Çimenli-Dumanlı: Santa Harabeleri Gezisi

2023 yılının Temmuz ayında, Trabzon'da konakladığımız bir haftadan daha uzun süren bir tatilin ortasında, hafta sonu bir cumartesi günü, araçla Santa Harabeleri'ni gezmeye karar verdik.

Öğleden sonra yola çıktığımız için Santa'da yer alan tüm tarihi eserleri göremedik belki ama, belli başlı eserleri ziyaret ederek gezimizi tamamlamış olduk.

Santa'ya ulaşımın sorunsuz ve rahat olduğu söylenebilir. Google navigasyon kullanıldığında, izlediğimiz güzergah elde edilebilir. Yolun bazı yerlerinde çukurlar olsa da, bizce her türlü binek araçla, özellikle yağışsız havalarda bu rotadan çok rahatlıkla Santa Harabeleri'ne ulaşılabilir. Burası Gümüşhane'ye bağlı bir yer olduğu için, bu ilden de harabelere ulaşmak mümkündür. Hatta bu güzergahın bir bölümünü, bir sonraki gün yaptığımız "Trabzon-Gümüşhane: Tarihi Yerler Gezisi (ETAP1)" isimli kaydın içinde bulmak mümkündür. Fakat o kayıt, Cami Boğazı Yaylası'ndan sonra gelen Kurtdere Köprüsü'nü (bu yer işaretlenmiş ve gerekli bilgi verilmiştir) geçtikten sonra Altındere Vadisi üzerinden Maçka yönüne devam etmekte; böylece Santa Harabeleri'ne uğramamaktadır.

Santa Harabeleri (Dumanlı Köyü) ile ilgili internetten yeteri kadar bilgi bulmak mümkündür. Çok kısaca özetleyecek olursak; köy, bir kaç mahalleden oluşmakta ve hemen hemen her mahallesinde en az bir kilise bulunmaktadır. Mahalleler arası yollar topraktır. Ana mahalle olduğunu düşündüğümüz Piştovlu Mahallesi'nden sonra gelen bazı küçük mahallelerin toprak yolları dar ve biraz bozuktur. Hem bu sebepten, hem de vakit darlığından ötürü "Santa (Dumanlı Köyü) Çakallı Mahallesi Kilisesi" isimli izin (waypoint) olduğu noktadan geri dönülmüştür. Kültür envanterine bakılacak olursa, yörede görülebilecek Piştovlu, Çakallı, İşhanlı, Binatlı, Terzili ve Zurnacılı Mahalleri'nde en az birer kilise, bazılarında çeşme bulunurken; google haritasına göre de, Trabzon yönünden gelirken vadiye tırmanmaya başlamadan önce, vadi tabanından akan dere üzerinde Taşköprü yer almaktadır. Kısacası, yöredeki tüm eserleri görmek, hatta rotanın devamında, Gümüşhane tarafında yer alan birkaç yaylaya uğramak istenirse, geziye bir tam gün ayırmak yerinde olacaktır.

Kayıt, Trabzon ilinin Çimenli Mahallesi'nde açılmış; Santa Harabeleri'nin olduğu ve bizim en son gördüğümüz eserin yer aldığı Dumanlı Köyü Zurnacılı Mahallesi'nden dönüşe geçildiğinde kapatılmıştır. Fakat dönüş yolunda giderken fark etmediğimiz iki eser ile atladığımız ve bilerek dönüşe bıraktığımız bir eser olmak üzere, toplamda üç eserle daha karşılaşmak mümkündür. Bu eserlerin tarifleri ve konumları şu şekildedir:

1) Yeniköy Köprüsü: Bu köprü, kültür envanterine kayıtlıdır ve dönüş yoluna bırakılan eserdir. Bu eseri giderken görseydik, ikinci sıradaki iz olarak kayıtta yerini alacak; yani, Arsin Güzelyalı Çeşmesi eserinden sonra, Tarihi Sincan Köprüsü eserinden önce iz atılmış olacaktı.
Köprünün konumu; https://maps.app.goo.gl/vY4Be2qhBAGGiGQbA

2) Şelale: Asfalt yolun hemen kenarında olan şelale, kültür varlığı olmadığı için, kültür envanterine kayıtlı değildir.
Biz bu şelaleyi dönüş yolunda fark ettik. Dolayısıyla Santa Harabeleri'ne giderken sağda, dönerken sol tarafta kalmaktadır. Eğer şelale için iz atılsaydı, bu iz üçüncü sırada ve "Yeniköy Köprüsü"nden sonra, "Tarihi Sincan Köprüsü"den önce yer alacaktı.
Şelalenin konumu; https://maps.app.goo.gl/VxjezLtwyvnoTocn6

3) Tarihi Yıkık Köprü Kalıntısı: Kültür envanterine kayıtlı olmayan bu köprü kalıntısı, Santa Harabeleri'ne çıkarken Yanbolu Vadisi'nin ortasından akan (Yanbolu) dere(si) geçildiği sırada görülebilir. Fakat biz bu köprüyü, Zurnacılı Köyü'nden dönerken gördük. Bu yıkık köprü için iz atılsaydı, "Tarihi Köprü (A)" isimli izden sonra, "Tarihi Yapı" isimli izden önce iz olarak yer alacaktı.
Kalıntının konumu; https://maps.app.goo.gl/VxjezLtwyvnoTocn6

Not: Yukarıdaki eserleri dönüş yolunda gördüğümüz için, biz 3 numaralı eserden 1 numaralı esere doğru gördük. Ama bu eserleri dönüş yoluna bırakılmadığı takdirde, rotayı takip ederken yukarıdaki sırayla görülecektir.

İyi geziler...