Ağaçlı - Ayvat Bendi - Kemerburgaz

Ağaçlı çıkışlı, Kemerburgaz varışlı, şu noktalardan geçen yol:
- Ayvat Bendi (15.4 km)
Bugün GreenTrek grup lideri sevgili Orhan Büyükbaş Hocamın davetine icap edip etkinliğine katıldım. Kendime iyilik yaptığımı etkinlik anı ve sonrası anladım.
Kondisyonu, karakterleri ve en önemlisi yürekleri sağlam bir arkadaş grubu ile 24 km'yi aşan bir parkuru tükettik.
Rotamız Eyüp ilçesi Ağaçlı köyünden başladı. Sırasıyla eski linyit madenlerinin bakiyesi olan göletler, Çiftalan köyü, Ayvat Bendi, Kurt Kemeri, Belgrad ormanları ve Kemerburgaz'dan oluşuyordu.
Ağaçlı köyü Eyüp ilçesinin karadeniz sahil şeridinde balkan göçmeni bir köy. Köyün kuruluşu 93 harbi sonrasında Bulgaristan Deliorman bölgesinden gelen aileler ile 1924 sonrası mübadele bu köye iskan ettirilen Selanik langaza bölgesinden gelen ailelerden oluşuyor. Köyün arazisi istanbul'un ilk elektrik santrali olan Silahtarağa'ya linyit sağlayan ocaklar ile adı duyulmuş. tabi bunun birde öyküsü var.
Silahtarağa santrali elektrik üretimini 20 YY başlarında başlamış. Baştan Zonguldak'ta bulunan taş kömürü kullanılmış. Ancak yıllar 1914'ü gösterdiğinde başlayan cihan harbi sebebiyle Rus donanması karadeniz boğazından istanbul'u abklukaya alınca taş kömürü tedariki aksamaya başlıyor ve istanbul elektriksiz kalıyor. Bunun üzerine Enver paşa Ağaçlı ve Çiftalan köylerinde bulunan Linyit kömürlerini Silahtarağa'ya getirme projesini masaya yatırıyor. 63 kmlik bir yol. hayvanlarla taşınacak bir iş değil. hemen demiryolu projesi hazırlanıyor ve inşaatına başlanıyor. 8 ayda inşaat bitiyor ve linyit kömürleri Silahtarağa'ya taşınıyor. Güzergahın inşaatında Halkalı Şimendifer taburu ile Çorlu Amele Taburu görev alıyor. Porje müttefik alman mühendislerince hazırlanıyor. Güzergahta sırasıyla; Kağıthane, Pirgos (kemerburgaz), Ağaçlı ve Çiftalan istasyonlarından oluşsa da hattın bazı bölümlerinde ara duraklar vardı ki bu duraklar karşılıklı dekovil katarlarının geçişini kolaylaştırmak ve zamandan kazanma adına çift demiryolundan oluşan yerlerdi. hat Cihan harbinde istanbul'un elektriksiz kalmaması için stratejik öneme haizdi. savaş bitimi kullanımı linyitten çok kereste, hayvan yük taşımacılığı ile yolcu üzerine oldu. Cumhuriyet döneminde mütareke sonrası fransızların eline geçen hat millileştirildi ve ulaştırma bakanlığına bağlandı. Sonraları bakanlık bünyesinde bulunan TCDD'ye devredildi. Linyit ocaklarının azalması, zonguldaktan yeniden taş kömürü tedariki ile önemini yitirdi. 1924yılında Kemerburgaz adıını alan Pirgos, Ağaçlı ve Çiftalan köylerinde ciddi olmayan nüfus taşımı için hat maliyetli oluyordu. Nihayet ikinci dünya savaşından sonra silahtarağa santralide etkinliğini kaybedince hat terk edildi. Lokomotifler ve dekovil vagonları haliçten gemilere taşınarak Sirkeci ve Haydarpaşa garlarına çıkartıldı. Demiryolu 1952 itibarıyle resmen terk edildi. memurlar ve işçilerin atamaları başka garlara yapıldı. rayların bir bölümü sökülmüş. Sökülmeyenlerde hurdacılar tarafından yağma edilmiş. 1990'lara kadar bu demiryolu hakkında kimsenin bilgisi yokken antika fotoğrafı meraklısı bir kolleksiyoncu yeni temin ettiği fotoğrafların ve bu fotoğrafların üzerinde veya arkasındaki kalemle yazılmış notlar dikkatini çekmiş. Kağıthane'den Karadeniz kıyısına kadar uzanan bir demiryolu varlığı şaşkına çevirir. hemen araştırmaya başlar. hatın geçtiği güzergah üzerindeki köylerde 1950'leri ve daha öncelerini hatırlayan insanları bulur. Mülakat yapar. Evet bir zamanlar burada demiryolu geçiyormuş anlaşılır. TCDD'ye danışır. TCDD arşivleri karıştırılır ve demiryolunun varlığı dönemin resmi yazışmaları, bilet dip koçanları ve fotoğraflarla tespit edilir.
2011 yılında kağıthana belediyesi ulaştırma bakanlığı ile yeniden tarihi demiryolunu canladırma prejesine girişir. Proje için fizibilite raporları hazırlanır. raylar yoktur ancak ana hattın şarampolleri halen sağlamdır. Ahşap köprüler yoktur ama yerine yapılabilir sonuç raporları ile yapımı için engel görülmez. ne zaman yapılır bilinmez ama yapılacaklar listesinde olduğunu biliyorum. Yapılırsa bugün ciddi yerleşim yerleri olan Kemerburgaz ve Göktürk ile halen homojen sosyolojik yapılarını koruyan karadeniz sahili köyler olan Ağaçlı ve Çiftalana raylı ulaşım sistemi gelmiş olacak. Hatta projenin Akpınar köyü dolayısı ile yeni havaalanına kadar uzatılması da proje kapsamında.
Bu tarihi bilgiler ışığında parkura başladık. Çiftalan köyü ve doğusunda sayısız maden sahası göletleri zamanla doğa ile uyum sağlamış ve eşsiz bir güzellik oluşturmuş. Mükemmel manzaralar ve sinirli manda bakışları arasında doyumsuz bir ilk 8 km yürüdük. Sonrasında anadolu kuzey otobanını keserek güneye yani Belgrat ormanlarına girdik. Yürüdüğümüz yol yukarıda bahsettiğim demiryolunun raysız şarampolunden başka bir şey değildi. osmanlgeç dönemine ait Ayvatbendi barajı ve Kurt Kemerini de 2 günlük lodosun ılık havasına aldanan ve meşe gazalları arasında açan çuha, çiğdem ve kardelen çiçekleri ile geçtik. Bu etaplar gerçekten performans ile dolu idi. Nihayet gün sonu kemerburgaz'a ulaştık. tam 24 km'yi geçen müthiş keyifli, efor dolu ve tanışmışlıklar ile bezeli harika bir yürüyüş oldu.
Parkuru hazırlayan Orhan Büyükbaş Hocama sonsuz sevgiler.
ve ekip..
Yukarıda bahsettim ama yeniden vurgulamak boynumun borcu..
Tek kelime ile "harikaydılar"
başka bir rota öyküsünde görüşmek üzere.