترین عارضه طبیعی در کل بیابان لوت و ایران است.
بعضی نیز کلوت را بقایای شهری نفرین شده و ویران شده دانسته اند. در کتب جغرافی نویسان صدر اسلام آمده است که بقایای شهری ویران در پای کلوت قابل مشاهده است. در جنوب کلوت در نزدیکی آبادی کشیت، در پای گل کویری کلوت های منفرد که منشا جدید دارد، اشیاء برنزی و سفالی فراوانی یافت شده است. این منطقه مسکونی قدیمی چندین کیلومتر طول و عرض دارد. با توجه به شرایط اقلیمی محل که اجتماع انسانی کوچکی قابل شکلگیری نبوده، این تصور میرود که این اشیاء متعلق به شهری باستانی است. بررسی های باستانشناسی بر روی آثار کشف شده حکایت از تعلق آنها به هزاره دوم و سوم پیش از میلاد دارد. آنچه که در مورد این کشف اهمیت دارد یافته شدن این آثار در لای تشکیلات رسی و نمکی است که لوت را شکل داده است، بدین معنی که کویری شدن این منطقه در زمانهای باستانی شکل گرفته است و این احتمال وجود دارد که تشکل های انسانی در این منطقه به دلیل کویری شدن آن از بین رفته باشد.
به هر حال هر چه که باشد مناظری بدیع را ایجاد کرده اند که حداقل می توان گفت در کمتر نقطه ای از جهان مشاهده می شود، مناظری خاص که برای ما ایرانیان دیدنش سختی چندانی ندارد. هدیه ای که به کشور ما داده شده است و چه حیف که ساکن این مرز وبوم باشیم و راهپیمایی و حضور در این فضای بسیار خاص را تجربه نکرده باشیم.

این منطقه که در حاشیه غربی کویر لوت واقع شده به راحتی در دسترس می باشد. کافی است به کرمان برویم و سپس سمت شرق را در پیش گیریم، جادهای که ما را به نهبندان می برد پس از عبور از شهداد و طی 25 کیلومتر درست از گوشه این اثر طبیعی جذاب می گذرد. به آنجا که رسیدیم حتی اگر ماشینی مناسب حرکت در کویر نداشته باشیم می توانیم دالانهایی عریض که مابین رشته های موازی از این کلوتها ایجاد شده راهپیمایی کنیم.( که البته راهپیمایی در این فضا ارجحیت دارد .) می توان متناسب با توان بدنی و تجهیزات گشتی چند ساعته داشت و از حضور و تماشای این فضای خاص لذت برد و یا برنامه ای مفصل تر داشت، برنامه کویر پیمایی تا کمپ کویری شهداد، که حدود 30 کیلومتر تا آن فاصله است ومناسب یک برنامه کویر نوردی فشرده در یک روز.
غیر از کلوتها پدیده های طبیعی خاص دیگری را نیز در این منطقه می توان شاهد بود.با عبور از شهداد و در کنار جاده نبکاها یا
تل- گز ها را شاهدیم. پارک نبکاها در فاصله کوتاهی . بعد از شهداد و دراطراف جاده آسفالت واقع شده است .

. این عارضه در صحرای آفریقا "نبکا"، در مناطق مرکزی ایران بویژه یزد "شور مرو" و در بیابان های شرقی و جنوب شرقی ایران "تل" نامیده میشه که با توجه به نهال بوجود آورنده آن تل کهور یا تل گز نامیده میشه. توفانهای بادی هنگامی که از نواحی با پوشش گیاهی عبور میکنند مقداری از خاک و ماسه همراه خود که مماس بر سطح زمین در حرکت هستند رو در اطراف گیاه به جا میگذارند.
اگر از محدوده کلوتها در امتداد جاده به حرکت ادامه دهیم در حوالی رودخانه شور نوع دیگری از کلوتها را می توان شاهد بود : کلوتهای تخم مرغی شکل.


دیدن کاروانسرا یا قلعه شفیع اباد در روستایی به همین نام که در فاصله کوتاهی کیلومتری بعد از شهداد قرار دارد و نیز قنات روستا خالی از لطف نیست. کمپ کویری شهداد کمی بعد تر قرار دارد جایی که امکان اقامتی را فراهم می اورد البته امکاناتش همانطور که از نامش پیداست کمپی است.
به هر حال از کرمان که به سمت شهداد برویم پس از عبور از تونلی که از زیر کوههای شرق کرمان می گذرد و عبور از پیچ و خم جاده و روستای سیرچ ( که خود درخت سروی کهن و دیدنی و آب گرمی در اطراف دارد) و ورود به منطقه مسطح به نظر می رسد که اقلیم دیگر اقلیم مناطق مرکزی ایران نیست بلکه اقلیمی جنوبی مشاهده می شود که شاید بارز ترین نشانه اش مشاهده درختان نخل باشد.
در پایان لازم است از راهنمایی های دوست خوبمان در این سایت اقای امین جواهری کمال تشکر را داشته باشم.