Bahçecik - Mermer Çeşme, Amerikan Koleji, Siperler, Taş Camii, Papazsuyu Çeşmesi

Hoşgörü Yolunun bir parçası olan Bahçecik parkurunu günübirlik yürüyüş için gidiş dönüş şeklinde hazırladım.

TARIHÎ MERMER ÇEŞME:
Osmanlı zamanından kalmadır. Kayıtlara Ağa Çeşmesi olarak geçmektedir. Kitabesi kazınmış olsa da Bahçecik Şehitekrem Mahallesi merkezinde hizmet vermeye devam etmektedir.

AMERİKAN KOLEJİ
Bardızak Amerikan Koleji ya da diğer ismiyle Bitinya Program Yüksekokulu, Ermenileri Protestanlaştırmak için açılan okullardan biriydi. Amerikalılar, büyük çoğunluğu Gregoryen yani Ermeni ulusal mezhebinden olan Bardızaklı Ermeniler için 1856’da bir Protestan Kilisesi açmışlardır. Board Misyoner Heyetince özel görevli olarak buraya tayin edilen Rahip Justin W. Parsons, 1860'larda Bardızak’a varır varmaz iyi eğitime susamış insanlar arasında eğitim yoluyla Protestanlığı yaymak amacıyla yatılı bir kız koleji için kolları sıvamıştır.

Bu sıralarda komşu Armaş (Akmeşe) ruhani bir merkez olarak Gregoryan Ermeni kültürüyle gelişimini biraz da Bardızak’la rekabet halinde sürdürüyordu. 1872’de her iki beldede iki ayrı yüksekokul açıldı. İlki Armaş’ta açılan Gregoryen Yatılı Erkek Okulu’ydu. Peşinden Rahip Parsons’ın Bardızak’taki Gharevlek Ailesi’nden kiraladığı evde Amerikan Yatılı Kız Okulu açıldı.

Bardızak’taki okul Armaş’takinin aksine daha modern ve daha hayata yöneliktir. Bahçecik’teki Ermeni kız çocuklarına okuma-yazma, aritmetik ve gündelik yaşama ait pratik bilgiler öğretmeyi amaçlayan bu okul Laura Farnham adlı bir genç öğretmenin öğretim kadrosuna katılmasıyla birlikte İngilizce, Ermenice, matematik, coğrafya, genel tarih, müzik, beden eğitimi gibi dersler de verilmeye başlanmıştır. Böylece okuldaki kız öğrenci mevcudu 50’ye ulaşmıştır. 1879’da okulun erkek bölümü de açılmış ve okulun mevcudu 140’a çıkmıştır. 1912 yılı itibariyle okulda 225 öğrenci eğitim görmektedir.

1898 yılında okul tam teşekküllü bir kampüs haline gelmiş, okula beş yeni ek bina yapılmıştır. Bunlar kreş, bebek bakım evi, ilkokul, yetim evi ve meslek okulu binalarıdır. Meslek okulunda marangozluk, demircilik, ayakkabıcılık, ciltçilik, tenekecilik ve terzilik atölyeleri vardır. Kampüste tüm bunlara ek olarak okula ait sarnıç, çamaşırhane, kitaplık ve matbaa da bulunmaktadır.

Adapazarı’na taşınan kızlar kısmıyla birlikte Bitinya Amerikan Koleji olarak adlandırılan okul, 1915 yılındaki tehcir sonrasında İstanbul’a taşınarak Üsküdar Amerikan Kız Lisesi olarak eğitime devam etmiştir. Bitinya Amerikan Koleji’nin erkekler kısmı ise Hasan Rahmi Paşa Köşkü’nde tekrar açıldıysa da yetersizlikle nedeniyle 1932’de tamamen kapatılmıştır.

60 dönüm arazi üzerine kurulan bu okuldan günümüze sadece ibadethane (şapel), lojman ve sarnıç kısmı ulaşmıştır.

KURTULUŞ SAVAŞI SİPERLERİ
Kurtuluş Savaşı Siperleri; Başiskele'nin güneyinde, Bahçecik'ten Servetiye Karşı Köyü'ne giden yolun sol tarafındaki ormanlık alanın içindedir. 60 metre dikey ve sağlı-sollu 30'ar metre de yatay olmak üzere toplam 120 metrelik "T" şeklindeki Siperler, aslının güzergâhında ve doğal örtüdeki ağaçlar kullanılarak hazırlanmıştır.

Kasım 1918’de Birinci Dünya Savaşı’nın kaybedilmesinden hemen sonra, 20 Kasım 1918 tarihinde bölgemize gelen düşman kuvvetleri Kocaeli’mizi 2 yıl 7 ay süreyle işgal etmişlerdir. Bu işgale karşı yurdumuzun her köşesinde olduğu gibi, bölgemizde de direniş başlatılmıştır. Bu direnişler Körfez’in kuzeyinde, güneyinde ve doğusunda baş göstermiştir.

İzmit Körfezi çevresinde yoğunlaşan bu direnişler neticesinde açılan cephelerden biri de Servetiye Cephesi’dir. 1920 ve 21 yıllarındaki Millî Mücadele sırasında Bahçecik'te konuşlanan Yunan kuvvetlerine karşı Servetiye ve arkası Türk köylerinin mevzi hatları olarak kazılmıştır.
Bahçecik ile Yeniköy’ü merkez edinen İngiliz ve Yunan kuvvetleri 1500 kişiden müteşekkildi. İlave olarak; Rum-Ermeni çetelerinin yüzlerce milisi, bir Yunan dağ topçu grubu, dört İngiliz savaş uçağı ve Seymen’de de bir Yunan zırhlı gemisi (Kılkış) bulunmaktaydı.

Buna mukabil, Türk mevzilerinde Kuvayimilliyeci sayısı 150 civarındadır. Ağustos 1920 ortalarından Haziran 1921 sonuna değin 10-11 ay boyunca Servetiye Cephesi, 7-8 defa gerçekleşen düşman saldırısına direnmiştir. Kocaeli’nde Yunanlılara karşı “ilk kurşun” Servetiye Cephesi mevzilerinde atılmış, İngiliz tümgenerali aynı cephede öldürülmüş, bir İngiliz uçağı da cepheye yakın bir yerde hasar almıştır.

TAŞ CAMİİ
Servetiye Karşı Köyü Taş Cami, Osmanlı Dönemi’nde, bölgedeki taş ocaklarından çıkarılan kara taşlardan 1885’te yapılmıştır.

Kesme taş malzemeyle inşa edilen caminin dışı betondur. Yapının üst kısmı kiremitle kaplı, beşik çatı şeklindedir. İki katlı sade bir mimariye sahiptir. Giriş kapısı sade ve dikdörtgen formdadır. Pencereler; basık kemerli, iç bölümde ahşap sütunlarla desteklenmiştir. Minare, taş malzemeden; yuvarlak biçimli şadırvan, sade bir görünümdedir. Kesme taş malzemesi, ahşap tavan süslemeleri, minber detayları ve şadırvanıyla Karşı Köyü Taş Cami, ait olduğu bölgenin karakteristik mimari özelliklerini taşımaktadır.

Caminin minaresi, depremlerle yıkılmış ve taş duvarları zarar görmüştür. Yıkılan minare, köyde yaşayan Salim Usta tarafından 1958’de yeniden yapılmıştır. Caminin minberi, el işçiliğiyle ve tahtadandır, özgün yapısı bozulmamıştır. Yapımında kullanılan orijinal taşlar, binanın köşelerinde hâlâ varlığını korumaktadır.

PAPAZ SUYU ÇEŞMESI:
İçimi güzel, özel bir sudur. Papazın evinin önünde olmasından ötürü böyle isimlendirilmiştir. Günümüzdeki adı Şirinsu’dur.