Ieper Menenpoort, stads- en vestingen wandeling. (circular)

1. Parkeerplaats

Langs de Leopold III-laan, nabij het Hoornwerkpark

2. De nieuwe brug, hangbrug, Poternepad

De hangbrug, over de gracht staat in verbinding met het gebied buiten de stad. Zoals ondermeer Het Hoornwerkpark - Langs de oostzijde van de Poternebrug en de Leopold III-laan ligt het verrassende Hoornwerkpark. Dit gevarieerde parklandschap (8 ha) werd ingericht op een helling langs de stadsrand. Onder het Spaanse bewind (halfweg 17de eeuw) werd hier een citadel (‘Spaans Kasteel’) gebouwd. De Franse vestingingenieur Vauban sloopte de citadel en liet er een groot hoornwerk als - voorversterking bouwen. Een deel van het hoornwerkreliëf met ondergrondse kazematten bleven er behouden. Het park, opengesteld in 1999, werd een boeiend, natuurrijk landschap met heggen en bosjes, graasweiden en bloemrijke hooilanden, een boomgaard en poelen waar kikkers en salamanders thuis zijn. Hier kan je de koekoek horen, met uitzicht op de belforttoren! Het Hoornwerkpark is niet toegankelijk voor rolstoelen.

3. Schenking en realisatie van het departement Werkplaatsen CCMP aan haar peterstad

4. Tenaille van de Beer

De tenaille van de Beer, de plaats waar u zich nu op bevindt, werd genoemd naar een rijke bouwheer, de heer Angillis, die "zo sterk als een beer was". Vanaf dit punt kunt u verschillende kanten uit, de nieuwe brug, Poternepad, over de gracht staat in verbinding met het gebied buiten de stad. Het pad links langs de muur sluit verderop aan op de hoofdwal. De tunnelgang brengt je naar de binnenstad, maar wij verkozen om via de trappen, links op het einde van de tunnelgang naar de hoofdwal te gaan. Bastion, tenaille, poterne - Vauban bouwde de Ieperse vestingmuren om tot een gebastioneerde vesting. Bastions zijn vooruitspringende vijfhoekige versterkingen. Vóór de courtine of middenwal tussen twee bastions ligt de tenaille. Op dit vooreiland lag oorspronkelijk een hoge aarden berm om kanonkogels op te vangen. Via trappoternes (tunnelgangen) binnen in de uitspringende - ronde rand van het bastion (het ‘oreillon’) kon men de bootjes bereiken om naar de overzijde te varen of ervan weg te vluchten.

5. Links, trappen naar de hoofdwal

6. Kapelletje

Links het pad volgen, wat verderop heb je de aansluiting van het pad dat langs de vesting loopt

7. Ijskelder

De ijskelder (17de eeuw) was een soort publieke diepvriezer. De diep ingegraven kelder is geïsoleerd met een dubbele baksteenmuur en aan de bovenzijde afgedekt met aarde en bomen. De kelder werd ’s winters gevuld met ijsblokken uit de vestinggracht. Bovenop het ijs werd stro gelegd. Naast het bewaren van voedsel, werd ijs vooral gebruikt voor medicinale toepassingen (vb pijnstillend en ontzwellend). De ijskelder werd vooral gebruikt door de godshuizen of gasthuizen en de hospitalen. Dit monument is enkel onder gidsbegeleiding te bezoeken.

8. Kruispunt naar links naar Gezelleplein met de Sint -Jacobskerk

Palend aan de Sint-Jacobsstraat ten westen en de hoger gelegen vest ten oosten. Voormalig kerkhof, nu een aangepland plein gedomineerd door de gereconstrueerde Sint-Jacobskerk in het midden. Grosso modo trapezoïdale aanleg en bebouwing aan noord- en zuidzijde, ook van oudsher aanwezig; bij de wederopbouw verdwenen echter blijkbaar enkele knikken uit de noordelijke en zuidelijke rooilijn.

9. Kruispunt naar rechts naar de Sint -Jacobskerk

10. Sint -Jacobskerk

Deze kerk werd in de 12de eeuw in Romaanse stijl op getrokken op de plaats van de vroegere kapel. Ze werd in de 14de -15de eeuw verbouwd tot een gotische hallenkerk. De toren dateert van 1834. In de 18de eeuw werd de kerk zwaar beschadigd en tijdelijk door de Geuzen gebruikt. In 1798 werd ze door de Franse staat aangeslagen maar terug heringewijd in 1802. Na de WO1 werd ze gerestaureerd naar het ontwerp van J. Coomans.

11. Kruispunt naar links via de Bollingstraat naar de Menenpoort

12. Menenpoort

De Menenpoort is een herdenkingsmonument in de Belgische stad Ieper. De stadspoort werd in 1927 door de Britten gebouwd aan de oostzijde van de stad, ter nagedachtenis aan de ongeveer 54.900 Britse soldaten die in de Eerste Wereldoorlog sneuvelden en niet meer geïdentificeerd of teruggevonden werden

13. Menenpoort

De Menenpoort kan worden beschouwd als het algemene symbool voor de Eerste Wereldoorlog. Het monument is een ontwerp van Sir Reginald Blomfield. Hij ontwierp dit gedenkteken als een klassieke triomfboog. Maar de Menenpoort is ook een ‘memorial to the missing’. Aan de binnenzijde zijn de namen van ongeveer 55.000 Commonwealth soldaten aangebracht, die voor 15 augustus 1917 als vermist werden opgegeven. Dit monument is elke avond het decor voor de Last Post ceremonie. Voor mensen met een visuele handicap staat er een maquette van de Menenpoort op de vestingen. Elke avond weerklinkt stipt om 20u de “Last Post” onder de Menenpoort. De dagelijkse activiteiten vallen even stil om de gesneuvelde soldaten uit WO I te gedenken. De Last Post ceremonie wordt sinds 1928 georganiseerd door de Last Post Association. Het hele jaar door kan je de ingetogen Last Post plechtigheid bijwonen. Op 11 november vindt een speciale ceremonie plaats om Wapenstilstand te herdenken.

14. Gedenkmonument voor de Indiase strijdkrachten

Het monument werd in maart 2011 onthuld voor de gesneuvelde Indiase soldaten in WOI in Vlaanderen en Noord-Frankrijk. Het monument is een voorstelling van het Nationale Symbool van India, 4 leeuwen waarvan er 3 zichtbaar zijn. Ze symboliseren kracht, moed, trots en vertrouwen. Het monument is een vervanging voor de herdenkingssteen uit 2002 die op het grasveld boven de Menenpoort stond. Meer dan 130.000 soldaten van het Indiase Korps zijn toen ingezet aan het Westelijke Front. In september 1914 kwamen ze in Marseille aan land en vanaf begin november 1914 ingezet bij de 1ste Slag bij Ieper. In april 1915 namen ze deel aan de 2de Slag bij Ieper. Ze leden zware verliezen ten gevolge van gifgas en artillerie beschietingen. De Indiase ambassade vond het toepasselijker de kleine herdenkingssteen te vervangen door een nieuw monument voor de belangrijke bijdrage van het Indiase Korps in WOI. Ieder jaar op 12 november is er een herdenkingsplechtigheid.

15. Gedenkmonument voor de Nepalese strijdkrachten

Het monument nabij de Menenpoort herdenkt de Gurkha soldaten die werden ingezet in de Tweede Slag bij Ieper tijdens de Eerste Wereldoorlog. De Gurkha of de Gorkha zijn een volk uit Nepal en het noorden van de Indiase staat West-Bengalen. Zij ontlenen hun naam aan de regerende dynastie. De Gurkha zijn vooral bekend geworden door hun rol als soldaten in dienst van het Britse leger, de Gurkhabrigade. In de Gurkha-oorlog (1814-1816) voerden de Gurkha's oorlog strijd met het leger van de Britse Oost-Indische Compagnie. De Gurkha-soldaten maakten grote indruk op de Britten, waardoor de Britten de Gurkha's op reguliere basis begonnen te werven als huursoldaten voor Gurkha-regimenten in het leger van de East India Company.

16. Menenpoort

Als je vanuit oostelijke richting het centrum van Ieper binnenrijdt dan zul je waarschijnlijk door de Menenpoort rijden. De Menenpoort overspant de Menenstraat. De huidige poort stamt uit 1927 en is weggezet waar een totaal andere poort stond. De nieuwe Menenpoort is door de Britten gebouwd. Het is een groot herdenkingsmonument voor de ruim vijftigduizend Britse soldaten die tijdens de Eerste Wereldoorlog verdwenen zijn. Ze zijn zo goed als zeker omgekomen tijdens de oorlog, maar ze zijn niet meer teruggevonden of geïdentificeerd. De namen van deze soldaten zijn terug te vinden op de vele panelen die terug te vinden zijn in het monument. Nog steeds worden tijdens graafwerkzaamheden in de omgeving resten van soldaten gevonden. Zodra deze worden geïdentificeerd als die van een vermiste Brit, worden ze tijdens een officiële ceremonie herbegraven. Daarna wordt zijn naam verwijderd van de gedenktekens van de onbekenden. Onder de Menenpoort wordt nog steeds iedere dag om 20 uur de Last Post gespeeld ter nagedachtenis aan de gesneuvelde soldaten. Als je een hele dag in en rondom Ieper doorgebracht hebt en je verdiept hebt in de geschiedenis, dan maakt dit ceremoniële trompetgeluid extra veel indruk.

17. Leeuwen van de Menenpoort

Deze leeuwen met wapenschild zijn replica's van het oorspronkelijke paar dat aan het begin van de Eerste Wereldoorlog op dezelfde plaats stonden. Op sokkels aan weerszijden van de weg die toen nog enkel een doorgang in de vestingen was. In 1936 schonk de Stad leper de originele leeuwen, met oorlogsschade, aan het Australische volk. Ze zijn een teken van de nauwe band die tussen de stad en Australie ontstond tijdens de Eerste Wereldoorlog. Duizenden Australische soldaten marcheerden in 1917 tussen deze leeuwen door naar de leperboog. Meer dan 13 000 Australiers stierven op Belgische bodem voor een vrij België. Velen van hen hebben geen graf: hun namen staan enkel gebeiteld in de muren van de Menenpoort en op monumenten in Australie, in de steden en dorpen waar ze vandaan kwamen. De Australische overheid liet de beschadigde leeuwen herstellen en sinds 1991 sieren ze de ingang van het Australian War Memorial in Canberra. Tijdens de herdenking van honderd jaar Grote Oorlog werden de gerestaureerde leeuwen door het Australian War Memorial uitgeleend en namen ze van april tot november 2017 weer even hun oorspronkelijke plaats in. De leeuwen die er nu staan, werden onthuld op 5 november 2018. Ze zijn perfecte replica's van de originelen en werden in België door Belgische beeldhouwers uit dezelfde steen gehouwen. Het Australische volk schonk ze als blijvend teken van dankbaarheid voor de toewijding waarmee de Belgische bevolking het Australische offer blijft gedenken.

18. Bloomfield pad

Genoemd naar de ontwerper van de Menenpoort Sir Reginald Blomfield. Hij ontwierp dit gedenkteken als een klassieke triomfboog.  Sir Reginald Blomfield. De Britse architect Reginald Blomfield wordt in Nymet Tracey in Devon geboren op 20 december 1856 als de zoon van een predikant. Hij overlijdt op 27 december 1942. Blomfield is, naast architect, ook tuinontwerper en auteur. Hij studeert aan het befaamde Exeter College in Oxford. Blomfield maakt eind negentiende eeuw furore als ontwerper van landhuizen. Hij heeft een voorliefde voor een klassieke vormentaal en behoort tot de absolute top in zijn tijd. De architect schrijft historische en theoretische werken over architectuur en ligt aan de basis van de classicistische heropleving in de Engelse architectuur rond 1900. De Eerste Wereldoorlog geeft Blomfields carrière een boost. Hij ontwerpt in opdracht van de IWGC (nu Commonwealth War Graves Commission) talrijke oorlogsmonumenten. In totaal tekent Blomfield de plannen voor 120 Commonwealth begraafplaatsen, waarvan meer dan 40 in de buurt van Ieper, zoals de Saint-George's Memorial Church. Sir Reginald Blomfield krijgt net na de Eerste Wereldoorlog de opdracht om de Menenpoort te ontwerpen. De plannen van Reginald Blomfield voor de Menenpoort getuigen van een voorliefde voor sobere klassieke lijnen. De bouw van de Menenpoort start in het voorjaar van 1923. De inhuldiging van het monument op 24 juli 1927 is een hoogdag voor Ieper. Na de Tweede Wereldoorlog is Blomfields zoon, Austin Blomfield, betrokken bij het herstel van de beschadigde Menenpoort en Ieperse Vestingen. Hij maakt er in 1947 tekeningen van de vestingen. Het Blomfieldpad: In mei 2020 beslist de gemeenteraad van Ieper om het pad op de vestingen tussen de Menenpoort en het voormalig openluchtzwembad te vernoemen naar de Britse architect Sir Reginald Blomfield (1856-1942). Dat gebeurt op voordracht van de Ieperse straatnamencommissie, een groep van taalkundigen, heemkundigen en historici die zich buigen over de naamgeving van straten en pleinen in Ieper.

19. De vierstammige overlever

De Vierstammige Overlever is een sterk symbool van Ieper. Zij draagt een indrukwekkende geschiedenis met zich mee en is niet kapot te krijgen. Als een stille getuige van de Groote Oorlog onderstreept ze mee de missie van Ieper Vredesstad: Nooit meer oorlog. Geef onze boom jouw stem en laat ook zo deze vredesboodschap door Europa waaien. Wie een bezoekje brengt aan de Vierstammige Overlever, kan een QR-code scannen. Dan komt de boom eigenlijk een beetje tot leven en vertelt ze zelf haar verhaal. Surf naar www.ieper.be/boom-vertelt om het audiobestand te beluisteren. De boom werd aangeplant rond 1860, toen de militaire vesting in Ieper tot een publiek wandelpark werd omgevormd. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de middeleeuwse stad totaal vernietigd. Het lijkt dan ook logisch dat geen enkele boom in de stad of op de vestingen de vier jaar oorlogsgeweld overleefde. En toch. Een aantal, toen ongeveer 50-jarige, vestingbomen trotseerde het oorlogsgeweld dankzij hun standplaats op de binnenzijde van de stadswallen. Door deze positie beschermde de vestingwal zelf de bomen tegen de onophoudelijke beschietingen. Let wel: alle vestingbomen werden, zonder uitzondering, beschadigd of vernietigd. Maar uit de stronken of stamvoeten wist toch een aantal bomen spontaan te herstellen en opnieuw uit te groeien. “Net zoals de stad, die als een Fenix uit haar as opsteeg”.

20. Bloomfield pad, rechtdoor naar Nikolaas de Kanonnier

21. Nikolaas de Kanonnier

Een van de meest gekende Ieperse legendes, is die van Nikolaas "de Kanonnier" Hoedt uit de 17de eeuw. Hij was in Iprensi (Ieper) zeer gekend vanwege zijn reusachtige lichaam, hij was namelijk 4,60 meter groot. Zijn legende begon vanaf 13 maart 1678, toen de Franse Koning Lodewijk XIV de stad belegerde en zijn hoofdkwartier in nam in de herberg “Het Wieltje”, ten noorden van de stad. In de stad bevonden de Spanjaarden (Zie Hoornwerk van Antwerpen) en was Nikolaas in dienst van de Spanjaarden. Op diezelfde dag, nam Nikolaas een Spaans geschut, plaatste die alleen op de Torrepoort, laadde het geschut met een Spaanse kanonskogel met één hand, richtte het geschut en schoot richting de herberg. Hij raakte 18 lijfwachters en het gewelf waar Lodewijk XIV sliep. Lodewijk XIV overleefde de aanval. Nikolaas vuurde voor een onbekende reden slechts één bal af. Had hij de Koning kon doden, dan zag de toekomst er anders uit. Paar dagen later konden de Fransen de stad veroveren. Nikolaas kreeg een verzoek om dienst te nemen bij de Fransen. Waarop hij antwoordde: "Ik vecht maar voor één God en één koning". Jaren nadien wou de mensen van de Torrepoort de gebeurtenis doen herleven in een historisch folkloristische stoet waarin Nikolaas de Kanonnier opstapte. De legende verteld dat Nikolaas kanonskogels van op de toren in de menigte schoot. Op diezelfde dag, werd de herberg door Nikolaas in brand gestoken. Vandaag de dag staat op de plaats van de reeds verdwenen Torrepoort een monument opgedragen aan Nikolaas de Kanonnier.

22. Hospitaal 'Gasthuis'

https://www.gasthuis.be/nl/over-ons/historiek.html Het ontstaan van de zusters ONZE-LIEVE-VROUW GASTHUIS gaat terug tot omstreeks 1312 en is gegroeid uit de inzet van een groep vrome vrouwen, waaruit in de loop der jaren een kloostergemeenschap ontstond. Deze gemeenschap had als doel gesteld zich in te zetten voor en hulp te bieden aan zieken en minderbedeelden. Vanaf 1898 aanvaardden de zusters de verpleging in de godshuizen en het "oudemannenhuis" in Poperinge. Daarnaast namen ze de zorg en de opvoeding waar van de Poperingse weeskinderen. Ook buiten Poperinge verpleegden de zusters in rusthuizen: nl. in Dottignies, Passendale en Kuurne.

23. Openbaar herentoilet

24. Cartonstraat, historische gebouwen met hun prachtige gevels

De gebouwen maken allen deel uit van het bouwkundig erfgoed https://inventaris.onroerenderfgoed.be/themas/3923

25. Standbeeld koningin-moeder Astrid/Astrid park

Na de dood van Koningin Astrid op 29 augustus 1935 werd in december 1935 in de gemeenteraad beslist om samen met de Grote Markt, die verandert in de Grote Markt Albert I, de Openbare Tuin de naam "Astridpark" te geven. In de gemeenteraad van 8 juni 1936 werd een meerderheid gevonden om aan de voornaamste ingang van de Hof een "gedenkteken" te plaatsen. In oktober 1937 vaardigt men een wedstrijd uit om het mooiste beeld te creëren. In februari 1938 komt het ontwerp van van Asten uit Elsene als beste uit de bus. Op 11 september 1938 werd het beeld plechtig ingewijd.

27. Oorlogsmonument, Keltisch kruis, nabij de Sint-Maartenskerk

ter nagedachtenis aan de gesneuvelde mannen van Münster.....oorlogsmonument. Aan de achterkant van de Sint-Maartenskathedraal staat een Keltisch kruis. Een tekst in het Engels, het Iers en het Frans op de sokkel verwijst naar de Ierse aanwezigheid in de Ypres Salient. "In Memory of thoes men of Munster who died fighting for freedom. A tribute erected by the people of the province and Cork its capital city." Het Ierse kruis, officieel het Munster war memorial, aan de achterzijde van de Sint-Maartenskathedraal in Ieper was het eerste monument dat na de oorlog werd opgericht in de saillant van Ieper. Vanuit historisch oogpunt is het een bijzonder belangwekkend monument.

28. Kloosterpoort en praatcafé Margriet

De oorspronkele poort dateert van ca. 1500. Ze bood toegang tot het domein van de St-Maartensproosdij die in 1560 werd afgeschaft, na de oprichting van het bisdom leper. Ze werd ca 1780 in classicistische stijl herbouwd en in 1938 gerestaureerd. Praatcafé Margriet, vernoemd naar de draak Margriet boven op het belfort.

29. Sint-Maartenskerk

De St Maartenskathedraal is gebouwd op de plaats waar eerst een romaanse kerk stond. In 1561 werd het bisdom Ieper opgericht en de kloosterkerk werd tot kathedraal verheven. Cornelius Jansenius ( ) was de bekendste bisschop van Ieper. Het Lapidarium is een overblijfsel van het St Martinusklooster. De restanten zijn zichtbaar aan de noordzijde van de kathedraal. Deze kerk was de kathedraal van het voormalige bisdom Ieper dat bestond van 1561 tot 1801. De kathedraal is een oude bisschopskerk in gotische stijl heropgebouwd na de Eerste Wereldoorlog met graven van bisschop Jansenius en van Graaf Robrecht van Bethune, de ‘Leeuw van Vlaanderen'. Er is een mooi zijaltaar met retabel en het mirakelbeeld van Onze-Lieve-Vrouw-van-Thuyne. In de kerk hangen ruim twintig schilderijen. Het bekendste is een groot doek van Joris Liebaert uit 1657 over het Beleg van Ieper (1383). De toren is 100 m hoog maar niet toegankelijk. De kathedraal kan vrij bezocht worden tussen 9u00 en 17u00, echter niet tijdens de erediensten.

30. Oorlogsmonument 'Ieperse Furie'

Monument ter nagedachtenis van de oorlogsslachtoffers De gedenkmuur voor de militaire en burgerlijke slachtoffers van beide wereldoorlogen uit Ieper staat langs de J. Coomansstraat, nabij het kruispunt met de Boterstraat, ten westen van de Lakenhallen van Ieper.

31. Grote markt, Lakenhalle, Belfort

De Grote Markt: is het centrale plein van Ieper. Dit plein is al eeuwenlang het centrum van de stad. Volgens de meeste toeristen is de Grote Markt ook veruit de mooiste plek van de stad. Dat komt mede door de indrukwekkende Lakenhallen en het belfort, gelegen aan de noordwestkant van het plein. Zeker zo fraai is ook de Nieuwerck, waarin tegenwoordig het stadhuis van Ieper gevestigd is, en de horecapanden aan de noordzijde van de Grote Markt. De zuidkant wordt vooral gedomineerd door winkels, aangevuld met wat horeca. Het Gerechtshof is een gebouw dat toegevoegd is na de wederopbouw van het plein. Net zoals de rest van de stad Ieper was ook de Grote Markt grotendeels verwoest tijdens W.O. I. Vanaf de jaren twintig van de vorige eeuw werd de Grote Markt hersteld in een historiserende wederopbouwarchitectuur. Het Onze-Lieve-Vrouwgasthuis is toen vervangen door het Gerechtshof. De Grote Markt van Ieper is de tweede grootste van Vlaanderen. Elke zaterdag is er marktdag. Ook hier staat een maquette van de Lakenhalle voor mensen met een visuele handicap. Lakenhalle: samen met het Belfort is het één van de grootste burgerlijke bouwwerken uit de middeleeuwen in Europa. De oorspronkelijke lakenhal werd gebouwd tussen ongeveer 1230 en 1304. Het 70 meter hoge belfort werd gebouwd vanaf 1250 als teken van de macht der burgerij. Aan de oostzijde werd in 1360 het Gulden Halleke aangebouwd tegen het hallencomplex, in 1620 vervangen door het Nieuwerck. Ze werden gebouwd tussen 1200 en. In de belforttoren bevindt zich een beiaard met 49 klokken met een totaal gewicht van 11.892 kg. Vanaf de 12e eeuw tot 1817 werden levende katten naar beneden gegooid. De Belfort: is gebouwd als trofee van overwinning van de democratie. Een kerk toren heeft meestal een haan of een kruis. Maar de Belfort is geen kerktoren maar een wachtoren, ook al heeft hij klokken en een uurwerk. Op de Belfort werd een Gouden Draak voorzien. De draak zou de stad beschermen samen met de torenwachter die op de belforttoren bevond.

32. Yper Museum - Het Nieuwerck

Het Yper Museum brengt je elf eeuwen Ieper en Westhoek. Je ontdekt er een unieke collectie insignes, kaarten, archeologische vondsten, munten, kant- en handwerk en nog zoveel meer. Kinderen kunnen letterlijk middenin het middeleeuwse Ieper plaatsnemen dankzij de reuzegrote maquette van de stad. De armband met kattenpoot maakt van je bezoek aan het Yper Museum een persoonlijke en speelse belevenis. Het Nieuwerck werd in 1619 ter vervanging van een houten gebouw uit 1360 tegen de oostelijke gevel van de Lakenhalle gebouwd. In dit renaissancegebouw zit de burgemeester en vindt men de schepenzaal van het stadhuis. “Vandaag is het gebouw de prachtige ingang van het Yper Museum” Het Nieuwerck is een pak jonger dan de middeleeuwse Lakenhallen: het stenen gebouw staat er pas sinds de zeventiende eeuw. “In de veertiende eeuw stond op de plaats van het Nieuwerck het ‘Gulden Halleke’. Dat smalle, houten gebouw deed dienst als toegangspoort tot de markthallen. Ordonnanties of nieuwe wetten en de namen van de nieuwe schepenen werden vanuit de ramen van het Gulden Halleke afgeroepen.” ‘Oud-Werck’ Het Gulden Halleke blijft in gebruik tot in 1618. “Tegen dan is het houten gebouw in slechte staat en wordt het in de volksmond ook het ‘Oud-Werck’ genoemd”. In de zeventiende eeuw neemt de centralisatie van de administratie toe en het stadsbestuur heeft nood aan meer ruimte en een betere huisvesting. Het Gulden Halleke verdwijnt en in de plaats komt een ‘Nieuw-werck’ in steen.”

33. Het gerechtsgebouw

Het gerechtsgebouw is een van de blikvangers op de Grote Markt van Ieper. De volgende diensten zijn gehuisvest in het gerechtsgebouw van Ieper: de rechtbank van eerste aanleg, de jeugdrechtbank en de procureur des Konings.

34. De donkere poort onder het Belfort

De zogenaamde "Donkere Poort" komt uit op het Sint-Maartensplein voor de Sint-Maartenskathedraal. Links van de poort hangt de gedenkplaat die er in 1933 kwam met de volgende tekst: "Ten jare des Heeren 1933 6 oogst Jubelfeest van O.L.Vrouw van Tuin 1383-1933 werd het heropgebouwde Ieper plechtig toegewijd aan het H.Hart". Boven de poort zien we in het midden het vernieuwde beeld van Onze-Lieve-Vrouw Ter Halle dat er oorspronkelijk reeds in de veertiende eeuw stond. Links daarvan de beelden van koning Albert I en koningin Elisabeth. Rechts daarvan Graaf Boudewijn IX en Margaretha of Maria van Champagne. In totaal stonden er vóór de vernietiging 92 beeltenissen van beroemdheden uit de Ieperse geschiedenis. De plechtige inhuldiging van het heropgebouwde belfort vond plaats op zondag 29 juli 1934 in aanwezigheid van de nieuwe Koning Leopold III en Koningin Elisabeth. De donkere poort onder de Belfort geeft toegang tot het museum In Flanders Fields Museum (IFFM). Dit modern oorlogsmuseum gevestigd in de Lakenhallen in Ieper, laat je op interactieve wijze zien wat de aanleiding was voor de Eerste Wereldoorlog, hoe de Eerste Wereldoorlog is verlopen en de naoorlogse periode. Getoond wordt hoe verwoestend de oorlog was voor Ieper en de omgeving van Ieper. Verder kun je een hoop attributen zien die uit de oorlog komen en leer je over de vier slagen om Ieper. Tijdens je tocht door het museum wordt je begeleid door je persoonlijke poppy-armband. Die zorgt ervoor dat je persoonlijke verhalen te horen krijgt tijdens je museumbezoek, in jouw taal.  Neem eventjes de tijd in de poort. Want in deze poort, bevinden heel wat sporen uit de Eerste Wereldoorlog. Het rechter gedeelte die men duidelijk kan onderscheiden door de dakconstructie is een renaissance gebouw, het Nieuwerck genaamd. Het grote complex waar het In Flanders Fields museum in bevind heet de Lakenhallen. De Lakenhallen werden gebouwd tussen 1200 en 1304 in een gotische stijl. De Lakenhallen herinneren aan de bloeiende lakennijverheid in die tijd. Aan ieder deurtje stond een kraam waar men het laken verkocht. In de benedenzaal van de lakenhallen vond iedere week een groentemarkt plaats. Al de deuren die je nu kan zien, stonden in die tijd toen open zodat de kopers vlot in en uit konden lopen. Aan de pilaren waren banken bevestigd waar groenten of andere goederen lagen die, traditioneel, door vrouwen verkocht werden. De oostelijke binnenplaats van de Lakenhallen was voor de Eerste Wereldoorlog geflankeerd door twee houten gevels. Omstreeks 1260 beleefde "Yper" haar economische hoogtepunt en was de stad, met ca. 40.000 inwoners, een van de grootste Europese steden. Maar de Lakennijverheid verdween echter en de stad werd tevens door pestepidemieën en belegeringen geteisterd zodat ook het aantal inwoners daalde. Tegen de oostgevel van de Lakenhallen verscheen later een nieuw gebouw, het Nieuwerck genaamd. Het Nieuwerck was een Renaissancegebouw dat tussen 1620 en 1624 werd gebouwd. In de noordelijke gevel bevond zich het Stadhuis dat in 1376-1378 gebouwd werd en door een brand werd geteisterd in 1497. (door een gebrek aan rode bakstenen kreeg deze gevel een stijlloos karakter) Aan de binnenkant bevonden zich echter zeer rijk versierde zalen. Deze gevel kreeg raamopeningen die rechthoekig waren en niet gebogen zoals de andere gevels. Na de Eerste Wereldoorlog wilden de Britten deze historische gebouwen als ruïnes bewaren, maar de Ieperlingen waren niet akkoord en begonnen met de heropbouw van dit enorm complex. De Lakenhallen kregen aan beide zijden dezelfde ontwerpen wat voordien niet het geval was. De heropbouw werd begeleid door een paar architecten waaronder J. Coomans en werd voltooid in 1967, na vertraging gedurende de Tweede Wereldoorlog. Onderaan het complex kan men nog sporen terugvinden van de Eerste Wereldoorlog.

35. Charcuterie De Puydt 1863

https://www.charcuteriedepuydt.be/ons-verhaal/ Slagersdelicatessezaak sinds 1863 al vijf generaties een familie bedrijf. Het uithangbord verwijst op een ludieke manier naar de familienaam van het bedrijf.

36. St. Niklaaskerk, Onderwijsmuseum

De oorspronkelijke Sint-Niklaaskerk werd gebouwd in de 12e eeuw. Vanaf 1598 deelden de parochianen hun kerk met de benedictijnen van Sint-Jan-ten-Berg, overgekomen uit Belle. De kerk werd een aantal keer zwaar beschadigd, onder andere tijdens de beeldenstorm van 1566 en in 1794 bij de inval van de Franse revolutionairen. De kerk werd gesloten in 1797 en werd korte tijd hierna verkocht en gesloopt. Ze werd herbouwd in de jaren 1800 en gereconstrueerd na de Eerste Wereldoorlog. De huidige kerk is een nieuwbouw in romano-byzantijnse stijl en doet maar weinig denken aan de oorspronkelijke kerk van in de 12e eeuw. De kerk werd in 1995 opgeheven als parochiekerk en doet nu dienst als onderwijsmuseum. In het Stedelijk Onderwijsmuseum wordt de geschiedenis geschetst van het onderwijs in Vlaanderen, van de middeleeuwen tot op heden. Hiervoor worden uiteenlopende en zeldzame objecten gebruikt: leerboeken, schriften, wandplaten, handwerkjes, didactische materiaal, kunstvoorwerpen en originele foto's. Ook heeft het museum twee reconstructies van klaslokalen, één uit 1700 en één uit 1930. Voor de bezoekers is er een doe-klasje waarin men kan aanschuiven in een oude schoolbank om op een lei te krassen met een griffel. Op 26 mei 2005 kende het Stedelijk Onderwijsmuseum een grote tegenslag toen er brand woedde. Na de brand, die de gehele dakconstructie van de kerk verwoestte, bleef het museum een tijd gesloten. De museumstukken konden gered worden met de hulp van de lokale bevolking en werden tijdelijk in een van de magazijnen van de stad Ieper geplaatst. In oktober 2007 werd het Onderwijsmuseum heropend. Op 31 december 2016 sloot het Onderwijsmuseum definitief zijn deuren. In de zomer van 2018 opende in Ieper een nieuw stadsmuseum, waar de collecties van het Onderwijsmuseum, Stedelijk Museum en Belle Godshuis een nieuwe plek kregen.

37. 't Binnenhuys 1772 en B&B The Poppies

't Binnenhuys 1772: Het oudste authentieke herenhuis van Ieper, dateert van 1772 en is een van de weinige gebouwen in Ieper die de Eerste Wereldoorlog overleefde. In dit beschermd monument brachten Valery Cherchye en Peter Nemeth hun gezellige meubel- en decoratiezaak onder. ’t Binnenhuys 1772 staat voor een tijdloze, landelijke stijl. Je treft er een bijzonder mooie collectie aan. Dit alles in een sfeervolle presentatie. Iedereen is welkom om dit prachtige pand te bezoeken en kan er ondertussen genieten van een versnapering in het koffiesalon of op het binnenterras. B&B The Poppies 1 & 2 biedt groepen tot 129 personen een thuisgevoel in het historisch centrum van de vredesstad Ieper. Gelegen vlakbij de Grote Markt van Ieper is The Poppies dé uitgelezen locatie voor groepen die de boeiende regio van de Westhoek en zijn unieke verleden willen ontdekken. Het historische karakter van het oude hotel en zijn unieke locatie zullen een bezoek aan de Ieperse Spitsboog onvergetelijk maken.

38. De Vismarkt, de Vis- of Neptunuspoort en het Minckhuysje of tolhuisje

De Vismarkt voor 1914: Tot 1714 liep de westelijke arm van de Ieperlee hier in open lucht. Dat jaar werd ze overwelfd waardoor de Waterstraat die langs het riviertje liep, heel wat verbreedde. Nadat de visverkoop van de Boomgaardstraat naar hier verhuisde, was ook de naamsverandering een feit. Op de overwelfde Ieperlee kwamen enkele verkoopsstallen en een lokaal voor de “minckmeester” of veilingmeester en de viskeurders: het minckhuisje. De verkopers van zeevis kregen een overdekte toonbank, de verkopers van riviervis stonden echter aan toonbanken onder de blote hemel. De elegante smeedijzeren vooroorlogse verkoopstallen werden in 1923 vervangen door nogal logge arduinen constructies onder schilddaken. Het Minckhuysje of tolhuisje dateert uit 1899 waar de visverkopers tol betaalden. Het werd in een neogotische, pittoreske stijl ontworpen door architect Jules Coomans en in 1899 gebouwd. Een jaar eerder waren drie huizen van de Kiekenmarkt onteigend om meer ruimte te bieden aan de Vismarkt zodat het tolpaviljoentje met de fraaie smeedijzeren omheining er kon neergezet worden. In 1901 keurde de gemeenteraad ook plannen goed voor het verleggen van de rooilijn op de westzijde waardoor de Paters Karmelieten terrein zouden verliezen. Die plannen werden echter nooit doorgevoerd. Tijdens de Eerste Wereldoorlog ontsnapte het Minckhuisje wonderbaarlijk aan de eerste beschietingen, maar later werd het toch vernietigd. Architect Coomans mocht het in 1923 voor de tweede keer ontwerpen. De wapenschilden die het tolhuisje sieren, werden pas in 2006 op initiatief van de Gidsenkring ingekleurd. De Vis- of Neptunuspoort: Na de overwelving van Ieperlee hier in 1714, werd de Vismarkt aangelegd. De nieuwe toegangsweg vanaf de Boterstraat kreeg toen een monumentale poort met een bas-reliëf uitgevoerd door de Ieperse beeldhouwer Louis Ramaut. Het stelde de zeegod Neptunus voor, die op een wagen, getrokken door twee onstuimige paarden, vertoornd uit de stormachtige zee opduikt. Bovenaan wordt het stadswapen geflankeerd door twee monumentale dolfijnen. Eind 19de eeuw was het heel bouwvallig geworden en in 1907 restaureerde stadsarchitect Jules Coomans, samen met beeldhouwer Kamiel Cornillie, het geheel. Meer op https://www.erfgoedhaltes.be/erfgoedhalte/ieper-vismarkt

39. Kunstwerkje aan het OverKop-huis

Een plek waar jongeren tussen 12 en 25 jaar met allerlei vragen terecht kunnen. Beschrijving Huis, zogenaamd "De Beer", zie beervormig topstuk van de linker trapgevel, naar verluidt naar de bijnaam van de bouwheer. Omwille van zijn ligging fungerend als visuele afsluiting van de Sint-Jacobsstraat. Enkelhuis met licht verhoogde begane grond naar ontwerp van architect A. De Poortere (Ieper) van 1923 zie ook jaarstenen in de top. Baksteenbouw met versierde muurankers, op sokkel van witte natuursteen. Imitatieve variante op de lokale renaissancestijl zie de risalietvormende trapgevel, het getrapte dakvenster, de houten kruiskozijnen verdiept in korf- of tudorboogomlijsting met metselmozaïek in het boogveld en doorlopende afzaat en druiplijst

40. Belle Godshuis - Mergelynck museum

Het Belle Godshuis werd rond 1276 door Christine de Ghines gesticht ter nagedachtenis van haar echtgenoot Salomon Belle. Oorspronkelijk was het een hospitaal, maar later werd het een tehuis voor bejaarde vrouwen. Nu is er een museum gevestigd. Aan het volgende kruispunt, links op de hoek, bevindt zich het Mergelynck museum, privémuseum uit 1894 van Arthur Mergelynck. Het verbeeldt de levensstijl van de adel uit de 18e eeuw. Dit herenhuis is een perfecte reconstructie van het gebouw uit 1774. In prachtig aangeklede salons en boudoirs zie je originele Franse stijlmeubelen, schilderijen en zilverwerk, gered uit de branden van de Eerste Wereldoorlog. Er is ook een unieke collectie Chinees en Japans porselein. https://www.merghelynckmuseum.be/over-het-museum

41. De Predikherentoren

De Predikherentoren maakte deel uit van de 14 -eeuwse Bourgondische vestingmuur. Hij dankt zijn naam aan het voormalige Predikherenklooster (Dominicanen). Aanvankelijk had de toren een dakconstructie. Toen Vauban de vestingwerken rond Ieper aanvatte, verlaagde hij de toren om er een geschutstoren van te maken. De Leeuwentoren en de Predikherentoren maken deel uit van de 14de-eeuwse vestingen. In de Franse tijd werden de torens verlaagd en omgebouwd als geschutplatform. De Leeuwentoren dankt zijn naam aan zijn stevigheid: de muren zijn 2,4 meter dik. Een gemetselde tunnelgang door de aarden wal verbindt de toren met de binnenstad. Onderaan de smalle boogschuttervensters werd een ronde opening gemaakt om er de eerste primitieve kanonbuizen te plaatsen. De Predikherentoren is genoemd naar het (verdwenen) Predikherenklooster dat hier tegen de vestingen aan lag.

42. Pillbox, geschutskoepel uit de Eerste Wereldoorlog en het kruitmagazijn

Pillbox: een soort bunker, of betonnen ingegraven wachtpost, die normaal gesproken is uitgerust met schietgaten waardoor verdedigers wapens kunnen afvuren. Het is in feite een stap voor het afvuren van een loopgraaf, gehard om te beschermen tegen vuur van kleine wapens en granaten, en verhoogd om het vuurveld te verbeteren. Het kruitmagazijn dateert van 1817 tijdens de Nederlandse periode onder Willem I. Esplanade en kruitmagazijn. De Esplanade ontstond als open ruimte tussen de 14de-eeuwse vestingmuren en de nieuwe stadswal van Vauban (rond 1680). Het plein diende voor militaire parades en de bouw van een kruitmagazijn. Men kon er 75.000 kilo buskruit in opslaan. De muren van het gebouw zijn 2,5 tot 3 meter dik. Tussen het dak en het tongewelf werd een buffer van leemaarde aangebracht om granaatinslagen te dempen. Dit kruitmagazijn werd in 1817 door het Nederlandse leger herbouwd op de fundamenten van het oorspronkelijke Franse gebouw. Het hield stand tijdens de Eerste Wereldoorlog en werd op historisch correcte wijze gerestaureerd in 1987. Dit beschermd monument valt enkel te bezoeken onder begeleiding van een gids.

43. Bellepoort - Tempelpoort

Vauban bouwde de Bellepoort in 1683, als één van de vier stadspoorten eind de 17de eeuw. Bij de toegang lag een ophaalbrug en daarachter een bespijkerde poort. De Bellepoort verving de 13de-eeuwse Tempelpoort die meer noordelijk lag, op de huidige doorsteek naar het postgebouw en de binnenstad. De Bellepoort werd pas in 1896 afgebroken, omdat ze minder belangrijk was voor het doorgaand verkeer. Tot 1865 moest men er nog ‘cijns’ betalen om koopwaar naar of buiten de stad te voeren.

44. Rijselpoort - Ramparts Cemetery, Lille Gate

De Rijselpoort is de laatste overgebleven toegangspoort van de oorspronkelijke omwalling van Ieper. Tijdens de Bourgondische periode was dit de Mesenpoort. Ook hier liet Vauban de torens verwijderen en de wallen verbreden. Enkele tientallen meters rechtdoor naar de binnenstad toe, staat op de linkerkant, de replica van een in 1914 vernield middeleeuws Houten Huis. Alle andere 90 houten huizen werden in het midden van de 19e eeuw gesloopt. Links bevindt zich een overwelfde zaal voor poortwachters. Rechts is een sluiskamer van de beken en vesting wateren. Coombs wandelpad Ramparts Cemetery, Lille Gate, oorlogsgraven van het Gemenebest. Op de hellende oevers nabij de Rijselpoort ligt een kleine Britse militaire begraafplaats uit de Eerste Wereldoorlog. Er rusten 197 militairen: 158 Britten, 10 Canadezen, 11 Australiërs, 14 Nieuw-Zeelanders, onder wie tien Maori. De meeste stierven tijdens hun overbrenging van het front naar de hospitalen in de stad en werden hier begraven

45. Willempad, gedenksteen Willem I - Kunstwerk van de ontmoeting tussen Tibeert de kater en Reinaert de vos

Deze gedenksteen werd in 1822 aangebracht op de oude Antwerpenpoort - de huidige Menenpoort - en verving een gelijkaardige steen opgedragen aan Lodewijk XIV. Hij verwijst naar de vereniging van de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. Onder Nederlands gezag werden de vestingmuren tussen 1814 en 1830 grondig hersteld en aangepast. Deze plaats vormt een scharnier tussen de Bourgondische vestingmuur met zijn ronde torens en de gebastonneerde vestingmuur van Vauban. Als je het pad langs de Kasteelgracht blijft volgen in plaats van het volgende pad links te nemen, dan kom je het Kunstwerk van de ontmoeting tussen Tibeert de kater en Reinaert de vos tegen. Het pad sluit nadien terug aan op de wandelroute.

46. Kazematten en het houten paard

De unieke historische Kazematten van het Houten Paard bevinden zich in de vestingmuren die de stad Ieper omringen. In 2014 zou het de ideale plek blijken om bier te brouwen, maar de locatie heeft een geschiedenis die zijn gelijke niet kent. Het etablissement gevestigd in een ondergrondse souterrain vormde tijdens de eerste en tweede wereldoorlog een belangrijke schuilplaats en hoofdkwartier van de Britten. In vredes tijden was er een ijsfabriek, champignonkwekerij en kaasrijperij. In de drie ondergrondse souterrains van het Houten Paard (met elkaar verbonden gangen van 30 meter lang en 6 meter breed) kwamen de Ieperlingen schuilen tijdens de beide wereldoorlogen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden ze door de Britse troepen ingericht als commandopost, hospitaal, drukkerij, schuil- en slaapplaats. Deze souterrains of kazematten zijn genoemd naar het ‘houten paard’, een eeuwenoud foltertuig voor militairen die zich hadden misdragen. De Ieperse vestingmuren, en dus ook de drie unieke kazematten of souterrains, werden gebouwd rond 1680 naar plannen van Vauban, de grote vestingingenieur van Lodewijk XIV. Gedurende de eeuwen werden deze souterrains gebruikt als opslagplaats voor munitie en legermaterieel. Ze deden ook dienst als slaap- en schuilplaats voor de troepen die Ieper tijdens de vele belegeringen hebben verdedigd. Zo richtten de Britse troepen tijdens Wereldoorlog I de kazematten in als 'mess' voor de officieren. Ook hun commandopost, rustplaats en veldhospitaal werden in 'Hotel de Ramparts', zoals de kazematten ironisch werden genoemd, ondergebracht. Het was ook op deze locatie dat de Britse soldaten hun satirisch krantje ‘The Wipers Times’ drukten. Het houten paard, Chevalet (zoals het in Spanje werd genoemd), Spaanse ezel of cavaletto squarciapalle, is een martelwerktuig, waarvan er twee varianten bestaan; beide veroorzaken pijn door het eigen gewicht van het onderwerp te gebruiken door de benen open te houden, vastgebonden met touwen van bovenaf, terwijl het onderwerp naar beneden wordt gebracht. De Fransen noemden dit instrument de chevalet, van het Franse verkleinwoord van cheval, paard.

47. St. Pieterskerk

Deze romaanse kerk, toegewijd aan Sint Pieter, werd in de 12e en 13e eeuw gebouwd op een plaats waar Robrecht de Fries in 1073 een bedehuis stichtte , Op het einde van de 15de en de eerste helft van de 16de eeuw werd ze verbouwd tot een gotische hallenkerk. De eerste toren brandde af in 1638. Het duurde tot 1868 vooraleer de kerk een nieuwe toren had. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de kerk bijna volledig vernietigd. Enkel de gewelven van de kerk bleven hierbij gespaard. De bekende wederopbouwarchitect Jules Coomans heeft bij de wederopbouw de restanten van de muren geïntegreerd in de nieuwe kerk en de gotische bovenbouw van de toren vervangen door een romaanse toren. De Sint-Pieterskerk ligt in de levendige Sint-Pieterswijk die een eigen reus heeft, Robrecht de Fries genaamd. De wijkbewoners dragen hun reus met trots tijdens de driejaarlijkse Kattenstoet door de straten van Ieper.

48. Kasteelgracht

Zicht op de kasteelgracht. Einde wandeling vanhier terug naar het vertrekpunt