Wikiloc | Αγρίδια - Πηγή Κατσερή - Αξός - Αρχαία Αξός - Λιβάδα - Μονή Χαλέπα

Αγρίδια

Τα Αγρίδια είναι ένα μικρό χωριό του Μυλοποτάμου, κάτω από τη Μονή Χαλέπας, το οποίο απέχει περίπου 44 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο. Πνιγμένο στο πράσινο, ανάμεσα σε ελιές, περβόλια με οπωροφόρα δέντρα και πρίνους, μοιάζει να βγήκε από παραμύθι. Ειδικά το παλιό και εγκαταλελειμμένο τμήμα των Αγριδίων αποτελεί μια πραγματική έκπληξη για τον επισκέπτη καθώς διατηρεί όλα τα χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής των παραδοσιακών οικισμών της Κρήτης. Πετρόκτιστα σπίτια με καμάρες, στέγες με αργιλόχωμα, στενά καλντερίμια, μικρές αυλές συνθέτουν ένα σκηνικό μοναδικό. Ανάμεσα στα κτίσματα και δύο φάμπρικες, με απομεινάρια του εξοπλισμού τους και τις βαριές μυλόπετρες να θυμίζουν τις παλιές καλές εποχές τότε που το χωριό έσφυζε από ζωή και παραγωγικότητα. Σε κοντινή απόσταση από τα τελευταία ερειπωμένα σπίτια μονοπάτι οδηγεί στην πηγή Κατσερή που σήμερα έχει διαμορφωθεί ως χώρος αναψυχής. Παλιά υδροδοτούσε, τους καλοκαιρινούς μήνες, αρκετά χωριά του Μέσα Μυλοποτάμου. Γύρω από τ' Αγρίδια υπάρχουν ακόμα υπολείμματα αλωνιών που καταδεικνύουν καλλιέργεια σιτηρών κατά το παρελθόν μια και σήμερα η βασική ασχολία των κατοίκων είναι η κτηνοτροφία και δευτερευόντως η ελαιοκομία. Δυστυχώς ούτε αυτό το χωριό γλύτωσε από την μοίρα των περισσότερων ορεινών και απομονωμένων χωριών της Κρήτης. Σταδιακά, στην πορεία των ετών, μειώθηκε ο πληθυσμός του. Μόλις 69 κάτοικοι αποτελούσαν τον μόνιμο πληθυσμό του το 2011.

Διασταύρωση

Εδώ συναντάμε μία διασταύρωση και ακολουθούμε κανονικά την πορεία του χωματόδρομού με κατεύθυνση την Ιερά Μονή Χαλεπά όπως μας υποδεικνύει η ταμπέλα.

Διασταύρωση

Στη συγκεκριμένη διασταύρωση κατεβαίνουμε δεξιά την κατηφορίτσα για να βρεθούμε στην πηγή Κατσερή.

Πηγή Κατσερή

Η πηγή Κατσερή τροφοδοτούσε με νερό τους κατοίκους από την αρχαιότητα. Η πηγή έχει αποκατασταθεί και εξωραϊσθεί με έργα που επιτρέπουν στον επισκέπτη να ξαποστάσει και να θαυμάσει το σημείο.

Διασταύρωση

Σε αυτή την διασταύρωση ακολουθούμε το χωματόδρομο στα αριστερά μας προς το εκκλησάκι του αρχαγγέλου Μιχαήλ όπως μας υποδεικνύει η ταμπέλα. Αν ακολουθήσουμε το χωματόδρομο στα δεξιά θα οδηγηθούμε στο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου Κωστέφανου.

Διασταύρωση

Σ' αυτή την διασταύρωση ακολουθούμε το δρόμο στα αριστερά μας. Απέναντι μας θα τα Ταλαία όρη.

Θέα

Υπέροχη θέα στα Ταλαία όρη καθώς και στην πεδιάδα, στα δεξιά μας το χωριό Αγρίδια.

Θέα

Καταπληκτική θέα στον χιονισμένο Ψηλορείτη.

Διασταύρωση

Σ' αυτή την διασταύρωση ακολουθούμε το χωματόδρομο στα δεξιά μας για να οδηγηθούμε προς το φαράγγι της Αξού. Αν ακολουθήσουμε το χωματόδρομο στα αριστερά μας θα οδηγηθούμε στην ιερά μονή Χαλεπάς. Αριστερά μας τα Ταλαία όρο και δεξιά μας ο χιονισμένος Ψηλορείτης.

Διασταύρωση

Σ' αυτή την διασταύρωση ακολουθούμε το χωματόδρομο στα δεξιά μας για να οδηγηθούμε στο φαράγγι της Αξού.

Θέα

Ακόμη ένα σημείο με υπέροχη πανοραμική θέα στα Ταλαία όρη και στο χιονισμένο Ψηλορείτη.

Photo ofΦαράγγι της Αξού / Φαράγγι των γύπων

Φαράγγι της Αξού / Φαράγγι των γύπων

Για τους λάτρεις της άγριας φύσης, το φαράγγι στην Αξό Μυλοποτάμου αποτελεί μοναδική εμπειρία. Δεν είναι μόνο η φυσική ομορφιά του τόπου ή η πλούσια χλωρίδα που ποτίζει ο Γεροπόταμος, κυρίως είναι η σπάνια πανίδα που επιβιώνει στην περιοχή με χαρακτηριστικό τα άγρια πουλιά. Το πιο εντυπωσιακό όλων είναι ότι οι πληθυσμοί των όρνιων, που εδώ και αιώνες έχουν εκεί τις φωλιές τους, επιβιώνουν παρά τις αντίξοες συνθήκες που πολλές φορές διαμορφώνουν οι άνθρωποι για την φύση και την βιοποικιλότητα. Στην ντοπιολαλιά αυτά τα πουλιά τα λέμε “σκάρες”. Πρόκειται για γύπες (επιστ. Gyps fulvus). Ο γύπας είναι ένα μεγάλο και βαρύ αρπακτικό με άνοιγμα φτερούγων 260 εκ. και μήκος σώματος 97-104 εκ. Στην Κρήτη ονομάζετε σκάρα και καναβός και απαντάται σχεδόν σε όλες τις περιοχές του νησιού. Η Κρήτη φιλοξενεί το μεγαλύτερο νησιωτικό πληθυσμό γυπών στον κόσμο και πολλά από αυτά φωλιάζουν στο φαράγγι της Αξού. Το όρνιο είναι προστατευόμενο είδος, με όλες τις αποικίες να βρίσκονται εντός του δικτύου ΖΕΠ/Natura 2000. Το ράμφος του έχει μήκος όσο και το κεφάλι και στην άκρη είναι γαμψό. Ο λαιμός του είναι γυμνός για να χώνει το κεφάλι του στα πτώματα χωρίς να σφηνώνει. Τα πόδια του είναι δυνατά, με δάχτυλα που καταλήγουν σε πλατιά και κοντά νύχια, αντίθετα με τα μακριά και γαμψά νύχια των άλλων αρπακτικών πτηνών. Η διαμόρφωση αυτή των νυχιών του εξασφαλίζει άνετο βάδισμα στο έδαφος. Το φτέρωμα τους είναι καστανόξανθο, ενώ οι πηδαλιώδεις φτερούγες του είναι μαύρες. Το όρνιο τρέφεται με ψοφίμια κτηνοτροφικών ζώων. Θεωρείται η υγειονομική υπηρεσία της υπαίθρου και δεν αγγίζει ποτέ ζώο αν δεν βεβαιωθεί ότι είναι νεκρό. Σημαντικότερη απειλή για το όρνιο θεωρείται η εγκατάλειψη της νομαδικής κτηνοτροφίας, το παράνομο κυνήγι και η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων αλλά και οι ανεμογέννητριες που τραβούν την περιέργεια των πουλιών, με αποτέλεσμα να έχουν βρεθεί πολλά νεκρά πουλιά στις βάσεις τους. ΑΛΛΑ ΑΓΡΙΑ ΠΟΥΛΙΑ ΣΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΗΣ ΑΞΟΥ ΠΕΤΡΟΧΕΛΙΔΟΝΟ: Το κοινό πετροχελίδονο, γνωστό επίσης ως μαυροσταχτάρα ή μαυροσταχτούρα, ένα συνηθισμένο στην Ελλάδα πουλί, δεν είναι μόνο το ταχύτερο στη Γη, η «Φόρμουλα Ένα» των πουλιών σε ευθεία πτήση (στις βουτιές είναι ο πετρίτης). Ανακηρύχθηκε πλέον επίσημα από τους επιστήμονες ο παγκόσμιος πρωταθλητής των αιθέρων, καθώς μπορεί να πετά συνεχόμενα επί δέκα μήνες χωρίς καμία στάση. Και βεβαίως, όλο αυτό τον καιρό, κοιμάται και τρώει (έντομα) εν πτήσει! Είναι πια βέβαιο ότι κανένα πουλί στον κόσμο δεν μπορεί να μείνει τόσο πολύ καιρό στον αέρα χωρίς να προσγειωθεί. Καθώς το πετροχελίδονο ζει έως 20 χρόνια, συνολικά στη διάρκεια της ζωής του πετά επτά φορές την απόσταση Γης-Σελήνης μετ' επιστροφής. ΧΡΥΣΑΕΤΟΣ: Ο Χρυσαετός είναι ημερόβιο αρπακτικό πτηνό. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Aquila chrysaetos και περιλαμβάνει 6 υποείδη. Στην Ελλάδα απαντά κυρίως το υποείδος A. c. chrysaetos αλλά, εκτός από το συγκεκριμένο υποείδος που παραμένει στη χώρα καθ’όλη τη διάρκεια του έτους ως επιδημητικό, υπάρχουν και άτομα του υποείδους A. c. homeyeri που περνάνε από τον ελληνικό χώρο κατά τη μετανάστευσή τους προς ανατολάς, ιδιαίτερα στην Κρήτη. ΒΡΑΧΟΚΙΡΚΙΝΕΖΟ : Το Βραχοκιρκίνεζο είναι είδος γνήσιου γερακιού. Η επιστημονική του ονομασία είναι Falco tinnunculus και περιλαμβάνει 12 υποείδη. Η λατινική επιστημονική ονομασία του γένους Falco είναι η ακριβής απόδοση της ελληνικής Ιέραξ «γεράκι», ωστόσο, έχει την ρίζα της στην λατινική λέξη falx, -cis που σημαίνει δρεπάνι, λόγω του δρεπανοειδούς σχήματος των πτερύγων του πτηνού. ΚΑΡΓΙΑ: Η Κάργια ή αλλιώς καλιακούδα είναι πτηνό της οικογενείας των Κορακιδών. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Corvus monedula και περιλαμβάνει 4 υποείδη. Στην Ελλάδα απαντά κυρίως το υποείδος Corvus monedula soemmerringii J. G. Fischer, 1811, με πιθανή την παρουσία του Corvus monedula spermologus Vieillot, 1817 στα δυτικά. Η λαϊκή ελληνική ονομασία κάργια έχει επίσης διφορούμενη προέλευση, αλλά το πιθανότερο είναι να προέρχεται από την τουρκική λέξη karga για το πτηνό, εξ ου και η μεταμεσαιωνική φράση: «βοώ την κάργαν», κομπορρημονώ, και η μεταγενέστερη φράση «μάς κάνει τον κάργα», τον βαρύμαγκα, σχετιζόμενη πιθανώς με το όρθιο παράστημα του πτηνού όταν στέκεται ή περπατάει. ΜΑΥΡΟΛΑΙΜΗΣ: Η επιστημονική ονομασία του είναι Saxicola rubicola. Συχνά το συναντούμε να κάθεται πάνω σε φράχτες. Τρέφεται με έντομα. Το αρσενικό ξεχωρίζει από το έντονο μαύρο χρώμα στο λαιμό του. ΣΠΙΝΟΣ: Ο Φρυγίλλος ο άγαμος (Fringillia coelebs) κοινώς σπίνος, γνωστός και με τα ονόματα σπιγγάρι και τσόνης· περιλαμβάνει πολλά γένη και είδη που απαντούν σχεδόν σε όλο τον κόσμο, εκτός από την Αυστραλία. Είναι μικρόσωμο πουλί και μοιάζει με το σπουργίτι. Λέγεται ότι με το επίμονο κελάηδημά του μας προειδοποιεί για τον ερχομό του χιονιού. Θεωρείται, χρήσιμο πουλί επειδή τρώει διάφορα έντομα από τα οποία κινδυνεύουν οι καλλιέργειες. Το τραγούδι του διαφέρει από περιοχή σε περιοχή και μπορεί να ακουστεί από το Φεβρουάριο έως το Σεπτέμβριο. ΓΑΛΑΖΟΚΟΤΣΥΦΑΣ: O Γαλαζοκότσυφας είναι στρουθιόμορφο πτηνό της οικογενείας των Μυιοθηριδών. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Monticola solitarius και περιλαμβάνει 5 υποείδη. Στην Ελλάδα απαντά το υποείδος Monticola solitarius longirostris (Blyth, 1847). Πτηνό προσαρμοσμένο να ζει σε βραχώδεις περιοχές, ο γαλαζοκότσυφας ξεχωρίζει από το κυανόγκριζο καλοκαιρινό του πτέρωμα και το μουσικό του κελάηδημα. ΚΟΥΡΟΥΝΑ: Η κουρούνα, γνωστή και ως σταχτοκουρούνα (επιστημονικό όνομα corvus cornix) είναι ένα ξηροβατικό πουλί, ενδημικό στη βόρεια, ανατολική και νοτιοανατολική Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή της οικογένειας των κορακοειδών. Έχει το χρώμα της στάχτης, ενώ το κεφάλι, ο λαιμός, το στήθος, τα φτερά και η ουρά είναι μαύρα και τα μάτια, τα πόδια και το ράμφος είναι επίσης μαύρα. Όπως και τα υπόλοιπα κορακοειδή είναι παμφάγο και οπορτουνιστικό πτηνό. ΣΙΡΛΟΤΣΙΧΛΟΝΟ: Επιδημητικό προτιμά πεδινές ή ελαφρά λοφώδεις περιοχές, με μερικά σχετικά ψηλά δέντρα και πυκνούς θάμνους και φυτοφράκτες, συχνά σε ηλιόλουστες πλαγιές με καλλιέργειες, αμπελώνες ή ελαιόδεντρα. Όχι στο ανοιχτό κάμπο, ούτε σε δάσος, στενά δεμένο με το παραδοσιακό αγροτικό τοπίο. Σε χαμηλά ή μέτρια υψόμετρα. Μειώνεται πολύ στα βόρεια σημεία της κατανομής του. Πρόκειται για ένα σποροφάγο είδος. ΣΤΑΧΤΟΠΕΤΡΟΚΛΗΣ: Ο Σταχτοπετρόκλης είναι ένα μικρό στρουθιόμορφο πουλί με τη μεγαλύτερη κατανομή από όλα τα άλλα είδη της οικογένειας, που περιλαμβάνει τρεις ηπείρους, την Ευρώπη, Ασία και Αφρική. Είναι ένα εντομοφάγο, μεταναστευτικό είδος που όλοι οι πληθυσμοί του περνούν το χειμώνα τους στην Αφρική. Φωλιάζει σε τρύπες και λαγούμια, σε ανοιχτές βραχώδεις περιοχές, σε σωρούς από πέτρες, σε αμμόλοφους και ημιορεινά βοσκοτόπια, από το επίπεδο της θάλασσας και σε μικρά ή μεγάλα νησιά μέχρι και σε ορεινά λιβάδια μέχρι τα 2000μ. υψόμετρο. ΚΟΡΑΚΑΣ : Το κοράκι, ή κόρακας ή κλόκαρος είναι σαρκοφάγο ξηροβατικό πτηνό της τάξης στρουθιόμορφα, μεγέθους όρνιθας, γεγονός που το κατατάσσει ως ένα από τα μεγαλύτερα μέλη της τάξης και φτάνει σε βάρος το ενάμισι κιλό. Έχει χαρακτηριστικό μαύρο πτέρωμα, με κόκκινες και γαλάζιες ανταύγειες, μαύρο ράμφος κωνοειδές και μαύρα πόδια, εξ ου και η έκφραση "μαύρος σαν το κοράκι". ΓΕΡΑΚΙΝΑ: H Γερακίνα είναι ημερόβιο αρπακτικό πτηνό. Στην Ελλάδα απαντά το υποείδος B. b. buteo, αλλά υπάρχει πιθανή ανάμιξη πληθυσμών με τα υποείδη B. b. menetriesi Bogdanov, 1879 και B. b. vulpinus, ιδιαίτερα κατά τις μεταναστευτικές περιόδους. ΚΟΚΚΙΝΟΛΑΙΜΗΣ: Ο κοκκινολαίμης είναι στρουθιόμορφο πτηνό της οικογενείας των Μυιοθηριδών. Στην Ελλάδα απαντά το υποείδος Erithacus rubecula rubecula. Ο κοκκινολαίμης, αποτελεί κόσμημα για τους κήπους και τα πάρκα σε όλες τις περιοχές κατανομής του. Είναι από τα πλέον αγαπητά, όχι μόνον για τα όμορφα χρώματά του, αλλά κυρίως για το δυνατό και μελωδικό τραγούδι του. ΣΤΑΧΤΟΣΟΥΣΟΥΡΑΔΑ: Η Σταχτοσουσουράδα έχει γκρι ράχη και κίτρινη κοιλιά και όπως όλες οι σουσουράδες χαρακτηρίζεται από τα λεπτέ ποδιά και ράμφος καθώς και από την μακριά ουρά. Στο είδος παρατηρείται εποχιακός αλλά και φυλετικός διμορφισμός. Είναι επιδημητικό είδος. Είναι είδος που δεν του αρέσει ιδιαίτερα να δημιουργεί κοπάδια αλλά να κινείται το κάθε άτομο στη δική του χωροκράτεια, για το λόγο αυτό θα δούμε κάποιες φορές να κυνηγάει η μια την άλλη ώστε να «προστατέψει» την περιοχής της. ΚΑΡΔΕΡΙΝΑ: Η καρδερίνα είναι στρουθιόμορφο πτηνό, του γένους Carduelis και ανήκει στην οικογένεια των σπιζιδών. Είναι ωδικό πτηνό και ζει κατά σμήνη σε δάση και σε λιβάδια, όπως επίσης σε κήπους και σε αγρούς. Είναι αποδημητικό πουλί και το φθινόπωρο μεταναστεύει σε τόπους με πιο γλυκό κλίμα. Τρέφεται σχεδόν αποκλειστικά με σπόρους αγκαθιών και με σκουλήκια. Αξιοσημείωτη είναι η αλληλεγγύη και η αγάπη που τρέφουν τα πουλιά αυτά μεταξύ τους. ΔΕΝΤΡΟΦΥΛΛΟΣΚΟΠΟΣ: Δενδρόβιο πουλί, μήκους 10-12 εκατοστών και βάρους 6-8 γραμμαρίων. Αναπαράγεται σε ανοιχτά δάση σε όλη τη βόρεια και εύκρατη Ευρώπη και την Ασία. Στη χώρα μας είναι από τα πιο κοινά πουλιά του χειμώνα. Το τραγούδι του είναι ιδιόμορφο, ξεχωρίζει. ΦΑΝΕΤΟ: Το φανέτο, ένα μικρόσωμο σε μέγεθος πουλί που το συνολικό του μήκος δεν ξεπερνά τα 14 εκατοστά. Ζει σε κοπάδια όλο τον χειμώνα, ενώ κατά την αναπαραγωγική περίοδο μένουν πάντα σε ζευγάρια. Ανήκει στην οικογένεια των σπιζών και είναι γνωστό με τις ονομασίες Κιόρι, Σκαθάρι, Φανέτα, Φαγανέλι ενώ στην Κύπρο είναι γνωστό ως Τσακροσγάρτιλο. ΚΕΛΑΗΔΟΤΣΙΧΛΑ: Η Κελαηδότσιχλα είναι στρουθιόμορφο πτηνό της οικογενείας των Κιχλιδών. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Turdus philomelos και περιλαμβάνει 4 υποείδη. Στην Ελλάδα απαντά το υποείδος Turdus philomelos philomelos Linnaeus. Η κελαηδότσιχλα, όπως παραπέμπει η ονομασία της, έχει εξαιρετικά όμορφο και πολυποίκιλο κελάηδημα, συγκρινόμενο μόνον με εκείνο του αηδονιού. ΠΕΤΡΙΤΗΣ: O πετρίτης είναι είδος γνήσιου γερακιού. Η επιστημονική του ονομασία είναι Falco peregrinus. Ο πετρίτης, θεωρείται από τους ερευνητές, ο ταχύτερος ιπτάμενος, αρτίγονος οργανισμός στην υφήλιο στις κάθετες εφορμήσεις.. ΚΟΤΣΥΦΑΣ: To κοτσύφι (επιστημονικό όνομα Turdus merula) είναι ένα είδος πουλιού της τάξης στρουθιόμορφα που αναπαράγεται στην Ευρώπη, Ασία, Βόρεια Αμερική και στην Ωκεανία, στην οποία εμφανίστηκε πρόσφατα. Ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος, το κοτσύφι μπορεί να είναι ενδημικό ή μεταναστευτικό είδος. Το αρσενικό είναι ολόμαυρο, με εξαίρεση το κίτρινο ράμφος και τον κίτρινο δακτύλιο γύρω από τα μάτια, ενώ το ενήλικο θηλυκό και τα νεαρά πουλιά έχουν σκούρο καφέ φτέρωμα. ΓΑΛΑΖΟΠΑΠΑΔΙΤΣΑ: Το μικρόσωμο, στρουμπουλό και ζωηρό αυτό στρουθιόμορφο πουλάκι με την ελκυστικότατη εμφάνιση, ανήκει στις παπαδίτσες. Πρόκειται για ένα ενδημικό είδος που συναντάται ευρύτατα και είναι διαδεδομένο όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλη την Ευρώπη, την αλπική και δυτική Ασία και τα παράλια της Βορείου Αφρικής. Η Ευρωπαϊκή της ονομασία είναι Blue tit. Το μέγεθός της γαλαζοπαπαδίτσας δεν ξεπερνάει τα 12 εκατοστά κι αυτό την κάνει ευκίνητο πουλί που σπάνια θα το δει κανείς να κινείται στο έδαφος. ΠΑΠΑΔΙΤΣΑ – ΚΑΛΟΓΕΡΟΣ: Πρόκειται για ένα από τα πιο σπάνια είδη πτηνών και υπάρχει πια μόνο στην Κρήτη. Ο Καλόγερος είναι στρουθιόμορφο πτηνό της οικογενείας των Παριδών, μία από τις παπαδίτσες που απαντούν και στον ελλαδικό χώρο. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Parus major και περιλαμβάνει 33 υποείδη. Στην Ελλάδα απαντούν τα υποείδη Parus major aphrodite Madarasz, 1901, Parus major major Linnaeus, 1758 και. Το Parus major niethammeri von Jordans, 1970, είναι σπάνιο υποείδος και βρίσκεται μόνο στην Κρήτη ως ενδημικό. ΓΕΡΑΚΑΕΤΟΣ: Η επιστημονική του ονομασία είναι Aquila pennata. Είναι ο μικρότερος αετός στην Ευρώπη. Προτιμά ανοικτές δασώδεις περιοχές χαμηλού και μέσου υψομέτρου. Τρέφεται κυρίως με πουλιά και σαύρες.

Photo ofΓεροπόταμος ή Μαργαριτιανός Ποταμός ή Μυλοπόταμος

Γεροπόταμος ή Μαργαριτιανός Ποταμός ή Μυλοπόταμος

Ο Γεροπόταμος Ρεθύμνου είναι μεγάλος ποταμός που εκβάλει στην παραλία του Γεροποτάμου, στο σημείο όπου υπήρχε η αρχαία Αυλώνα, όπου και σχηματίζει σπουδαίο υδροβιότοτο. Το όνομά του σημαίνει «Ιερός Ποταμός», ενώ κοντά στην έξοδό του είναι γνωστός κι ως Αυλοπόταμος λόγω της αρχαίας Αυλώνας. Ο Γεροπόταμος συγκεντρώνει τα νερά από πολλούς παραπόταμους στη βόρεια μεριά του Ψηλορείτη. Λίγο πριν την έξοδο στη θάλασσα, ενώνεται με το Μαργαριτιανό Ποταμό ή Μυλοπόταμο, που οφείλει το όνομά του στους πολλούς νερόμυλους που συναντούσε κανείς στην πορεία του. Ο Μυλοπόταμος συγκεντρώνει τα νερά του από την περιοχή των Μαργαριτών και της αρχαίας Ελεύθερνας. Ο Μυλοπόταμος είναι τόσο σπουδαίος για την περιοχή, ώστε ολόκληρη η επαρχία Μυλοποτάμου έχει λάβει το όνομά του. Ονομασίες που είχε η περιοχή κατά καιρούς, εξαιτίας του ποταμού που την διέσχιζε και την καθιστούσε εύφορη. Κατά την αρχαία εποχή ο ποταμός αυτός ονομαζόταν Οάξης ή Όαξος.Κατά την Βυζαντινή περίοδο ονομάστηκε Αυλοπόταμοςεξαιτίας των αυλώνων που σχημάτιζε από τους πρόποδες του Ψηλορείτη μέχρι το σημερινό Πέραμα, τον συνοικισμό της Δάφνης, και τις εκβολές του, δυτικά του οικισμού του Πανόρμου, ακριβώς βόρεια της γέφυρας Γεροποτάμου. Η ονομασία Αυλοπόταμος παρέμεινε και χαρακτηρίζει την «Επισκοπή Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου» μέχρι σήμερα. Αργότερα, εξαιτίας των μύλων που χτίστηκαν στις όχθες και στους παραποτάμους του, ο ποταμός ονομάστηκε Μυλοπόταμος.

Πληροφορίες

Εδώ μπορούμε να αντλήσουμε πληροφορίες για το γεωπάρκο του Ψηλορείτη.

Θέα

Θεά στο φαράγγι της Αξού / φαράγγι των γυπών. Στο βάθος θα τα Ταλαία όρη.

Photo ofΙερός Ναός Αγίων Ραφαήλ Νικολάου και Ειρήνης

Ιερός Ναός Αγίων Ραφαήλ Νικολάου και Ειρήνης

Εδώ συναντάμε τον Ιερό Ναό των Αγίων Ραφαήλ Νικολάου και Ειρήνης. Ένα όμορφο εκκλησάκι με υπέροχη αυλή που συναντάμε καθώς μπαίνουμε στο χωριό.

Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου

Μονόκλιτη βασιλική με υπολείμματα τοιχογραφιών 14ου αιώνα. Δίπλα το 1970 χτίστηκε καινούργιος ναός.

Μνημείο Πεσόντων

Στην πλατεία του χωριού συναντάμε μνημεία αφιερωμένα στους πεσόντες υπέρ της πατρίδος του χωριού.

Ιερός Ναός Μιχαήλ Αρχαγγέλου

Στο κέντρο του χωριού Αξός Μυλοποτάμου, δίπλα στον αιωνόβιο πλάτανο και ακριβώς πάνω από την μεσαιωνική κρήνη από την οποία αναφέρεται ότι ο βασιλιάς Ετέαρχος του 7ου αιώνα π.Χ. έπινε νερό για καλή χώνεψη και πλέον ξεδιψάει τον επισκέπτη με το γάργαρο νερό της, βρίσκεται ο δίκλιτος ερειπωμένος ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου. Ο ναός έχει κτιστεί πάνω στα ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής της αρχαίας Αξού, της οποίας διακρίνονται ακόμη τα ίχνη της μεγάλης ημικυλινδρικής αψίδας του ιερού βήματος. Ο ναός χρονολογείται στον 15ο αιώνα και έφερε τοιχογραφίες, από τις οποίες διασώζονται ελάχιστα ίχνη στο ιερό. Στους υπόλοιπους σωζόμενους τοίχους, όπως είναι αναμενόμενο, οι τοιχογραφίες έχουν καταστραφεί λόγω της κατάρρευσης της στέγης και της έκθεσης στα καιρικά φαινόμενα εδώ και αιώνες. Μέσα στο ναό υπάρχουν μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη, προφανώς από την αρχική βασιλική.

Ιερός Ναός Τίμιου Σταυρού

Ο Τίμιος Σταυρός 16ου αι. μονόκλιτος με περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο, καλυμμένο με φύλλα χρυσού.

Αξός

Η Αξός βρίσκεται στον ορεινό Μυλοπόταμο. Μαζί με τη Λιβάδα, σε απόσταση 2 χλμ, βορειοανατολικά – αποτελούσαν πάντα την Κοινότητα Αξού και σήμερα το Δημοτικό Διαμέρισμα Αξού του Δήμου Κουλούκωνα, στον οποίο υπάγονται. Γειτονεύει με τα χωριά: Ανώγεια, Ζωνιανά, Κράνα, Κάλυβος, Λειβάδια, Βενί, Γαράζο, Θεοδώρα, Δροσιά, Χώνος, Αϊμονας. Είναι κτισμένη σε μια πλαγιά, βόρεια του Ψηλορείτη, σε υψόμετρο 500 μέτρων περίπου. Είναι στενόμακρο, σε θέση αμφιθεατρική, πυκνοκατοικημένο και με πλούσια ιστορία τριών χιλιάδων και πλέον χρόνων. Κάτω από το χωριό, απλώνεται μεγάλη κοιλάδα, ανάμεσα στον Ψηλορείτη και τα Ταλαία όρη, γεμάτη από περιβόλια, ελαιώνες, αμπέλια, μποστάνια και κάθε λογής δένδρα, πορτοκαλιές, μανταρινιές, καρυδιές, κερασιές, μουρνιές, μπουρνελιές, απιδιές, μηλιές, ρογδιές, συκιές, χαρουπιές, πλατάνους και πρίνους. Την κοιλάδα αυτή διασχίζει ποταμός που πηγάζει από τον Ψηλορείτη, το χειμώνα κατεβάζει μεγάλες ποσότητες νερού και εκβάλει στο Κρητικό Πέλαγος. Η Αξός συνδέεται με αυτοκινητόδρομο και με καθημερινή συγκοινωνία, τόσο με το Ρέθυμνο από το οποίο απέχει 46 χλμ. όσο και με το Ηράκλειο από το οποίο απέχει 48 χλμ. Στο χωριό σήμερα, κατοικούν 300 άτομα κάθε ηλικίας και στη Λιβάδα 35 περίπου. Είναι εργατικοί, ειρηνικοί και φιλήσυχοι. Ασχολούνται με τη γεωργία, κτηνοτροφία, μικροεμπόριο και τα τελευταία χρόνια και με τον τουρισμό. Το χωριό διαθέτει από παλιά αποχετευτικό σύστημα και νερό τόσο για ύδρευση όσο και για άρδευση. Μέσα κι έξω απ’ αυτό, υπάρχουν πάνω από 10 πηγές, που, άλλες λίγο και άλλες περισσότερο τρέχουν όλο το χρόνο. Η μια απ’ αυτές στολίζει το κέντρο του χωριού. Από τα στόματα τριών λιονταριών τρέχει κρύο νερό το καλοκαίρι και ζεστό το χειμώνα. Η πηγή αυτή μαζί με το σκιανό του γέρο-πλάτανου που βρίσκεται δίπλα της, αποτελούν μαγνήτη για κάθε χωριανό ή οποιοδήποτε περαστικό όλο το καλοκαίρι. Γενιές και γενιές έχουν ξαποστάσει στο ίσκιο του πλατάνου πίνοντας κρύο νερό απ’ την πηγή. Στο χωριό, μέσα και τριγύρω απ’ αυτό, υπάρχουν πάνω από 40 εκκλησίες, άλλες νεόκτιστες, σύγχρονες και λειτουργικές, άλλες χαλασμένες και ερειπωμένες, κι άλλες απλά αναστηλωμένες και συντηρημένες. Αίτημα όλων των Αξικών είναι να αναστηλωθούν και συντηρηθούν όλες οι εκκλησίες, ιδιαίτερα όσες είναι μέσα στο χωριό για αρχαιολογικούς και πολιτιστικούς κυρίως λόγους. Στην αρχαιότητα κοντά στην Αξό βρισκόταν η αρχαία δωρική πόλη Όαξος], μια από τις σημαντικότερες της αρχαίας Κρήτης, η οποία συνέχισε να ευημερεί κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, όταν ήταν έδρα επισκοπής. Η πόλη άκμαζε από την υστερομινωϊκή και γεωμετρική εποχή. Από τους αρχαίους χρόνους σώζονται η Ακρόπολη, τμήμα της οποίας είναι ορατό στη κορυφή του λόφου, ο ναός της Αφροδίτης, θολωτοί τάφοι και τμήματα των αρχαίων τειχών. Από τα βυζαντινά χρόνια από τις συνολικά 46 εκκλησίες σώζονται σήμερα οι εννέα, άλλες με τοιχογραφίες και άλλες με ψηφιδωτά. Η περιοχή από το 1965 έχει χαρακτηριστεί αρχαιολογικός και ιστορικός τόπος. Το όνομά της το πήρε από τον Όαξο, εγγονό του Μίνωα. Σύμφωνα με την παράδοση καταστράφηκε από τους Ενετούς και οι κάτοικοί της μετακινήθηκαν λίγα χιλιόμετρα ανατολικότερο και ίδρυσαν τα Ανώγεια. Αναφέρεται σε ενετικό έγγραφο του 1391 ως Axio, ενώ ο Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 την αναφέρει ως Axo. Στην απογραφή του Καστροφύλακα του 1583 (Κ174) αναφέρεται ως Axò με 566 κατοίκους. Το 1881 είχε 312 κατοίκους, όλοι χριστιανοί, και το 1900 αναφέρεται ότι είχε 332 κατοίκους.

Photo ofΙερός Ναός Μεταμόρφωσης του Σωτήρος

Ιερός Ναός Μεταμόρφωσης του Σωτήρος

Εδώ συναντάμε το βυζαντινό ναό Μεταμόρφωσης του Σωτήρος που αναστηλώθηκε το 1995.

Διασταύρωση

Σ' αυτή την διασταύρωση ακολουθούμε το πετρόχτιστο καλντερίμι στα δεξιά μας για να οδηγηθούμε στην αρχαία πόλη της Αξού. Σ' αυτό το σημείο ακόμα θα βρούμε πίνακα με ιστορικές πληροφορίες για την αρχαία πόλη.

Photo ofΙερός Ναός Αγίου Ιωάννου Προδρόμου

Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννου Προδρόμου

Χτισμένος στα ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής, ο Άγιος Ιωάννης βρίσκεται στο νεκροταφείο της Αξού. Ο ναός ξεχωρίζει για τις καλοδιατηρημένες τοιχογραφίες του 14ου αι. και το ψηφιδωτό δάπεδο της βασιλικής. Ανάμεσα στις τοιχογραφίες οι πιο ιδιαίτερες ίσως είναι αυτές που αναπαριστούν σκηνές με τους κολασμένους.

Αρχαία Αξός

Η Αρχαία Αξός ήταν κτισμένη στο λόφο νοτιοανατολικά του σύγχρονου χωριού της Αξού Μυλοποτάμου και θεωρείται μια από τις σημαντικότερες πόλεις της αρχαίας Κρήτης. Η περιοχή κατοικήθηκε ήδη από τα Προμινωικά, αλλά η πόλη έφτασε στην ακμή της κατά την αρχαϊκή περίοδο. Κατά μια εκδοχή, η Αξός οφείλει το όνομα της στον ιδρυτή της, Όαξο, Αξό ή Νάξο. Ο Νάξος ήταν γιος του Απόλλωνα και της κόρης του Μίνωα, Ακακκαλίδας. Μάλιστα συνδέεται και με τη ίδρυση της Αρχαίας Νάξου στο όρος Οξά του Άνω Μιραμπέλου και του Κυκλαδίτικου νησιού της Νάξου. Στην Αξό έχει βρεθεί αρχαϊκή επιγραφή με βουστροφηδόν γραφή και αναφέρεται σε μια σύμβαση μεταξύ τεχνιτών, που αποτελεί μια συλλογική σύμβαση εργασίας της εποχής! Οι πρώτες ανασκαφές έγιναν το 1899 από την Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή και τότε αποκαλύφθηκε ιερό αφιερωμένο στην Αφροδίτη, με πλήθος πήλινων ειδωλίων και χάλκινων αντικειμένων. Αργότερα, κοντά στην ακρόπολη, αποκαλύφθηκε τμήμα του ελληνιστικού οικισμού, ενώ νοτιοδυτικά έχουν βρεθεί ελληνορωμαϊκοί τάφοι σε λάκκους, κεραμοσκεπείς και σε εσοχές βράχων. Στην Αξό υπάρχει διαμορφωμένος αρχαιολογικός περίπατος στην ακρόπολη και στη θέση Ελληνόσπιτα, όπου υπάρχει το μεγάλο νεκροταφείο της περιοχής.

Ιερός Ναός Αγίας Ειρήνης

Ο ναός της Αγίας Ειρήνης στην Αξό αποτελεί μια από τις πολλές Βυζαντινές εκκλησίες του χωριού. Βρίσκεται μέσα στον ιστό του χωριού και λίγα μέτρα δυτικά του λόφου της Αρχαίας Αξού, η οποία αποτέλεσε μια από τις ισχυρότερες πόλεις κατά την Ελληνορωμαϊκή Περίοδο που ήκμασε ως και τα ύστερα Βυζαντινά χρόνια. Ο ναός ανήκει στον τύπο του μονόχωρου καμαροσκέπαστου με τρούλο, στον οποίο έχει προστεθεί στα δυτικά νάρθηκας. Ο τρούλος τονίζεται με μια τοξοστοιχία από λαξευτό πωρόλιθο που πατάει πάνω σε κιονίσκους. Χρονολογείται στον 14ο και στο εσωτερικό διατηρούνται ελάχιστα ίχνη από τον τοιχογραφικό διάκοσμο, που περιλαμβάνει σκηνές από τον χριστολογικό κύκλο και μεμονωμένους αγίους κυρίως στο ανατολικό μέρος του ναού. Στο βάθος του ναού υπάρχει πηγάδι, όπου σύμφωνα με την παράδοση, όποιος επιχειρήσει να μπει πεθαίνει.

Photo ofΙερός Ναός Αγίου Αθανασίου Πατελάρου

Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου Πατελάρου

Είναι ο νεότερος ναός της Αξού. Οικοδομήθηκε το 2008 και είναι αφιερωμένος στον Άγιο Αθανάσιο Πατελάρο που γεννήθηκε στην Αξό το 1590. Σπούδασε αρχαία Ελληνικά, Φιλοσοφία, Θεολογία, Λατινικά και Ιταλικά και μετά τον θάνατο του πατέρα του έγινε μοναχός. Το 1620 γίνεται Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης και το 1634 εκλέγεται Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Αφού έζησε μεγάλα διαστήματα στη Ρωσία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία πέθανε το 1654 και αναγνωρίστηκε ως άγιος το 1662. Βιογραφία Ο Αθανάσιος Γ΄ (κατά κόσμον Αλέξιος Πατελάρος) διετέλεσε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως για μικρά χρονικά διαστήματα, το 1634 μ.Χ. και το 1652 μ.Χ. Γεννήθηκε στο χωριό Αξός Μυλοποτάμου του Ρεθύμνου μεταξύ των ετών 1580 μ.Χ. και 1597 μ.Χ. Σπούδασε Αρχαία Ελληνική Φιλολογία, Φιλοσοφία και Θεολογία. Ήξερε ελληνικά και λατινικά και διακρινόταν για τη γενικότερη μόρφωσή του, το κήρυγμά του και την ποίηση που έγραφε. Μελετούσε την Αγία Γραφή, και μάλιστα μετέφρασε μέρος της στα νέα ελληνικά. Στη Μονή Ιβήρων σώζεται σήμερα και μετάφραση του Ψαλτηρίου που έκανε ο ίδιος. Εκάρη μοναχός στο Σιναϊτικό Μετόχι του Χάνδακα. Κατόπιν μετέβη στο Άγιο Όρος, όπου εγκαταστάθηκε σε κελί που έκτισε ο ίδιος στην περιοχή της Μονής Παντοκράτορος. Χειροτονήθηκε διάκονος, ιερέας και επίσκοπος στη Θεσσαλονίκη. Το 1631 μ.Χ. εξελέγη Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης. Το Μάρτιο του 1634 μ.Χ. εξελέγη Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως με τη βοήθεια του Σουλτάνου, αλλά και λατινοφρόνων και Ιησουητών. Η διάρκεια της πρώτης του Πατριαρχίας δεν είναι γνωστή. Εκθρονίστηκε πάντως συντομότατα (ίσως και εντός έτους) και επέστρεψε στο Άγιο Όρος. Διέμεινε στο αρχαίο μονύδριο του Ξύστρου, το οποίο βρισκόταν κοντά στις Καρυές, το οποίο και μεγάλωσε με προσωπική εργασία. Είναι η σημερινή Σκήτη του Αγίου Ανδρέα, της οποίας θεωρείται κτήτωρ. Από εκεί επεδίωξε τη βοήθεια του Πάπα, για να επανέλθει στο Θρόνο του. Το 1635 μ.Χ. βρέθηκε στη Βενετία, από όπου κατηγορούσε τον Πατριάρχη Κύριλλο Λούκαρι ως αιρετικό, αλλά και τον Πάπα που δεν τον βοηθούσε. Το 1639 μ.Χ. ο Πατριάρχης Παρθένιος Α΄ του παραχώρησε τη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης και τη Μονή Βλατάδων. Το 1643 μ.Χ. ο Αθανάσιος μετέβη στη Μολδαβία και στη Βλαχία, όπου κέρδισε τη συμπαράσταση του τοπικού ηγεμόνα Βαλείου και αναρριχήθηκε εκ νέου στον Πατριαρχικό Θρόνο το 1652 μ.Χ. για δεκαπέντε ημέρες. Την ημέρα της εκθρόνισής του έβγαλε κήρυγμα με βάση το χωρίο «Σῦ εἰ Πέτρος καὶ ἐπὶ ταύτῃ τῇ πέτρᾳ οἰκοδομήσω μου τὴν Ἐκκλησίαν» και αντέκρουσε τα επιχειρήματα που συνιστούν το παπικό πρωτείο με ιδιαίτερη οξύτητα. Το κήρυγμά του αυτό προκάλεσε την μήνι των λατινοφρόνων, με προεξάρχοντα τον Αθανάσιο τον Κύπριο, ο οποίος το 1655 μ.Χ. κυκλοφόρησε πραγματεία με τον τίτλο «Ἀντιπατελλάριον». Μετά τη νέα έκπτωσή του από το Θρόνο, ο Αθανάσιος μετέβη στη Ρωσία και αργότερα στο Ιάσιο της Ρουμανίας. Στη Ρωσία άσκησε σημαντικό ιεραποστολικό έργο και αντιλατινική δράση, πράγμα που δικαιολογεί και την ιδιαίτερη τιμή των Ρώσων στο πρόσωπό του. Απεβίωσε στις 5 Απριλίου 1654 μ.Χ. στη Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος του Λούμπνι, στο Χάρκοβο της Ουκρανίας, όπου ενταφιάστηκε καθήμενος, κατά το τυπικό της Ανατολικής Εκκλησίας. Ο τάφος του υπήρξε πηγή αγιάσματος και ιαμάτων. Η Ρωσική Εκκλησία αναγνώρισε την αγιότητά του την 1η Φεβρουαρίου του 1662 μ.Χ., οπότε έγινε ανακομιδή των λειψάνων του και όρισε σαν ημερομηνία εορτής την 2α Μαΐου. Η Μονή του Λούμπνι μετατράπηκε σε φυλακή το 1917 μ.Χ. και σε στρατόπεδο το 1937 μ.Χ. Το σκήνωμα του Αθανασίου Πατελάρου διασώθηκε στην αποθήκη ενός μουσείου. Το 1990 μ.Χ. αποδόθηκε και πάλι στη Ρωσική Εκκλησία και διατηρείται στο Χάρκοβο της Ουκρανίας. Στις 21 Αυγούστου 1993 μ.Χ., η Αξός ως γενέτειρα του Αγίου Αθανασίου υπεδέχθη μικρό τεμάχιο του ιερού λειψάνου του το οποίο έφερε από το Χάρκοβο ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος (τότε επίσκοπος Κυρήνης). Από τότε η μνήμη του Αγίου Αθανασίου Πατελάρου εορτάζεται την 21η Αυγούστου κάθε έτους. Το 1995 μ.Χ., ολιγομελής αντιπροσωπεία της εκκλησίας με επικεφαλής τον Μητροπολίτη (τότε ηγούμενο της Ιεράς Μονής Ατάλης-Μπαλί) κ.κ. Ανθιμο, και τους Αξικούς: Παππά Γιώργη Κουτάντο, Παππά Μιχάλη Καμαρίτη, Στέλιο Κ. Κουτάντο (Πρόεδρο κοινότητας Αξού), Γιάννη Β. Δαφέρμο και Γιάννη Δ. Παπαδάκη (πρόεδρο Πολιτιστικού Συλλόγου Αξού) επισκέφθηκε την Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Λούμπνι και την πόλη του Χάρκοβο. Ο Μητροπολίτης Χαρκόβου κ.κ. Νικόδημος, παρέδωσε στην αντιπροσωπεία, μικρό τεμάχιο του ιερού λειψάνου και αρχιερατική στολή του Αγίου, τα οποία μεταφέρθηκαν στην γενέτειρα του και φυλάσσονται από 21 Αυγούστου 2008 μ.Χ. στον ομώνυμο Ναό του Αγίου στην Αξο. Τα «Ρεθεμνιώτικα Νέα» σε ρεπορτάζ αναφέρουν ότι τα λείψανα του Αγίου εκλάπησαν μετά από τη διάρρηξη του ναού τον Φεβρουάριο του 2010 και καταβάλλονται προσπάθειες για την ανεύρεση τους. Οι ιερόσυλοι παραβίασαν την κλειδωμένη πόρτα, πήραν εκατό ευρώ από το παγκάρι και στη συνέχεια άρπαξαν την λειψανοθήκη που είχε μέρος του ιερού λειψάνου του Αγίου Αθανασίου και εξαφανίστηκαν. Εγκαίνια Ιερού Ναού Αγίου Αθανασίου Πατελάρου στην Αξό Ρεθύμνης στις 21/8/08. Η νεότερη εκκλησία της Αξού, του Αγίου Αθανασίου Πατελάρου, του Αξικού, εγκαινιάσθηκε στις 21 Αυγούστου 2008, από τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεόδωρο, σε μία επίσημη τελετή με την παρουσία της ηγεσίας της Εκκλησίας της Κρήτης, πολλών κληρικών, εκπροσώπων της πολιτικής και κοινωνικής ζωής της Κρήτης, όλων των Αξικών και πλήθους κόσμου απ’ όλη την περιοχή.

Photo ofΙερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Εδώ συναντάμε τον πετρόχτιστο ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Διασταύρωση

Σε αυτή την διασταύρωση ακολουθούμε το χωματόδρομο στα αριστερά μας όπως μας υποδεικνύει η ταμπέλα για να συναντήσουμε έναν αρχαίο οικισμό. Ακόμα σ' αυτό το σημείο υπάρχει ταμπέλα στην οποία μπορούμε να ενημερωθούμε για τα ιστορικά στοιχεία του οικισμού.

Αρχαίος Οικισμός

Στη θέση αυτή στις ανατολικές υπώρειες του λόφου της Αξού ή η ανασκαφική έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη έχει αποκαλύψει λείψανα της αρχαίας πόλης. Στο νεότερο τμήμα του χώρου, έχει αποκαλυφθεί λιθόστρωτος βαθμιδωτός δρόμος με κτιστό αγωγό και κατεύθυνση Α–Δ. Βόρεια του αναπτύσσεται κτίριο προσαρμοσμένο στο επικλινές ανάγλυφο της περιοχής, το οποίο αποτελείται τουλάχιστον από πέντε χώρους. Δεδομένου ότι η κάτοψη του δεν έχει ακόμη πλήρως αποκαλυφθεί παραμένει ασαφής η χρήση του λιθόστρωτου είτε ως αύλειου είτε ως εξωτερικού χώρου. Τα λείψανα τουλάχιστον ενός ακόμη κτιρίου έχουν αποκαλυφθεί βορειότερα. Τα κτίρια έχουν προσανατολισμό Β–Ν και στεγάζονταν με κεραμίδια. Στο εσωτερικό κάποιον χωρών, εντοπίστηκε κονίαμα στους τοίχους και στα δάπεδα, ενώ αλλά θα παιδά ήταν διαμορφωμένα απλά από πατημένο χώμα. Τα κτίρια διέθεταν επίσης αυλές. Από τα κινητά ευρήματα και ορισμένα αρχιτεκτονικά στοιχεία των κτιρίων (εστία, πηγάδι) προκύπτει ότι πρόκειται για κατοικίες όπου πραγματοποιούνταν και εργαστηριακές δραστηριότητες για τις ανάγκες της οικιακής οικονομίας, όπως μαρτυρεί η ύπαρξη Κεραμεικού τροχού, κλιβάνων, υπολλήνιου και μεγάλου αριθμού υφαντικών βαρών. Οι κατοικίες χρονολογούνται στην ελληνιστική περιόδο (2ος Άι. π.Χ.).

Διασταύρωση

Σ' αυτό το σημείο αφού περάσουμε το γεφυράκι ακολουθούμε το ανηφορικό μονοπάτι στα δεξιά μας το οποίο θα μας οδηγήσει στο χωριό Λιβαδά.

Λιβάδα

Η Λιβάδα ή Λειβάδα είναι μικρός οικισμός της τοπικής κοινότητος Αξού του Δήμου Μυλοποτάμου στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Βρίσκεται προς τα όρια με την Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου, 46 χλμ. Α. από το Ρέθυμνο (μέσω Σφακάκι - Πέραμα) και 23 χλμ Δ.-ΝΔ. από το Πέραμα (έδρα του δήμου). Δυτικά του χωριού είναι η Αξός από την οποία χωρίζεται με τον Γεροπόταμο και βορειοανατολικά ο Αΐμονας. Ως οικισμός αναφέρεται το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να προσαρτάται στην τότε κοινότητα Ζωνιανών. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης, μαζί με τον Αξό και τα Χαλκιδιανά αποτελούν την Κοινότητα Αξού που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Κουλούκωνα του Δήμου Μυλοποτάμου και σύμφωνα την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 36 κατοίκους. Στο χωριό του βρίσκεται ο Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου.

Γεροπόταμος ή Μαργαριτιανός Ποταμός ή Μυλοπόταμος

Ο Γεροπόταμος Ρεθύμνου είναι μεγάλος ποταμός που εκβάλει στην παραλία του Γεροποτάμου, στο σημείο όπου υπήρχε η αρχαία Αυλώνα, όπου και σχηματίζει σπουδαίο υδροβιότοτο. Το όνομά του σημαίνει «Ιερός Ποταμός», ενώ κοντά στην έξοδό του είναι γνωστός κι ως Αυλοπόταμος λόγω της αρχαίας Αυλώνας. Ο Γεροπόταμος συγκεντρώνει τα νερά από πολλούς παραπόταμους στη βόρεια μεριά του Ψηλορείτη. Λίγο πριν την έξοδο στη θάλασσα, ενώνεται με το Μαργαριτιανό Ποταμό ή Μυλοπόταμο, που οφείλει το όνομά του στους πολλούς νερόμυλους που συναντούσε κανείς στην πορεία του. Ο Μυλοπόταμος συγκεντρώνει τα νερά του από την περιοχή των Μαργαριτών και της αρχαίας Ελεύθερνας. Ο Μυλοπόταμος είναι τόσο σπουδαίος για την περιοχή, ώστε ολόκληρη η επαρχία Μυλοποτάμου έχει λάβει το όνομά του. Ονομασίες που είχε η περιοχή κατά καιρούς, εξαιτίας του ποταμού που την διέσχιζε και την καθιστούσε εύφορη. Κατά την αρχαία εποχή ο ποταμός αυτός ονομαζόταν Οάξης ή Όαξος.Κατά την Βυζαντινή περίοδο ονομάστηκε Αυλοπόταμοςεξαιτίας των αυλώνων που σχημάτιζε από τους πρόποδες του Ψηλορείτη μέχρι το σημερινό Πέραμα, τον συνοικισμό της Δάφνης, και τις εκβολές του, δυτικά του οικισμού του Πανόρμου, ακριβώς βόρεια της γέφυρας Γεροποτάμου. Η ονομασία Αυλοπόταμος παρέμεινε και χαρακτηρίζει την «Επισκοπή Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου» μέχρι σήμερα. Αργότερα, εξαιτίας των μύλων που χτίστηκαν στις όχθες και στους παραποτάμους του, ο ποταμός ονομάστηκε Μυλοπόταμος.

Θέα

Υπέροχη θέα στο χιονισμένο Ψηλορείτη.

Θέα

Ακόμη ένα σημείο με υπέροχη πανοραμική θέα στα Ταλαία όρη και στο χιονισμένο Ψηλορείτη.

Πόρτα

Εδώ συναντάμε μία πόρτα την οποία αφού περάσουμε καλό είναι να την κλείσουμε.

Πόρτα

Εδώ συναντάμε μία πόρτα την οποία αφού περάσουμε καλό είναι να την κλείσουμε.

Photo ofΜονή Χαλέπας - Ιερός Ναός Αφέντη Χριστού

Μονή Χαλέπας - Ιερός Ναός Αφέντη Χριστού

Μονή Χαλέπας Η Μονή Σωτήρος Χριστού Χαλέπας ή Χαλεπά είναι κτισμένη σε ψηλό λόφο κοντά στα χωριά Τσαχιανά και Βενί Μυλοποτάμου, 46χλμ ανατολικά του Ρεθύμνου. Η θέα προς την κοιλάδα του Μυλοπόταμου από το σημείο αυτό είναι πανοραμική. Παρότι πριν από το 2000 το μοναστήρι ήταν ένα σύνολο από ερείπια, η αναστηλωμένη πλέον μονή λειτουργεί κανονικά και αποτελεί ένα από τα ωραιότερα μοναστήρια στην Κρήτη. Η περιοχή γύρω από το μοναστήρι είναι κατάφυτη από αμπέλια και ελιές, ενώ σε ορισμένα σημεία υπάρχουν δάση από πουρνάρια και δρυάδες. Δεν είναι γνωστή η ακριβής ημερομηνία κτίσεως του μοναστηριού, αλλά σίγουρα αυτό είναι από τα παλαιότερα στην Κρήτη και η ίδρυση του ανάγεται στο τέλος της Ενετικής Περιόδου, αφού αναφέρεται για πρώτη φορά σε έγγραφο του 1555. Σύντομα μετά την ίδρυσής της απέκτησε σημαντική περιουσία, ενώ ανοικοδομήθηκε εκτενώς κατά την αρχή της Οθωμανικής Περιόδου. Κατά τη μεγάλη επανάσταση του 1821 η μονή καταστράφηκε και ανοικοδομήθηκε μετά το 1831 από το μαχητικό ηγούμενο Νέστορα Κοκκινίδη. Η Μονή Χαλέπας, λόγω της γεωγραφικής θέσης όπου κατείχε και τις ισχυρής οικονομικής της αυτοτέλειας, αποτέλεσε αρκετές φορές σημείο μαχών κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας με αποκορύφωμα το 1867, όταν με μάχη οι Έλληνες κατέλαβαν οριστικά τον Μυλοπόταμο. Το συγκρότημα του μοναστηριού έχει τετράπλευρο σχήμα και στο μέσο του πλακόστρωτου περιβόλου βρίσκεται το καθολικό, το οποίο είναι δίκλιτη βασιλική χωρίς θόλο, αφιερωμένη στην Μεταμόρφωση του Σωτήρα και στη Γέννηση του Χριστού. Ο ναός αρχικά ήταν μονόκλιτος και επεκτάθηκε σε δεύτερη φάση με την προσθήκη δεύτερου κλίτους. Εκτός από το καθολικό, σώζονται τα κτίρια των αγροτικών εργαστηρίων στην βόρεια μεριά, οι στάβλοι και η όμορφη κρήνη με τις ανάγλυφες παραστάσεις. Όλα τα υπόλοιπα κτίσματα χρονολογούνται από την ανοικοδόμηση επί ηγουμενίας Ιακώβου Πλουμή τον 19ο αιώνα, ενώ σε αυτή την περίοδο ανάγεται και ο ημιτελής μεγαλύτερος ναός που περικλείει τον αρχικό. 300μ έξω από τη μονή βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Μαρίνας με τις παλιές τοιχογραφίες. Η εκκλησία φέρει το οικόσημο της οικογένειας Καλλέργη, μιας από τις σπουδαιότερες οικογένειες της Ενετικής Περιόδου, γεγονός που υποδηλώνει ότι η περιοχή ήταν δικό της φέουδο. Η οικογένεια αυτή ήταν τόσο ισχυρή που είχε αποσπάσει προνόμια που δεν είχαν άλλες οικογένειες της Κρήτης. Στο παρελθόν η μονή λειτούργησε ως γυναικείο μοναστήρι σε αυτή την τοποθεσία, πριν μεταφερθεί στη σημερινή του θέση το 1673. ΧΡΟΝΟΛΌΓΙΟ 1555: Αναφέρεται σε νοταριακό πληρεξούσιο η μονή Χαλέπας, άρα σίγουρα υπήρχε ήδη (στη θέση της Αγίας Μαρίνας) και λειτουργούσε ως γυναικεία μονή. 1646: Οι Τούρκοι, μετά την άλωση της Δυτικής Κρήτης, καταστρέφουν τις μονές του Μυλοποτάμου. Ισοπεδώνουν την γυναικεία μονή του Χαλεπά και βιάζουν τις μοναχές. 1673: Ο Ιερεμίας Σγουρός ιδρύει το ανδρικό πλέον μοναστήρι του Χαλεπά στη σημερινή του θέση. Το μοναστήρι γίνεται μετόχι της μονής Βωσάκου. 1676: Η μονή Βωσάκου (και το μετόχι της μονής Χαλέπας) γίνεται σταυροπηγιακή, δηλαδή άμεσα εξαρτώμενη από το Πατριαρχείο. 1740: Όλα τα σταυροπηγιακά μοναστήρια Κρήτης απώλεσαν τη σταυροπηγιακή τους ιδιότητα. 1759: Ο ηγούμενος Μάξιμος Βεργίτσης ολοκληρώνει την κατασκευή της πανέμορφης Ενετικής βρύσης της μονής Χαλέπας 1783: Η μονή Χαλέπας ανεξαρτητοποιείται από το Βώσακο 1791: Ανανεώνεται η σταυροπηγιακή αξίας της Χαλέπας. 1821: Ο ηγούμενος Νέστορας Κοκκινίδης συμμετέχει στην Επανάσταση. Ο Αιγύπτιος Ασήμ Αγάς λεηλατεί τη μονή και καταστρέφει τα κελιά. 1822: Ο Τούρκος Χασάν Πασάς με 15000 πολεμιστές στρατοπεδεύει στη μονή Χαλέπας. Την ώρα της ξεκούρασης, οι άντρες του Χούρδου και του Ανδράκου χτυπούν τους Τούρκους και προξενούν μεγάλη ζημιά. Οι Τούρκοι αντεπιτίθενται και σκοτώνουν 25 Κρήτες. 1823: Ο Χασάν Πασάς σφάζει τους καλόγερους. Σώζονται μόνο τρεις, οι Νέστωρ Κοκκινίδης, Μάξιμος Βαρσαμής και Νεόφυτος Χαιρέτης. 1824: Επικηρύσσεται ο Νέστωρ Κοκκινίδης. Ο Χασάν του χαρίζει τη ζωή γιατί κατόρθωσε να εισχωρήσει νύχτα στη σκηνή του, χωρίς να τον αντιληφθεί κανείς. 1831-1841: Κατά την Αιγυπτιοκρατία ο ηγούμενος Νέστωρ Κοκκινίδης ανοικοδομεί τη μονή Χαλέπας. 1850: Ανανεώνεται η σταυροπηγιακή αξία της μονής από τον Πατριάρχη Άνθιμο Δ' . 1866: Φιλοξενείται στη μονή Χαλέπας ο πρωτοκαπετάνιος της δυτικής Κρήτης Χατζή Μιχάλης Γιάνναρης. Γίνεται η μάχη της Τυλίσσου, που είναι μετόχι της μονής Χαλέπας. Συλλαμβάνεται στο Αρκάδι ο ηγούμενος Γεράσιμος Στρατήγης κρατώντας το όπλο του Νέστορα Κοκκινίδη, αλλά απελευθερώνεται. 1867: Λίγο μετά το δράμα του Αρκαδίου πραγματοποιείται συνάντηση των οπλαρχηγών της Κρήτης στη Χαλέπα. Συναντιούνται ο Κόρακας, ο Κορωναίος, ο Πετροπουλάκης, ο Ντεντιδάκης, ο Ρωμανός, ο Σκουλάς κ.α. και αποφασίζουν να χτυπήσουν τον Ρεσίτ Πασά όταν περάσει από το Μυλοπόταμο. 1867: Κατά την επανάσταση του 1866-69 οι Ομέρ και Ρεσίτ Πασάς ενώνουν τις δυνάμεις τους για να κυριαρχήσουν τον Μυλοπόταμο. Όμως στη θέση «Αράπη Σπήλιος», κοντά στη μονή, οι αρχηγοί Πετρουλάκης, Νιώτης, Σκουλάς και Ξετρύπης χτυπούν την οπισθοφυλακή του Ρεσί και προξενούν πανωλεθρία. Ο Ρεσίτ καταστρέφει τη μονή και αποσύρεται στο Πέραμα, από όπου μαζί με τον Ομέρ πασά προσπαθεί να καταλάβει το Μυλοπόταμο, αλλά μάταια. Με τη μάχη αυτή ο Μυλοπόταμος περνάει στα χέρια των Ελλήνων. 1873: Η μονή Χαλέπας αντιμετωπίζει τεράστια οικονομικά προβλήματα. 1874: Η μονή Χαλέπα με τρεις μοναχούς ξαναγίνεται μετόχι του Βωσάκου. 1885: Ηγούμενος Χαλέπας αναλαμβάνει ο Ιάκωβος Πλουμής από το Βώσακο. Είχε τραυματιστεί κατά την επανάσταση του 1866, ενώ στην επανάσταση του 1897 οργανώνει δική του επαναστατική ομάδα, όπου συμμετέχουν και 4 μοναχοί της Χαλέπας. 1900: Η μονή Χαλέπας κρίνεται διαλυτή, όπως δεκάδες άλλα μοναστήρια της Κρήτης. 1935: Η μονή Χαλέπας κρίνεται μόνιμη και προσαρτά τη μονή Δισκουρίου. 1950: Το μοναστήρι ερημώνει 1997: Ξεκινάει η αναστήλωση του μοναστηριακού συγκροτήματος.

Πληροφορίες για τη διαδρομή 'Στράτα των Αγριδίων'

Η στράτα των Αγριδίων μία από τις παλιότερες οδικές αρτηρίες της Κρήτης, αποτελεί μέρος του αρχαίου δικτύου που εξαπλωνόταν σε όλο σχεδόν το νησί. Η διαδρομή προσφέρει όλες τις φυσικές ομορφιές του Ψηλορείτη συνδυάζονται αρμονικά τα περιβαλλοντικά με τα γεωλογικά κι ανθρωπογενή στοιχεία της περιοχής. Κυρίαρχο τμήμα του μονοπατιού είναι το φαράγγι των Αγριδίων με το εξαιρετικό πρινόδασος, όπως και ιστορική Ιερά Μονή Χαλεπάς με την πηγή Κατσέρη. Η διαδρομή είναι περίπου 3 χιλιόμετρα, με υψομετρική διαφορά 140 μέτρων, μικρό βαθμό δυσκολίας και διαρκεί περίπου μιάμιση ώρα.

Ερείπια

Εδώ συναντάμε κάποια πέτρινα ερείπια, σημάδια ενός πολιτισμού μιας άλλης εποχής.

Θέα

Όμορφη θέα στην πεδιάδα και στο χωριό Αγρίδια, στο βάθος τα Ταλαία όρη υψώνονται σαν τείχη.

Ιερός Ναός Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου

τέλος 14ου αρχές 15ου αιωνα Μονόχωρος καμαροσκέπαστος, ίσως με μεταγενέστερο νάρθηκα

Τσαχιανά

Τα Τσαχιανά είναι οικισμός της Κοινότητος Κρυονερίου του Δήμου Μυλοποτάμου στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμης της Κρήτης, σε υψόμετρο 380 μέτρα. Τα Τσαχιανά βρίσκονται στα όρια με την Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου σε απόσταση 47 χλμ. Α. από το Ρέθυμνο (μέσω Πάνορμο) και 20 χλμ. Α.-ΒΑ. από το Πέραμα (έδρα του δήμου). Το χωριό είναι κτισμένο στους νότιους πρόποδες του Κουλούκωνα, δίπλα στους οικισμούς Αγρίδια (ΒΑ.) και Αΐμονας (Α.). Το σημαντικότερο αξιοθέατο της περιοχής είναι η φρουριακού τύπου Μονή Χαλέπας που έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Είναι κτισμένη σε λόφο με θέα προς την κοιλάδα του Μυλοπόταμου και έχει ανακαινιστεί πλήρως στις αρχές του 2000. Η μονή αναφέρεται πρώτη φορά σε βενετσιάνικα νοταριακά έγγραφα του 1555-1625, ενώ την περίοδο της τουρκοκρατίας διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο για τον αγώνα. Το χωριό, ως ξεχωριστός οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να προσαρτάται στην τότε κοινότητα Κλεψιμίων. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης, μαζί με τα Αγρίδια και το Κρυονέρι αποτελούν την τοπική κοινότητα Κρυονερίου που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Κουλούκωνα του Δήμου Μυλοποτάμου και σύμφωνα την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 22 κατοίκους.

Photo ofΙερός Ναός Αγίων Γεωργίου και Δημητρίου

Ιερός Ναός Αγίων Γεωργίου και Δημητρίου

Στον καταπράσινο οικισμό των Αγριδίων στο Μυλοπόταμο συναντάμε το δίκλιτο ναό των καβαλάρηδων Αγίων Γεωργίου και Δημητρίου. Δεν είναι ένας βυζαντινός ναός με τοιχογραφικό διάκοσμο και ίσως για έναν επισκέπτη να περνούσε απαρατήρητος αν δεν ήταν η φροντίδα των ντόπιων που του δίνει κάτι το ξεχωριστό και αξιοπρόσεκτο. Γυναίκες του χωριού έχουν φτιάξει εργόχειρα με δαντέλες και μ’ αυτά έχουν αγκαλιάσει σχεδόν όλες τις φορητές εικόνες που βλέπουμε κρεμασμένες στους τοίχους της εκκλησίας. Στα Αγρίδια οι γυναίκες από παλιά είχαν καλή φήμη για τα ωραία υφαντά τους, από την πώληση των οποίων συμπλήρωναν το οικογενειακό εισόδημα. Το εσωτερικό του σχετικά μικρού ναού είναι γενικότερα φροντισμένο και μαρτυρά πως οι δυο τιμώμενοι Άγιοι χαίρουν μεγάλης αγάπης στην περιοχή. Στο σημείο αρχικά κτίστηκε το κλίτος που είναι αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο και στη συνέχεια, κάπου στη δεκαετία του 1970, προστέθηκε κι εκείνο του Αγίου Δημητρίου. Ο ναός γιορτάζει, και γίνεται μεγάλο πανηγύρι στα Αγρίδια, στις 3 Νοεμβρίου, ημέρα ανακομιδής των Ιερών Λειψάνων του Αγίου Γεωργίου του Μεγαλομάρτυρα και Τροπαιοφόρου. Στην Κρήτη αποκαλούμε αυτή τη γιορτή του Μεθυστή καθώς παλιά εκείνη τη μέρα οι αμπελουργοί άνοιγαν τα βαρέλια τους με το καινούργιο κρασί της χρονιάς.

Trail photos

Author

Trail stats

Rating

Trail photos

Itinerary description

Waypoints

Αγρίδια

Διασταύρωση

Διασταύρωση

Πηγή Κατσερή

Διασταύρωση

Διασταύρωση

Θέα

Θέα

Διασταύρωση

Διασταύρωση

Θέα

Φαράγγι της Αξού / Φαράγγι των γύπων

Γεροπόταμος ή Μαργαριτιανός Ποταμός ή Μυλοπόταμος

Πληροφορίες

Θέα

Ιερός Ναός Αγίων Ραφαήλ Νικολάου και Ειρήνης

Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου

Μνημείο Πεσόντων

Ιερός Ναός Μιχαήλ Αρχαγγέλου

Ιερός Ναός Τίμιου Σταυρού

Αξός

Ιερός Ναός Μεταμόρφωσης του Σωτήρος

Διασταύρωση

Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννου Προδρόμου

Αρχαία Αξός

Ιερός Ναός Αγίας Ειρήνης

Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου Πατελάρου

Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Διασταύρωση

Αρχαίος Οικισμός

Διασταύρωση

Λιβάδα

Γεροπόταμος ή Μαργαριτιανός Ποταμός ή Μυλοπόταμος

Θέα

Θέα

Πόρτα

Πόρτα

Μονή Χαλέπας - Ιερός Ναός Αφέντη Χριστού

Πληροφορίες για τη διαδρομή 'Στράτα των Αγριδίων'

Ερείπια

Θέα

Ιερός Ναός Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου

Τσαχιανά

Ιερός Ναός Αγίων Γεωργίου και Δημητρίου

Comments (1)