031 Doğa Yürüyüşü Kafkas Sürgün Yolu

Kafkasya’da 18. yüzyıl üçüncü çeyreğinde başlayıp 19. yüzyıl son çeyreğine kadar devam eden savaşlar neticesinde bölge halkları büyük acılar çekmiş, tarifi olmayan zulümlere maruz kalmışlardır.

Savaşların Kafkasyalıların aleyhine bitmesi ile birlikte bölge halklarının büyük bir çoğunluğu sürgüne tabi tutulmuş, topraklarından zorla tehcir edilmişlerdir. Bu süreç dâhilinde kitlesel olarak birçok farklı tarihte sürgünler gerçekleşirken 21 Mayıs 1864
en sembol sürgün tarihlerinden biri olmuştur. İnsanlar, kafileler halinde birbirinden farklı olarak hem kara yolu, hem deniz yoluyla ülkelerinden ayrılmak zorunda kalmışlardır.

Deniz yoluyla gelenlerin başta Trabzon, Samsun, Sinop, Varna, Köstence gibi büyük merkezler ile birlikte Karadeniz sahil şeridinde inmedikleri liman kalmamıştır. Bu bölgelerdeki limanlara getirilen yüz binlerce kişi arasında on binlercesi uygunsuz yaşam şartları ve hastalıklar nedeniyle hayatlarını kaybetmiş, geride kalanlar ise umutsuz bir şekilde hayata tutunmaya çalışmışlardır.

Bu trajedilerin yaşandığı sayısız yerlerden biri Kocaeli’nin Kandıra ilçesinin Karaağaç ve
Babalı köylerinin olduğu yerlerdir. Karaağaç ve Babalı köylerinin olduğu bölge insanlarımız için çok önemli olup, o günlerde yaşanan acı olayların izlerini taşımaktadır. Karaağaç Köyü’nde toplu ölümlerin izlerini taşıyan iki mezarlık, Babalı sahilinde ise insanların ilk geldiklerinde barınmak zorunda kaldıkları tarihi bir mağara bulunmaktadır.

Karaağaç ve Babalı civarına getirilen insanların gemilerde başlayan toplu ölümleri karaya vardıklarında daha da artmış, her gün onlarca kişi hayata gözlerini yummuştur. Bir günde 400 kişinin bu bulaşıcı hastalıklardan öldüğü bilinmektedir. Yerli halkın ifadelerinde, toplu ölümler nedeniyle ağır bir kokunun sahili kapladığı anlatılmakta, haftalarca kimsenin sahile inemediği söylenmektedir. Tüm sahil şeridi ve yakınındaki yerler isimsiz mezarlıklara dönüşmüş, ölüm her yeri sarmıştır.

Günümüzde Karaağaç köyünde bulunan iki mezarlık bu şekilde vefat edenlerle doludur. Köyde ölenlerin anısına bir sürgün anıtı bulunmaktadır. Bu trajedinin unutulmaması için Karaağaç Köyü’ndeki sürgün anıtından Babalı sahilindeki mağaraya kadar 1864 Sürgün Yolu adıyla bir rota hazırladık.

Karaağaç Köyü’nde bulunan sürgün anıtından Babalı sahilindeki mağaraya kadar olan rotamızın tamamı 9 km’dir. Yol üzerinde iki noktada içilebilir su kaynağı bulunmaktadır. Rotamız dört mevsim yürünebilir niteliktedir.

Babalı sahiline ilk gelen insanlara sığınak olan mağaranın duvarlarında o yıllarda kazınan yazıları görmek hala mümkündür. Geleneklerine bağlı olarak bilinen Abhazlar her yıl ‘21 Mayıs’ tarihinde bu bölgede anma etkinlikleri düzenlemektedirler. Bu etkinlik kapsamında mitolojik bir Abhaz efsanesi olan ‘Nart ateşi’ yakılmaktadır. Eski Abhazlar, Nart’ların kendilerinin ilk ataları ve insanların da ilk halklarından olduklarına inanmaktadırlar.