383 Gasselternijveen Rolde (NOLS)

Begin: Bushalte Rotonde Gasselternijveen Eind: Bushalte Kerkbrink of Grote Brink te Rolde

Over spoor langs hunebedden
We volgen het prachtige tracé van de NOLS lijn tussen Gasselternijveen en Rolde. Dit stuk van de Noordooster Locaalspoorweg werd in 1905 geopend en in 1947 was het met het personenvervoer gedaan, terwijl in 1972 ook het goederenvervoer stopte. Het tracé ligt er nog uitstekend bij.
We beginnen in Gasselternijveen, waar we een stukje Hunze (Oostmoerse vaart) verkennen bij de graanmolen De Juffer. Het tracé begint ten noorden van de provinciale weg en loopt via een boog naar het noordwesten. We passeren Gasselte, dat al duizend jaar (en wellicht ook prehistorisch) werd bewoond. We zitten namelijk op de zandgronden van de Hondsrug.
Het spoor moet zich echt door de Hondsrug heenwerken en we moeten daarom door het spoordal van de Hondsrug lopen. Er is een brug over Het Ravijn gelegd.
We komen aan in Gieten waar het vleeswarenbedrijf Udema nog lang gebruik heeft genaakt van het goederenspoor. Inmiddels is Gieten omsloten en ontsloten door twee grote provinciale wegen, de N33 en N34. Ze kruisen hier. Via chique rotonde stelsels kunnen we naar de overkant het tracé vervolgen richting Eext, waar we een groot hunebed (dolmen) passeren. Het zijn gestapelde stenen waaronder de bewoners zo’n 5000 jaar geleden hun doden begroeven. In feite mogen we die stenen helemaal niet zien, want alles werd netjes met aarde toegedekt, waardoor er grafheuvels ontstaan. Nieuwsgierig als de mens is, zijn die dingen opengemaakt, gesloopt voor bouwmateriaal en soms bewaard gebleven. In Drenthe vinden we er nog zo’n 52. Heel bijzonder.
In Eext vinden we nog veel van het spoor terug. Dit heeft vooral toeristische motieven, maar het is leuk om nog wat van de sporen en treinen (!) terug te zien.
Het pad voert dwars door de camping en blijft goed te belopen (toegestaan). Een mooi tunneltje onder de N33 houdt het soms ruige pad beloopbaar.
We komen aan in Rolde bij nog eens twee hunebedden D17 en D18 en een nieuwerwetse begraafplaats. Rolde was vroeger het centrum van de handelsweg van Groningen naar Coevorden, waarbij de toren Jacobuskerk als baken diende. Hier werd recht gesproken tijdens de lottingen (rechtzittingen) van de drost en zijn etten (een soort rechtsstoel, dat Etstoel werd genoemd). Het Landschap Drenthe bestand uit zes gebieden (dingspel) die elke zijn etten afvaardigden.
Een prachtige geschiedenis van Rolde dus, dat er geen stadsrechten voor kreeg en in feite de boot miste voor de hoofdstad van Drenthe. Die rol was weggelegd voor Assen dat pas onder Napoleon stadsrechten verwierf.
We eindigen in Rolde dat zelfs twee brinken heeft met veel uitspanning.