Middelkerke Tempeliersroute

1. Onze Lieve Vrouwekerk Leffinge

De neogotische Onze-Lieve-Vrouwekerk van Leffinge werd gebouwd in 1877/1879 naar plannen van architect Antoine Verbeke uit Brugge. Ze verving een bouwvallige romaans/gotische voorganger. De initiatiefnemer was de Brugse bisschop Faict die van Leffinge afkomstig was. De 13 torens van het gebouw verwijzen naar zijn geboortejaar (1813). Omwille van deze achtergrond, en ook omwille van de afmetingen, wordt deze kerk vaak ook de 'Kathedraal van het Noorden' genoemd. Ze werd als monument beschermd in 1976. Vanaf juli'21 zullen er geen erediensten meer zijn in deze kerk. Het bisdom laat de kerk ontwijden. Het gemeentebestuur krijgt zo de kans om aan het imposante gebouw een nieuwe invulling te geven. https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/54806

2. Groenhagemolen (beschermd)

Deze ronde stenen molen fungeerde als korenmolen. In 1852 was niet ver van de huidige plaats een standerdmolen gebouwd. In 1870 werd deze opgekocht door molenaar Louis Devos, en met onderdelen ervan werd in 1871 door dezelfde molenaar een ronde stenen molen gebouwd. In 1929 werd naast de molen een maalderij gebouwd die werd aangedreven door een armgasmotor. Later kwam er een dieselmotor, waarmee de maalderij tot 1986 in werking bleef. Het windbedrijf werd echter allengs gestaakt, en in 1940 werden de wieken en de kap verwijderd. Wat bleef was de molenromp. In 2005 werd de molenromp samen met zijn omgeving, waaronder de mechanische maalderij, geklasseerd als beschermd monument.

3. Sint-Niklaaskerk Slijpe

In de kerk van Slijpe werden monumentale muurschilderingen aangebracht over het leven en werken van de Tempeliers. Deze religieuze ridderorde werd in de vroege 12de eeuw gesticht om de pelgrims op weg naar het Heilig Land te beschermen. In Slijpe en omgeving verwijzen nog heel wat gebouwen, constructies en gebruiken naar deze roemruchte orde van weleer. Het dorp Slijpe is ontstaan rond 1100, als een afsplitsing van de toenmalige hoofdparochie Leffinge. Dit gebeurde op initiatief van een zekere Arleboud. De oorspronkelijke benaming van Slijpe was namelijk Arleboudskapelle. Arleboud liet hier dus een kapel oprichten ter ere van de H. Niklaas. De kapel groeide al snel uit tot onafhankelijke parochiekerk. In het koor van deze kerk waren glasramen aanwezig die versierd waren met de wapens van de commandeurs van de Tempelorde te Slijpe. Bovendien werden hier ook verschillende Tempelridders begraven. Slijpe was dan ook de kern van hun bezit in Kamerlings Ambacht. Helaas werd de kerk in de 19de eeuw door een brand geteisterd, waarbij deze glasramen verloren gingen. De kerk werd hierna verkleind heropgebouwd en waar mogelijk hersteld. Tijdens de Eerste Wereldoorlog liep ze eveneens grote schade op, vanaf 1919 werd ze hersteld n.o.v. architect T. Raison. Het is een driebeukige hallenkerk met kruisingstoren, omgeven door een klein ommuurd kerkhof waarrond ook oude leilinden staan. De kapelletjes die het toegangspad flankeren zijn gewijd aan het Heilig Hart en herdenken de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog. In de St-Niklaasstraat zijn nog de oude pastorie en onderpastorie bewaard.

4. Groot Tempelhof

In de 13de eeuw richtten de tempeliers het Groot Tempelhof te Slijpe op als nieuwe, grotere commanderij. Het Tempelhof had, zo blijkt uit de opgravingen, de omvang en de uitstraling van een klein klooster : er was een kapel, gastenverblijven, een monumentale toegangspoort, een scriptorium... Het werd aangelegd op een groot blokvormig perceel op grafelijke grond. Het hof, van ongeveer 5 ha, werd volledig omgracht én ommuurd. Een van de merkwaardigste vondsten op deze site is een 13de-eeuws glazen urinaal, dat werd gebruikt om de urine van een zieke te bestuderen. Na de overname van de goederen door die andere ridderorde, de hospitaalridders, kwam het Groot Tempelhof opnieuw tot bloei. Op het einde van de 18de eeuw nam het belang af en werd het hof als nationaal goed verkocht door de Franse revolutionairen. De landbouwers die de hoeve overkochten, gebruikten de kapel van de tempelridders in de 19de eeuw als schuur. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de hoeve volledig verwoest, in 1921 werd ze heropgebouwd naar plannen van architect Heyneman.

5. Onze Lieve Vrouwekerk Mannekesvere

6. Uniebrug

Vanop de Uniebrug kan je vandaag het volledige IJzerfront overschouwen, tot en met de IJzertoren in Diksmuide. De Uniebrug is samen met de Schoorbakkebrug en de Tervatebrug een van de drie bruggen over de IJzer tussen de steden Nieuwpoort en Diksmuide. Die andere twee bruggen liggen respectievelijk vier en acht kilometer verder stroomopwaarts. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd bij deze bruggen fel strijd gevoerd tijdens de Slag om de IJzer. De oprukkende Duitsers wilden de Kanaalhavens bereiken en wilden daarom half oktober 1914 de IJzer oversteken in Nieuwpoort, Diksmuide of via de drie bruggen. Op 19 oktober werd Sint-Joris bestormd en werd de Uniebrug door een explosie vernield. Ook de Tervatebrug en een paar dagen later de Schoorbakkebrug werden vernield. Op 24 oktober werd Sint-Joris op de linkeroever door de Duitsers ingenomen. Een paar dagen later viel de Duitse opmars stil door de onderwaterzetting van de IJzervlakte; Sint-Joris bleef net boven water en bleef tijdens de oorlog een Duitse voorpost op de linkeroever. Naast de Uniebrug staan op de linkeroever van de IJzer twee oorlogsmonumenten: Een standbeeld van een soldaat, als gedenkteken voor het 7de Linieregiment, dat onder meer hier zwaar had gestreden van 17 tot 23 oktober 1914. Een gedenkteken voor het 14de Linieregiment, dat tussen 22 en 24 oktober 1914 Sint-Joris had verdedigd, maar uiteindelijk ongeveer 900 man verloor.

7. Onze Lieve Vrouwekerk Mannekesvere

Mannekensvere werd als dorp gesticht door de Tempeliers in de 12de eeuw. Zij richtten een eerste kapel op nabij een reeds bestaand gehucht aan de Uzer. Het dorpje had tot 1860 een middeleeuwse kerk die toen werd vervangen door een nieuwe neogotische hallenkerk. De Eerste Wereldoorlog vernietigde die kerk echter volledig. De wederopbouw, in 1922, werd geleid door de Brugse architect Théo Raison. Het gebouw is relatief klein en heeft een lage spits. De binnenruimte is ruimer dan wat het exterieur doet vermoeden. De glasramen in het hoogkoor stellen de hemelvaart van Maria voor. Ze wordt er voorgesteld op wolken en begeleid door musicerende engelen. Het kerkje staat bekend om zijn goede akoestiek en wordt af en toe gebruikt voor klassieke concerten.

8. Koude Schuur

Deze hoeve was oorspronkelijk een uithof van de Tempeliers. Ze wordt al vermeld in 1392 en staat afgebeeld op de kaart van het Brugse Vrije naar Pieter Pourbus (1561-1571). De Tempeliers kregen deze grond rechtstreeks door schenking van de graven van Vlaanderen in de 12de eeuw. Ze gebruikten de geschonken grond als landbouwgrond en trokken daarom ook dit grote hof op. De walgracht omsloot een woonerf van wel 100m op 100m en is tot 8m breed. Het ging dus om een vrij prestigieuze site. De naam 'Koude Schuur' verwijst naar de natte bodemgesteldheid die ervoor zorgt dat de grond in de lente moeilijk opwarmt. Deze 'koude gronden' zijn de ingepolderde IJzerpolders, waarop dit hof werd aangelegd. Van de oorspronkelijke omwalling zijn nog steeds sporen zichtbaar, al is de hoeve in 1921 heropgebouwd na oorlogsschade. Waarschijnlijk was de architect Théo Raison voor het ontwerp van de wederopbouw verantwoordelijk.

9. Waypoint

10. Knutselwerkjes

Tuintje met geknutselde werkjes

11. De Sluisvaart

12. Fleriskothoeve

Deze hoeve wordt het Fleriskot genoemd. Waarschijnlijk is het het oudstę centrum van de Tempeliers in deze regio. Ze verkregen dit hof van toenmalig graaf van Vlaanderen Diederik van den Elzas, die een aanhanger was van de kruisvaardersgedachte. In archieven uit de 14de eeuw wordt de boerderij het hof Diclants Chapelle genoemd. Er was toen ook sprake van een 'oratoire', de benaming voor de kapel van een commanderij. Meer dan waarschijnlijk was Diclants Chapelle een voorloper van de grote commanderij (Groot Tempelhof) te Slijpe. Later werd de hoeve Ten Diken genoemd. Beide benamingen verwijzen naar de dijk waaraan deze hoeve gebouwd werd, namelijk de Hoge Dijkweg. Om extra hoog te staan, werd de hoeve ook op een walheuvel gebouwd. Die is vandaag nog steeds te zien. Vanaf de 16de eeuw krijgt de hoeve een nieuwe benaming, die tot vandaag doorleeft. De naam 'Fleriskothoeve' verwijst naar een verhaal over de boerenknecht, Fleris, die de hofstede onveilig maakte. Het is niet toevallig dat deze legendes zich afspelen in de 16de eeuw, de tijd van religieuze spanningen en de vervolging van ketters. Misschien was Fleris gewoon een protestant? Omdat Fleris in de buurt een bekendheid is geworden, kreeg hij een standbeeld aan de kerk van Wilskerke. De gebouwen die we vandaag zien, zijn recent. Enkel de kelder en de opkamer zijn 18de eeuws. De bergschuur werd vernield tijdens de Eerste Wereldoorlog en later opnieuw opgebouwd. De schuur die er vandaag staat, werd pas na de Tweede Wereldoorlog gebouwd.

13. Waypoint

14. Waypoint

15. Waypoint