Wijgmaal-Sint-Niklaas

Cleydael

In het kasteel van Cleydael, nabij Aartselaar, werd in 1459 Cornelis Sanders van Hemessen onthoofd in opdracht van Filips De Goede. De oorzaak zou zijn geweest dat hij de plannen van Filips de Goede gedwarsboomd had door hulp en bijstand te bieden aan Jacoba van Beieren, die een nieuw huwelijk overwoog. De legende vertelt dat hier nog steeds zijn geest rondwaart. Het prachtige kasteel staat te midden van een vijver die gevoed wordt door de Struisbeek. Rond de vijver is nog een tweede legende van een ringslang of een paling met 9 ogen. Deze zou regelmatig haar modderbad verlaten en het rimpelloze oppervlak van de vijver beroeren. Een ander merkwaardig attibuut in het kasteel is een marmeren zuil waar het hoofd van Rubens in te herkennen is. Het kasteel is jammer genoeg niet te bezichtigen.

Beeldstraat

Charliers foto uit 1980 geeft een vertekend beeld. De akker rechts stemt niet overeen met de akker rechts op de foto van Massart. De foto werd immers twintig meter meer naar achter genomen. Op de plaats van de vroegere akker stond in 1980 een weekendhuisje omgeven door een berkenbos (Betula pubescens). Ook alle andere akkers en de meeste dennenbossen werden verkaveld en kregen een gelijkaardige bestemming. Een aanduiding daarvan is de witte omheining die één van de percelen afbakende. De zandweg werd intussen versmald en verhard met steenslag.

Auteur: Dromos
Meer informatie

Meer van Keerbergen

Waar nu het Meer van Keerbergen ligt lag vroeger een vliegveld voor sportvliegtuigen. Het werd tevens als militair vliegveld gebruikt tijdens WOII door de Duitsers. Het vliegveld lag er van 1932 tot 1963. Het vliegveld verdween echter en door de uitgraving van de zandgrond ontstond het huidige meer van Keerbergen, dat 12 hectare groot is. Het verhaal kwam uitvoerig aan bod in het Canvasprogramma Publiek Geheim.

Auteur: Dromos
Meer informatie

Fort van Haasdonk

Het Fort van Haasdonk is een deel van de fortengordel rond Antwerpen . Het fort, gebouwd voor de Eerste Wereldoorlog werd nooit gebruikt waardoor dit goed bewaard bleef.
Het Fort van Haasdonk maakt deel uit van de Stelling van Antwerpen. Tot de Stelling van Antwerpen was besloten door de keuze voor Antwerpen als Nationaal Reduit in 1859. Het idee hierachter was dat Antwerpen het meest geschikt was als laatste verschansing tot de hulp van bondgenoten zou kunnen arriveren. Het Nationaal Reduit zou bestaan uit 1) een belegeringsomwalling, 2) een fortengordel en 3) onderwaterzettingen. De fortengordel zou bestaan uit een achttal Brialmontforten in een 18 km lange gordel van Wijnegem tot Hoboken. Na de Frans-Duitse oorlog van 1870 werd aanvankelijk besloten tot de bouw van drie bruggenhoofdforten en vervolgens tot de bouw van een buitenlinie, die aangepast was aan modernere wapens. Dit laatste plan werd bekrachtigd per wet van 30 maart 1906. Deze Hoofdweerstandstelling omvatte op de rechteroever 16 forten en 10 schansen en op de linkeroever 5 forten en 2 schansen. Naast de bestaande forten Steendorp, Kruibeke en Zwijndrecht waren dit Haasdonk en Doel . In het plan van 1905 werden verder nog forten voorzien in Nieuwkerken, Verrebroek en St-Antoniushiek. De bouw van fort Haasdonk door de firma Bolsee startte in 1908. Het fort werd opgeleverd in juli 1913. Het fort was – evenals de meeste andere forten - bij het begin van de Eerste Wereldoorlog nog nauwelijks bewapend.

Auteur: Wikipedia
Meer informatie

Domein Roosendael - Fietscafé De Schuur

Domein Roosendael is bijna 800 jaar oud. Het dankt zijn naam aan de cisterciënzerinnenabdij die hier, aan de Nete, omstreeks 1221 werd opgericht. Van die middeleeuwse vestiging blijft vandaag, behalve enkele muurresten, bovengronds nauwelijks iets over. De godsdienstoorlogen gingen immers niet voorbij aan deze streek. De abdij werd in de 16de eeuw diverse malen geplunderd en onder het calvinistische bewind uiteindelijk volledig afgebroken. De heropbouw startte pas in 1648. Vandaag kan men zich nog moeilijk voorstellen dat hier eind 17de eeuw een indrukwekkend abdijcomplex verrees met een prachtige barokkerk. Het Poortgebouw dateert van 1777. Het werd opgetrokken naar aanleiding van het 25-jarig jubileum van abdis Agnes Haegens. Dezelfde abdis bouwde in 1781 ook het Koetshuis. In 1797, onder het Franse bewind, werden de religieuzen voorgoed verdreven. De abdij werd verkocht en grotendeels gesloopt om het bouwmateriaal te gelde te maken. Behalve de reeds genoemde gebouwen, bleef wel nog een deel van het abdissenkwartier overeind. In het kind- en diervriendelijke fietscafé 'De Schuur' - met groen en ruim terras - vind je een hapje en een drankje tegen een democratische prijs.

Auteur: Veleau | Fietsen langs water
Meer informatie

3 Rivierenpunt

In Rumst vloeien de Nete en de Dijle samen en vormen zo de Rupel die 12 kilometer verderop uitmondt in de Schelde en daarmee de kortste rivier van België is. Tegenwoordig is het een zoetwatergetijderivier onder invloed van het getij van de Noordzee, maar in de vroege Middeleeuwen en Oudheid was het een brede ondiepe rivier met uitgestrekte veenrijke moerassen op de linkeroever. De naam Rupel zou dan ook teruggaan op rim- (stromend) en -pel (moeras, poel, beide Keltisch-Germaans) of volgens andere bronnen een samenvoeging zijn van ruig of ruw met het Latijnse palus, 'moeras' (Ru-peel). Bijna 100 jaar lang was de Rupel een open riool. Afvalwaters werden ongezuiverd in de Rupel en haar zijrivieren geloosd. Vandaag zwemmen er opnieuw meer dan 25 vissoorten zoals paling en blankvoorn, maar ook baars, bot, Europese meerval en spiering.

Auteur: Veleau | Fietsen langs water
Meer informatie

Kasteel van Zellaer

Het kasteel van Zellaer werd in 1885 opgetrokken in opdracht van baron de Vrière. De neogotische waterburcht werd ontworpen door de Mechelse architect Heugenbaarts en is een kopie van een 15e-eeuws Loirekasteel. De stenen waren afkomstig van de forten van Vilvoorde. Oorspronkelijk stond er al een feodaal waterslot uit het midden van de 13e eeuw, opgericht door Wouter Berthout. Begin van die 13e eeuw was er ook al sprake van een Arnold van Zellaer als eerste bewoner. In 1962 vestigde de lekenorde Foyer de Charité zich er en tot 2016 werd het kasteel gebruikt als diocesaan bezinningscentrum. Sinds 2001 zijn zowel het kasteel als het koetshuis beschermd als monument. In 2017 werd de gemeente Bonheiden voor twintig procent eigenaar van het domein en wordt het volledige domein in erfpacht aan de vzw 'Kempens Landschap' gegeven. De ambitie is er om in 2018 het domein voor iedereen toegankelijk te maken.

Auteur: Thierry!
Meer informatie

Heilige Petrus Kapel

Heilige Petruskapel te Bazel (Kemphoekstraat) werd gebouwd in 1902 nadat de vorige kapel op de hoek van de Kemphoekstraat en de Oude Kruibekestraat werd afgebroken omdat op die plaats een tramlijn moest worden aangelegd. De kapel, gebouwd in Steendorpse baksteen, is nog een overblijfsel van de Sint-Pietersommegang (parochiepatroon Bazel). Die werd van 1587 tot 1617 jaarlijks gehouden, maar door het in voege treden van de Heilige Sacramentsprocessie werd de ommegang niet meer gedaan. Jaarlijks wordt er nog wel een eucharistieviering gehouden in en aan de kapel. In de tweede wereldoorlog viel een vliegende V2-bom naast de kapel, maar de bom ontplofte niet. Men schreef dat toe aan de hulp van Sint-Pieter. Bron: Tijdschrift Heemkundige Kring Wissekerke 2002 2e afl. 28ste jrg (Peter De Wilde).

Auteur: Bert Meulemans
Meer informatie

Parkhotel Montreal

Auteur: Toerisme Vlaanderen
Meer informatie

Kasteeldomein Sint-Michiels

In de as van de Groenstraat ingeplante, oost-west georiënteerde, neogotische kruisbasiliek, onder impuls van baron Reynegom de Buzet opgericht naar ontwerp van H. Meyns van 1887, gebouwd in 1888-1889. Zwaar beschadigd in september 1914, na de Eerste Wereldoorlog hersteld volgens oorspronkelijk model. Gerestaureerd begin jaren 1990. Driebeukige kruisbasiliek met een schip van vijf traveeën, transept van twee traveeën en koor met twee rechte traveeën en driezijdige sluiting; links zijportaal en vijfzijdig uitspringende doopkapel, sacristieën loodrecht op het transept. Baksteenbouw met ritmerende steunberen onder een leien bedaking met gebruik van arduin en natuursteen, onder meer voor omlijstingen. Spitsbogige muuropeningen, in schip gekoppeld en gecombineerd met een radvenster. Toren van drie geledingen met overhoekse, versneden steunberen en vijfzijdig uitspringende traptoren rechts. Gekoppelde rechthoekige deuren in spitsboogomlijsting met blind boogveld, bekronend roosvenster. Bovenverdieping met gekoppelde spitsbogige galmgaten, steigergaten en uurwerkplaten onder leien naaldspits met dakkapellen te midden van vier kleinere spitsen. Bepleisterd interieur met kruisrib- (middenbeuk) en kruisgewelven, spitsbogen op pijlers met polygonale sokkel en koolbladkapiteel. Voornamelijk neogotisch mobilair uit eind 19de eeuw, houten 18de-eeuws beeld van Sint-Antonius-abt. Bron: https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/3246

Auteur: Rudy Wuyts
Meer informatie

Grote Markt

Hertog Filips de Schone zweert onder de lindeboom op de markt van Sint-Niklaas trouw aan de keure van de stad in 1497. Al in 1241 was er een afkondiging van een keure waarbij Sint-Niklaas het bestuurlijke centrum van het Waasland werd.

Auteur: Dromos
Meer informatie

Damiaanmuseum

Ontdek het vernieuwde Damiaanmuseum. Een eigentijds en interactief belevingscentrum waar je het spoor volgt van Damiaan. Het museum loodst je doorheen de verschillende periodes in het leven van deze Grootste Belg en toont dat Damiaan ook vandaag een bron van inspiratie is.

Auteur: Toerisme Vlaanderen
Meer informatie

Northwest Walls

Op de festivalweide van Rock Werchter staan de North West Walls, 20 meter hoge kunst die het festival fabelachtige artistieke uitstraling geeft. Het is een installatie van permanente aard. En toch ook niet. Want North West Walls zal er elk jaar anders gaan uitzien. Arne Quinze is curator van North West Walls. Onder zijn toezicht hebben vijf street-art kunstenaars de walls tot leven gebracht. North West Walls is een teken op het landschap dat lang bewonderd kan worden nadat de festivalperiode is afgelopen.

Auteur: Toerisme Vlaanderen
Meer informatie

Veer Bazel-Hemiksem

Rust even uit op het veer Bazel – Hemiksem en geniet van het zicht op de Schelde. De uurregeling vind je terug op www.vlaamsewaterweg.be/veerdiensten.

Auteur: Toerisme Vlaanderen
Meer informatie

Kasteel Weyneshof

Omgracht kasteel door een beukendreef verbonden met de Weynesbaan. Latere bijgebouwen ten noorden, gelegen buiten de omgrachting. Omringend park, heden omgevormd tot speelruimte met kasteel als conciërgewoning. Voormalig hof van plaisantie, gebouwd door Jan-Baptist de Bruxelles, die het dorp en de heerlijkheid van Rijmenam van zijn vader geërfd had; het verhef werd gedaan op 21 augustus 1652. Het kasteel werd vermoedelijk gebouwd circa 1658 (zie jaartal in stucplafond in de huidige "feestzaal"). Het geheel was omgracht en bestond uit twee parallelle gebouwen (zie inplanting Ferrariskaart) waaronder ook stallen en een schuur. De benaming die heel wat varianten kent, werd ontleend aan de oudst gekende familie die eigenaar was van de heerlijkheid in de eerste helft van de 13de eeuw.

Auteur: Onroerend erfgoed Vlaanderen
Meer informatie

Mercatormuseum

Wist je dat Mercator het begrip ‘atlas’ introduceerde als 'een samenhangende verzameling kaarten'. En hij is de uitvinder van de Mercatorprojectie (ook al claimen de Engelsen dat via de wiskundige John Dee).

Elk zeeschip heeft nog altijd kaarten aan boord gebaseerd op deze projectie. Zelfs de kaartindeling in de GPS is afgeleid van de Mercatorprojectie.

Het Mercatormuseum biedt sinds 1962 een chronologisch verhaal van de cartografie, van de oudheid tot vandaag. Binnen dit verhaal worden de figuur en het werk van Gerard De Cremer (Rupelmonde 1512 – Duisburg 1594) – alias Gerard Mercator – in de schijnwerpers geplaatst. De zeldzame aardglobe (1541) en hemelglobe (1551), onlangs opgenomen in de Vlaamse topstukkenlijst, blijven dé blikvangers van het museum. De rijke verzameling atlassen, onder andere zijn allereerste Ptolemaeus-editie uit 1584, schittert in de vitrines.

Het verhaal wordt verder aangevuld met een zorgvuldig samengestelde selectie atlassen en kaarten van de 17de tot de vroege 20ste eeuw.

Domein Roosendael

​In de dertiende eeuw stichtten cisterciënzerzusters een abdij in de Netevallei. Vijf eeuwen lang bloeide het kloosterleven er. Na de Franse Revolutie evolueerde het domein tot een fraai buitengoed met landschapspark. Vandaag is Roosendael het gedroomde kader voor groepsverblijven, opleidingssessies, vergaderingen, feesten, zachte teambuildingactiviteiten enz. Jong en oud(er), jeugdwerk, scholen, verenigingen, families, gezinnen, recreanten en bedrijven genieten hier van de gastvrijheid die deze plek al 800 jaar kenmerkt. Kempens Landschap vzw restaureerde al heel wat gebouwen, waaronder het ‘pesthuis’ dicht bij de Neteoever. Domein Roosendael is centraal gelegen op de as Antwerpen-Brussel dicht bij Mechelen.

Auteur: Toerisme Provincie Antwerpen
Meer informatie

Watertoren

Op initiatief van de gemeente Rumst werd de watertoren uitgebouwd tot een educatieve en informatieve toeristische inkompoort. 40 meter boven de zeespiegel en met zicht op de kleigroeven is het een uitgelezen startplaats van waaruit bezoekers de streek en haar musea kunnen verkennen. Deze water- en uitkijktoren bevindt zich op het belangrijkste reliëfelement in de Rupelstreek, én op Vlaams niveau nl. op de rug van de cuesta van Boom aan de rand van de Vlaamse Vallei. Vanop de uitkijktoren kan je genieten van een prachtig panorama en dit centraal tussen de drie gemeentelijke kernen. De tentoonstellingsruimte op de eerste verdieping is enkel toegankelijk na afspraak en met gids. Hiervoor kan je contact opnemen met Toerisme Rupelstreek.

Auteur: Toerisme Provincie Antwerpen
Meer informatie

Kasteel Cleydael

Deze waterburcht uit de 14e eeuw is één van de mooiste van Vlaanderen. Al in 1300 was Cleydael bekend en in het bezit van de familie Sanders. Nadien volgden heel wat andere eigenaars. Ook de Spaanse familie Del Rio was een tijdje bezitter van dit landgoed. Het kasteel zelf is helemaal omgeven door water dat komt van de Struisbeek. Tot in de 16e eeuw kon men vanaf de Schelde deze beek helemaal opvaren. Op het domein zelf werd een golfclub ingericht. In een van de 14e eeuwse bijgebouwen vind je een restaurant. Momenteel is het kasteel privébezit en wordt het niet opengesteld voor publiek.

Sint-Leonarduskerk

De geschiedenis van deze kerk gaat terug tot in het begin van de 14e eeuw. Op dat moment stond op deze plek een eenvoudige kapel met een dak van stro. Zoals wel vaker werd gedaan, bouwde men op dezelfde plek door de eeuwen heen een steeds grotere kerk. Dat was ook nodig. In 1465 bracht Adriaen Sanders, de heer van Cleydael, de rechterarm van de Heilige Leonardus mee uit Frankrijk. Dit relikwie trok veel pelgrims aan en al gauw werd de kerk te klein. De grafsteen van deze heer van Cleydael kan je trouwens vinden voor het altaar binnen in de kerk. Tijdens de beeldenstorm raakte de kerk ernstig beschadigd. Het was de Spaanse familie Del Rio die zorgde voor de herstelling van het gebouw.Ook nadien volgden nog heel wat aanpassingen en verbouwingen en in de 19e eeuw kreeg de kerk haar huidige uitzicht. Rondom de kerk vind je nog enkele oude graven.

Auteur: Toerisme Provincie Antwerpen
Meer informatie

SIGMAPLAN ~ Grote Vijver Noord

Vlaanderen beter beschermen tegen overstromingen uit de Schelde en haar zijrivieren en nuttige Scheldenatuur in ere herstellen. Dat is het uitgangspunt van het Sigmaplan. Bij extreme weersomstandigheden kan de rivier een gevaarlijk hoge waterstand bereiken en zelfs overstromen. Door de klimaatverandering en de zeespiegelstijging neemt het risico op overstromingen alleen maar toe. Ook hete zomers en verdroging horen erbij.

Laaggelegen delen van de Scheldevallei worden ingericht als overstromingsgebieden en wetlands. In deze gebieden ontwikkelt zich getijdennatuur of natte natuur. Ook voorziet het Sigmaplan het lokaal landinwaarts verleggen van dijken. Zo krijgt de rivier meer ruimte. Met het Sigmaplan maakt Vlaanderen werk van echte klimaatbuffers.  

Aan de overkant van de Nete, bevindt zich het Sigmagebied 'Grote Vijver'. 

Bij de bouw van de E19 ontstond er tussen de Dijle en de autostrade een enorme plas. Deze zandwinningsput aan de monding van de Nete en de Dijle gaf een boost aan de natuur en groeide uit tot een recreatiegebied. Jong en oud wagen zich hier aan allerlei watersporten, in luwere periodes is het een uitstekende rustplaats voor watervogels. Deze locatie leent zich perfect om water te bergen. Het noordelijk deel richten we zo in dat er zich op termijn zoetwaterslikken- en schorren ontwikkelen. Enkele keren per jaar loopt het helemaal vol. Het zuidelijk deel overstroomt slechts eens om de tien à twintig jaar. Dat is goed nieuws voor de watersporters, zo krijgen ze alle ruimte en konden we investeren in vlottende stijgers.

Aan Grote Vijver in Mechelen werkten we vorig jaar de sluizen van het gecontroleerd overstromingsgebied af. Nu is de laatste fase van de werken van start gegaan: we verlagen de Dijledijk tot een overloopdijk en leggen dwars door het gebied een compartimenteringsdijk aan. Zodra die werken achter de rug zijn, kan Grote Vijver in werking treden als overstromingsgebied en overtollig rivierwater opvangen bij stormtij. We mikken daarvoor op 2021.

Twee soorten sluizen

Grote Vijver werd voorzien van twee sluizen: een in- en uitwateringssluis in de Netedijk en een uitwateringssluis in de Dijledijk. Beide sluizen spelen een rol bij het ‘ontwateren’ (leeg laten lopen) van een het overstromingsgebied. Maar de sluis in de Netedijk vervult een bijkomende rol. Langs die sluis stroomt er elke dag een beetje water in en uit het noordelijke deel van Grote Vijver, op het ritme van eb en vloed. Zo komen er slikken en schorren tot stand. Dat is een gedroomde leefomgeving voor tal van bijzonder dieren en planten. Je zal er vogelpracht vergelijkbaar aan die van het Zennegat kunnen bewonderen. Binnenkort te spotten: de groenpootruiter, steltkluut, dodaars, porseleinhoen …

Herstel met Hagelandse ijzerzandsteen

In de 19de en de 20ste eeuw werden gebouwen waarvan de ijzerzandsteen in slechte conditie was, hersteld. Dit gebeurde vaak door de slechte steen te vervangen. In het begin waren er nog voldoende groeven actief, maar in de zeventiger jaren van de vorige eeuw, werden oude groeven opnieuw geopend. Steenkappers waren er in het Hageland nagenoeg niet meer. Die kwamen uit Wallonië of uit ‘de Vlaanders’. Vandaag zijn er geen groeven beschikbaar. De beperkte voorraden van Hagelandse ijzerzandsteen werden gerecycleerd bij afbraakwerken.

De watermolen van Rotselaar

De Watermolen van Rotselaar of de Maalderij Van Doren, is een watermolen van het turbinetype op de Dijle en is in gebruik als waterkrachtcentrale. De molen wordt voor het eerst vermeld in 1217. In de 17de eeuw was de molen de op twee na grootste molen van de Nederlanden. De hertogen van Arenberg lieten in 1573 de huidige molenaarswoning bouwen. Maar interessant is hier de peervormige versiering zoals we die op meerdere gebouwen van de familie Arenberg vinden. Denk ook maar aan de Sint-Jan-de-Doperkerk in Werchter.
De molenactiviteiten stopten vanwege te grote concurrentie van industriële maalderijen in 1968. De gebouwen zijn vandaag een samenwoningsproject, waarin een 30-tal mensen wonen. Het waterrad produceert al vanaf 1995 groene stroom en is sinds 2004 eigendom van Ecopower.

Op het eerste zicht merk je niet veel ijzerzandsteen. Maar als je goed kijkt, zie je hier en daar muurplinten of raamomlijstingen met deze steen. Ga vooral eens kijken naar het waterrad. Ijzerzandsteen is op zijn best in het water en werd dan vaak nog gebruikt voor die delen die voortdurend nat werden of onder water kwamen te staan.

Kasteeldomein Zellaer

Kasteeldomein Zellaer in Bonheiden is een openbaar toegankelijk domein. Het is dan ook steeds toegestaan om foto’s te maken in het groendomein en rond de gebouwen. 

Het 18,5 hectare grote kasteelpark omvat nog heel wat historische elementen zoals een grachtenstructuur, vijver en dreven die centraal samenkomen in een ster. Heel wat van deze structuren dateren minstens uit de 18e eeuw, gezien ze al zichtbaar zijn op de kaarten van de Ferraris (1771-1778.

Families met kinderen kunnen op stap met de avontuurlijke wandelapp ‘Vossenstreken’, gratis te downloaden in de diverse app stores. Met Vossenstreken ontdek je spelenderwijze alles over domein Zellaer, zijn geschiedenis en de natuurwaarden. 

Polders van Kruibeke

Op weg naar de overzetboot tussen Kruibeke en Hoboken heb je een mooi uitzicht op de polders van Kruibeke, het grootste overstromingsgebied van Vlaanderen. Het overstroomt hier maar enkele keren per jaar, alle andere dagen kan je er wandelen, fietsen en spelen. Zo ontdek je een gevarieerd landschap van slikken schorren, bossen en weidevogelgebied.