Cañada Roncaleses Sierra Peña 2023-06-18

IBILBIDEA ETA ARGAZKIAK IKUSTEKO: https://mendikosterak.blogspot.com/2024/05/pena-mendilerroa-2023ko-transhumantzia.html
2023ko transhumantzia edo larre aldaketa dela eta Peñako mendilerrora gerturatuko naiz, artzai eta artaldearen bila joateko eta eurekin ibilbidearen zati bat burutzeko. Urtero legez, Angel Marik, udaberri bukaeran Fustiñanatik abiatzen da mila bururekin eta Bidankotzerako bidaia burutu egiten du, ondoren Belaguako larretara artaldea eramateko eta udaren amieran kontrako bidea osatzen du. Transhumantzia 2023. urtean UNESCOk Ondare Immaterialeko zerrendan onartu izan zuen. Hautagaitza honetan 10 estatu ezberdineko partaideak parte hartu izan genuen.

Altimetria eta ibilbidea

Peñako baserritik Abelbideak elkartzen diren tokiraino
Altimetria

Transhumantziaren inguruko informazioa eta bereziki erronkariarren ibilbideaz gehiago jakiteko, blogeko sarrera hauetan, non 2020. urtean transhumantziaren inguruko dokumentala grabatzeko burutu genuen ibilbide osoaren kontaketak eta hainbat datu historiko dira.

Mendiko osterak: Erronkariarren abelbidea - Cañada de los roncaleses (mendikosterak.blogspot.com) 

UNESCOrako hautagaitza aztertu nahi bada, dokumentu osoa esteka honetan.

Peñara gerturatu eta goizean goiz mendilerroa gainditzeko prestatu egiten naiz, gaurko abelbidearen etapa La Sagatik, mendilerroa gainditu eta Leire monasteriorainokoa bai da.

Peña mendia baserritikPeñako baserrira sartu aurretik kotxea utziko dut eta motxila eta gaurko eguraldi kaskarra dela eta, aterki, anoraka, kapa eta abar hartu ondoren, ibiltzen hasiko naiz.
Peñako baserri aurreko aparkalekuan
Peñako baserri aldera abiatuko naiz eta jabetza pribatuan sartzean ezkerreko partean baseliza ikusgai dago. Bertara eraman izan zituzten Peña herri zaharreko hilarriak eta bertan erakusgai daude.
Peñako baselizaHilarriakPeña herria despopulatu egin zen 1952. urtean eta bere hilerrian zeuden hilarriak Torre de Peñako San Gabriel Arcángel baselizaren atariak paratu zituzten. 
Peña Herria Interes Kulturaleko Ondasuna izendaturik dago 1997. urtetik. Herriaren inguruko informazioa wikipediatik:

Peña Nafarroako antzinako hiribildu bat da, Xabierko udalerrikoa, 1950eko hamarkadaren erdialdetik hutsik dagoena. Multzoa hiribilduak berak eta bere gaztelua zenaren hondakinek eta harresiaren aztarnek osatzen dute. Bere hilerrian Bigarren Mundu Gerran zehar, 1943. urtean hain zuzen ere, eroritako hegazkinlari ingeles bat lurperaturik dago, Donald Walker kapitaina.HilarriakHilarriei buruzko informazio gehiago nahi izanez gero, ikus CEEN nº 28, 1978.  Juan Manuel Villarren artikuluan. ESTEKA.
HilarriakAurrerago segi eta baserria eskuin aldean utzita, ezkerretik doan pistatik jarraitu beharko da.
Beherantz jarraituMetro gutxi aurrerago bidegututze bat dago. Oraingoan zuzeneko pistatik jarraitu.
Zuzen pistatik PeñarantzZuzen segiEta aurrerago hesira iritsi aurretik pista nagusia utzi eta bihurgunean zuzeneko bidea edo abelbidetik igo beharko da.
Eskuinetik pista utziAbelbidea pista utzita zuzenBidetik igoera bat izango dugu eta geroago berriz harantxo batetara jaitsi beharko dugu, Peñako trokara hain zuzen ere. Bertan pista gurutzatu eta zuzen abelbidetik jarraitu beharko dugu
Peñako trokako pista gurutzatu eta zuzen jarraituAbelbidea sorotik aurrera doaSegituan bidea zabalago eta argiago izango da eta poliki poliki igotzen jarraituko da.
AbelbideaEkaitza badator eta trumoiak entzuten dira, baina artzaiek bezala, eguraldiarekin moldatu eta ibiltzen jarraituko dut.
Hodeiak hurbiltzen dira
Hodei potoloakIgoerako puntu batetatik Peña herri zaharra ikusgai dago, haitz edo estrato baten gainean.