Civaux: Merovingische necropolis en de Saint-Gervais-en-Saint-Protais-kerk

Civaux

1. De Merovingische necropolis van Civaux

Uit 18de eeuwse tekeningen van de Merovingische necropolis van Civaux blijkt dat de een oppervlakte van meer dan 2 hectare besloeg, vandaar de schatting dat het aantal graven tussen 7.000 en 15.000 bedroeg. Deze necropolis is een uitbreiding van een Romeinse begraafplaats.
De sarcofagen die nog op hun plaats staan, zijn oost/west georiënteerd, zodat de overledene naar de rijzende zon gericht is. Dit is de traditionele oriëntatie van christelijke graven. Anders georiënteerde sarcofagen bevinden zich niet op hun oorspronkelijke locatie.
Andere werden in de 18de eeuw hergebruikt om het hek te vormen.Zoals traditioneel voor Merovingische sarcofagen zijn deze trapeziumvormig van vorm. De deksels zijn veelal versierd met een zogenaamd “drie dwarsbalken”-motief, dat gebruikelijk is voor Poitevin-sarcofagen uit die periode (tussen 500 en 750/800). Kruisen, vissen, drietanden en zeer zeldzame inscripties waren ook op de deksels gegraveerd. Sommige graven zijn gemaakt door oude Romeinse blokken, kolommen, steles, enz. te hergebruiken.
Een zeer oude legende verhaalt dat na de slag in Civaux waarin de Franken van Clovis de overwinning behaalden op de Visigoten van Alaric II, Uit de hemel talrijke sarcofagen neerdaalden om de gesneuvelde Frankische krijgers te begraven. Waarschijnlijk ligt aan de basis van deze grote necropolis het religieus centrum bestaande uit de kerk en de doopkapel gelegen in het centrum van de stad en met de verering van de heiligencultus van Gervais en Protais. Christenen geloofden indien ze begraven werden op een heilige plaats dat hun ziel gemakkelijker toegang zou krijgen tot het paradijs
Meer informatie ziet u in de film: “« Le Val de Civaux, terre de mémoire ».
a) De zgn. Vissensarcofaag In het bovenste gedeelte van het deksel bemerken we gebeeldhouwde vissen. De vis is een van de eerste christelijke symbolen, zelfs vóór het kruis. In het Grieks is vis ICHTUS. De letters waaruit dit woord bestaat, vormen ook ‘Iesos CHristos Theu Uios Sôter’, wat Jezus Christus betekent, zoon van God, Verlosser. De vis symboliseerde dus uiteraard Christus.
b) Deze gotische kapel werd gebouwd in de 15e-16e eeuw. op een eerdere kapel uit de Romaanse periode (11e-12e eeuw). Van deze eerste kapel zijn de fundamenten van een absis (halve cirkel) in het koor overgebleven
c) Dit sarcofaagdeksel is gegraveerd met een christelijk kruis en de Griekse letter P “Rhô” (tweede letter van Christos in het Grieks, “Christus”). Het toont ook een van de zeldzame inscripties die in de necropolis bewaard zijn gebleven: “MARIA”.
d) Dit middeleeuwse graf is waarschijnlijk dat van een bouwmeester (architect), zoals de gegraveerde motieven suggereren: in het midden een kruis, links twee houwelen voor steenhouwers en rechts een vierkant, een bijl en een dissel .
e) Tijdens opgravingen in de jaren 60 werd een Romeinse muur ontdekt. Dit kan de omheiningsmuur zijn van de oude Romeinse begraafplaats die ooit een deel van de necropolisruimte besloeg.
f) In tweeën gesneden Romeinse kolommen, beelden en grafzuilen werden hergebruikt als vaten en sarcofaagdeksels.

2. Saint-Gervais-en-Saint-Protais-kerk
De stèle van Aeternalis en Servilla, gevonden in de muur van de apsis laten toe de oudste kerk te dateren rond 400. De Merovingische absis van de kerk (rood) en de daarnaast gelegen doopkapel met doopbad (rood) wijzen erop dat deze gebouwd werden in de 6-7de eeuw.
De cella van deze doopkapel en de muren zijn duidelijk Romeins. Deze muur bemerken we tevens langs de andere zijde van de kerk en loopt door in een vierkantige basis.Dit is een restant van een Romeinse tempel uit de 3de eeuw. Deze tempel was gebouwd op een ouder Romeins gebouw daterend uit de 1ste eeuw. De muren links vooraan (blauw) werden opgenomen in de latere Romeinse tempel. Het schip is zuiver romaans (zwart). De muren werden gebouwd in de 10-11de eeuw en de pilaren dateren van de 12de eeuw. Vooraan tijdens de gotische periode werd de kerk verstevigd met steunberen onder de lijst met de romaanse koppen. Ze dateren van dezelfde tijd als de kapitelen in de kerk.
Mijn inkleuring van het plan van de kerk is wat slordig, maar geeft toch een idee voor datering
Blauw: Romeins 1ste eeuw
Paars: Romeins 3de eeuw
Rood: Merovingisch 6-7de eeuw
Zwart: Romaans 10-12de eeuw

3) Musée archéologique de Civaux, 30 Pl. de Gomelange, in het museum zien we objecten gevonden op necropolis en het bidhuis