Mübadeleden Kalanlar: Mudanya Bölgesi'ndeki Kiliseler

Köylerde öksüz kalmış Rum anıtları, ilgisizlikten, bütçesizlikten, definecilerden gittikçe eriyip gidiyorlar. Pek kimse bunları umursamıyor, oysa onlar, bir köyün biraz arka bir sokağında (kimi zaman ise tam ana meydanında), sanki gemişte hiç bir şey olmamış da, köyün tarihi son derece sıradanmışçasına, sakince ayakta duruyorlar (kimi zaman ise ayakta duramamışlar).

İşin lojistik kısmına gelirsek: İstanbul'dan Mudanya'ya erişim, İDO ve BUDO ile çok kolay. Rota üzerinde sayısız çeşme var, tüm köylerde su kaynağı var. Tüm köylerde kahve var; bunların batı taraftaki ücra yerlerde olanlarında çay 50 kuruş iken, Mudanya'ya yaklaşıldıkça fiyatlar 1Tl seviyelerini görüyor. Buradan, çaydan para almayan tüm kahvecilere selam olsun! Köylerin çoğunda bakkal var.

Rota, oldukça harap eden tırmanışlar içermekte olup, götü zımparalamaktan çekinmeyen bisikletçilerin hoşlanacağı türden. Ben 700*38 lastiklerle rahatça geçtim, %10 toprak yollardan gidildi, neredeyse hiç ağır trafiğe girilmedi. Sadece Tirilye yolu (yol genişliği/araç yoğunluğu açısından) biraz sakat, burada riske girmemek lazım. Taşpınar'dan Karakoca'ya trafiğe kapalı otoyoldan geçtim, ama yakında bu kısım bisiklete kapanır. Taşpınar'da görülecek bir şey yok, es geçip, direk Karakoca'ya gidilebilir. Bölgede kuvvetli rüzgarlar oluyor, dikkat!

Köyler:

Aydınpınar: Köy meydanında 1840'tan kalma kilise var, daha sonra Camii'ye çevrilmiş, 1980 sonrası harabe haline gelmiş. Kilise içerisindeki küfik yazıları görenler, yapının tarihini hiç bilmese de, neler olup bittiğini anlayacaktır. Köy muhtarı küçükken söz konusu camiiye çok gitmiş, hatta hocadan sopa yemiş.
Dereköy: Oldukça büyük olan bu yerleşim, köye hakim bir sırtta büyükçe bir kilise barındırıyor, yapı devasa, ve tüm iskelet ayakta.
Çınarlı: Bu minik köyün kilisesi yıkılmış, geriye kalan bir kaç sütun, meydandaki kahvede ve bir iki yerde, asfalta saplanmış, ayakta kalma mücadelesinin kaybedildiğini ilan ediyorlar. Kahveci çaydan para almadı, sağolsun!
Çatalağıl: Köyün çıkışındaki küçük kilisenin korunmuş olması mükemmel bir haber. O artık bir samanlık, ama olsun, ayakta kalması yeter.
Eskikaraağaç: Misafirperverlikte sınır tanımayan harikûlade bir yerleşim, Leylek başkenti. İnsanlar güleryüzlü, köyün kendince bir karakteri var, yıkıntı halindeki kilisesinin yeri ise göle nazır.
Taşpınar: Bir zamanlar burada bir kilise varmış, ama geriye hiç bir şey kalmamış.
Karakoca: İrice, yaşam dolu bir köy, en yaşlı dedelerden biri (95), Selanik'ten göçtüklerinde bir yaşındaymış. Köyün kilisesi, kuzey taraftaki futbol sahasına yakın, bir ağaçlık alan içerisinde, defineciler canına okumuşlar ama, o yine de etraftaki koyunlara korunak olmaya devam ediyor.
Çeşnigil: Köyün kilisesinden geriye sadece, bahçesindeki incir ağacı kalmış. Ama camiinin hemen dibindeki çeşmede, adeta gizli bir Yunanca alınlık var.
Çamlıca: Neşeli ve sevimli bir yer, kilisesinin duvarları iyi durumda, kapı boşluğunun üzerindeki alınlık hala duruyor.
Yalıçiftlik: Kilisesinden geriye bir şey kalmamış.
Zeytinbağı (Tirilye): Burasını gezmek lazım.
Kumyaka: Burasını gezmek lazım.


++ Yörükali Köyü'nün çeşmesinde de eski bir kilisenin parçaları kullanılmış.
++ 122nci km civarında Aya Yari Manastırı var (sahilde), onu atlamışım.


Uluabat ve Harmanlı'da birer kilise var, Kurşunlu'da bir kilise olduğunu okudum, Gölkıyı dolaylarında da eski bir kervansaray olmalı.

Kamp Yerleri: Kamp0: Mudanya'nın çıkışındaki bir zeytinlikte kimseye çaktırmadan kaldım.
Kamp1: Süper bir kamp alanı değil, ama rüzgardan korunaklı ve düz.
Kamp önerisi: Karakoca kilisesinin dibindeki yeşillik alan kamp için ideal, yakında bir çeşme de var. Ben olsam kamp için Karakoca Kilisesi'ne giderdim.

Kaynaklar:

http://www.kmkm.org.tr/map/map.aspx

http://dspace.trakya.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/1/2358/0113763.pdf?sequence=1&isAllowed=y

https://www.kitapyurdu.com/kitap/iki-kere-yabanci-amp-kitlesel-insan-ihraci-modern-turkiyeyi-ve-yunanistani-nasil-bicimlendirdi/121195.html

https://turkiyekulturvarliklari.hrantdink.org/