Mübadeleden Kalanlar: Muratlı ve Civarındaki Numune Köyler

https://polen.itu.edu.tr/handle/11527/4216

Konuyla ilgili iyi bir giriş için, yukarıdaki linkteki Zeynep Eres'in tezini incelemelisiniz. Mübadele ile ilgili, Bruce Clark'ın kitabı konuyu iyi bir şekilde detaylandırıyor.

İçinden geçtiğim istisnasız tüm köylerde, erken dönem planlı Cumhuriyet mimarisinin kalıntıları bulunuyor. Bunların çoğu, oldukça bakımsız durumda, ya terk edilmiş, ya da depo/kümes gibi amaç dışı işlevlendirilmişler. Nadir de olsa, konut olarak kullanılan bakımlı (ve çoğunlukla iyice modifiye edilmiş) örnekler de var.

Köylerin hepsinde kahve faal. Pek çoğunda bakkal var.

İnanlı Köyü'nün (kulakları çınlasın) ileri derecede sevimsiz bir muhtarı var, ancak köyün 2km kadar ber güneyinde bir eski çeşme, ayrıca Aygır Deposu olarak bilinen (https://www.360cities.net/image/inanli-aygir-deposu-turkey) büyük bir kompleks olmalı - buna giriş ancak izinle olabiliyor sanırım.

Mübadele konusu artık köylerin gündeminde değil; "Atatürk Evi" olarak geçen göçmen konutları haricinde, geçen yüzyılın bu dramatik vukuatı ile ilgili delil yok. Mezarlıklarda, mezar taşları, bu büyük değiş-tokuşa göndermeler yapmıyorlar. Köy kahvelerinde bir eski fotoğraf falan yok. Kısacası benim gibi, yaşanan dramı romantikleştirmek isteyenler için fırsat bulmak söz konusu olamaz.

Ulaşım: Muratlı'ya İstanbul'dan tren seferlerinin olması çok iyi bir haber, yazık ki bisiklet alınması kondüktörün sabah sağ tarafından kalkıp kalkmamasına bağlı.

Tüm dereler leş gibi kokuyorlar, yazın buralarda takılmak berbat olur. Diğer yandan, Şubat itibari ile tüm toprak yollar çok çamurlular, geçit vermiyorlar. Bundan dolayı, bir müddet duble yolda gitmek zorunda kaldım. Bunun dışındaki köy yolları trafik açısından rahat. Rota genel olarak pek rampa değil, ama sıkı rüzgar alacak cinsten.

Konuyla ilgili diğer kaynaklar:

http://kirklareliprojesi.org/erken-cumhuriyet-donemi-mimarisi/

http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=389&RecID=3306

http://docs.neu.edu.tr/library/nadir_eserler_el_yazmalari/TEZLER_YOK_GOV_TR/Balkanlar%27dan%20anayurda%20yap%C4%B1lan%20g%C3%B6%C3%A7ler,%20Osmanl%C4%B1.pdf

İki Kere Yabancı, Bruce Clark, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları

Modernizm ve Ulusun İnşası: Erken Cumhuriyet Türkiye'sinde Mimari Kültür, Sibel Bozdoğan, Metis.

Köylerle ilgili diğer bilgiler: https://www.trakyanet.com/trakya/tekirdag/117-harita/trakya/tekirdag/muratli/181-koyler/1174-koyleri.html?showall=&start=8&=1