Gramos Mt, Gramusta-Farmaki 2142m ( Γράμος Φαρμάκη )

Γράμος, Γράμουστα-Φαρμάκη 2142μ, Κυκλική

Διαδρομή Ορειβατικού ski στην κορυφή Φαρμάκη Γράμου. Η κορυφή Φαρμάκη αποτελεί την Βορειότερη κορυφή της ράχης που σχηματίζεται βόρεια της κορυφής της Κιάφας ( 2395μ ). Η θετική υψομετρική που η διαδρομή παρουσιάζει δεν είναι μεγάλη, ενώ συγχρόνως οι κλίσεις των πλαγιών κατάβασης είναι μέτριες προς εύκολες. Προσεγγίζοντας το αισθητικό κομμάτι, η διαδρομή προσφέρει εναλλαγές τοπίων, με τις εικόνες γυμνών πλαγιών στην Γράμμουστα, να διαδέχονται εικόνες δάσους οξιάς στις Δυτικές πλαγιές της Φαρμάκη, αλλά και δάσους Ελάτων ανατολικά του διασέλου με την κορυφή της Σκάλας.

Συνολική απόσταση : 11.4 χλμ
Θετική Υψομετρική : + 787μ
Υψ.κατάβαση ski : -515μ ( ύψομετρο αφαίρεσης πεδίλων 1630μ )

Περιγραφή:

Εκκίνηση από το χωριό της Γράμουστας σε υψόμετρο 1400μ. Η πρόσβαση στον οικισμό είναι πλέον αρκετά ευκολότερη με μόνο 7 χλμ διάνυσης βατού χωματόδρομου ( 3α ) να απαιτούνται για την προσέγγιση της. Η κορυφή είναι ορατή από το χωριό, όπως επίσης και μεγάλο μέρος της διαδρομής. Κατευθυνόμαστε ΒΑ, στην γέφυρα του Αλιάκμωνα που πηγάζει λίγα χιλιόμετρα ψηλότερα στην βάση των πλαγιών της 2521 και του Περήφανου και μετά από 320 χλμ ροής εκβάλει στο Αιγαίο. Λίγα μέτρα αφού διανύσουμε τον χωματόδρομο, στρεφόμαστε ΝΑ σε κτηνοτροφικό μονοπάτι που συντομεύει την στροφή του χωματόδρομου.

Σε υψόμετρο 1450μ προσεγγίζουμε και πάλι τον χωματόδρομο και τον ακολουθούμε απρόσκοπτα για 1 χιλιόμετρο μέχρι υψομέτρου 1550μ, οπότε ακολουθούμε και πάλι κτηνοτροφικό μονοπάτι συντόμευσης της στροφής του, το οποίο οδηγεί σε στάνη.

Στην στάνη συναντάμε και πάλι τον δρόμο ( έχοντας παρακάμψει διασταύρωση του με απόληξη που οδηγεί νότια ), και συνεχίζουμε επί αυτού με στόχο την ομαλή ανάβαση με φώκιες στην ράχη, βόρεια της Φαρμάκη. Στο σημείο αυτό ( όριο της χιονοκάλυψης την ημέρα καταγραφής ( πρώτες ημέρες Απριλίου 2019 ) συνεχίζουμε με φώκιες, ενώ σημαδεύουμε την μικρή γυμνή πλαγιά στα δεξιά μας, στα όρια του κάτω τμήματος του δάσους οξιάς. Κάτω από την πλαγιά στέκουν τρείς χαρακτηριστικές ξέχωρες οξιές. Πρόκειται για το σημείο που επιστρέφουμε κατεβαίνοντας με τα ski.

Ο δρόμος συναντά τις παρυφές δάσους οξιάς και στρέφεται προς τα Βόρεια σε οροπέδιο. Στην συνέχεια σταδιακά κερδίζει ύψος, ενώ συγχρόνως εισέρχεται δειλά-δειλά στο δάσος οξιάς. Σε υψόμετρο 1730μ ο δρόμος σχηματίζει πέταλο και στρέφεται ΝΑ προς το διάσελο Σκάλας-Βόρειας Ράχης Φαρμάκη.

Το διάσελο σε υψόμετρο 1770μ προσφέρει για πρώτη φορά θέα προς τα ανατολικά. Κάτω μας, απλώνεται μικρό δάσος ελάτων ενώ στα ΝΑ, διακρίνουμε την ορεινή κοιλάδα μεταξύ των κορυφών της Φαρμάκη και του Σούφλικα. Ο βραχώδης και εντυπωσιακός όγκος του Σούφλικα, ξεχωρίζει οπτικά. Συνεχίζουμε με κατεύθυνση Νότια επί της ράχης, και λίγο πριν το δάσος οξιάς επί αυτής πυκνώσει, στρεφόμαστε προς τα ΝΑ. Ακολουθούμε την χάραξη του δρόμου που τραβερσάρει την ράχη από τα ανατολικά και στην συνέχεια κινείται παράλληλα της. Σε υψόμετρο 1830μ εγκαταλείπουμε οριστικά τον δρόμο ( που συνεχίζει για την κοιλάδα μεταξύ Φαρμάκη και Σούφλικα ) και στρεφόμαστε προς τα ΝΔ, κερδίζοντας ύψος μέχρι την ράχη. Προσεγγίζουμε την τελευταία αμέσως μόλις το δάσος οξιάς εκλείψει, σε υψόμετρο 1870μ.

Πλέον η πορεία για την κορυφή κινείται μόνιμα με κατεύθυνση Νότια και επί της πλατιάς και ομαλής ράχης. Αρχικά προσπερνάμε προκορυφή με μικρό περιφραγμένο μετεωρολογικό σταθμό ( υψ. 1920μ ). Συνεχίζοντας, συναντάμε μικρές ήπιες απολήξεις της ράχης και προκειμένου να μην χάνουμε υψομετρική, μπορούμε να τραβερσάρουμε από τα δυτικά. Συγχρόνως διαλέγουμε γραμμή κατάβασης για την επιστροφή. Θαυμάζοντας την θέα στο Περήφανο την 2521 και τις υπόλοιπες δυτικές κορυφές του Γράμου, προσεγγίζουμε μικρό αυχένα στην βάση της κωνικής κορυφής του Φαρμάκη σε υψόμετρο 2090μ. Απομένουν 50μ υψομετρικής μέχρι την κορυφή, τα οποία κερδίζουμε ανεβαίνοντας την Ανατολική πλευρά του κώνου.

Στην κορυφή στέκει υψομετρικός στύλος της ΓΥΣ, ενώ συγχρόνως διακρίνουμε εκτενή χαρακώματα, απόρροια της εμφύλιας σύρραξης 1946-49.

Ξεκινώντας την κατάβαση κατεβαίνουμε σύντομα τον κώνο και προσπερνάμε με φόρα την πολύ μικρή ανωφέρεια Βόρεια του αυχένα. Στην συνέχεια κινούμαστε παράλληλα και δυτικά της γραμμής της ράχης με σκοπό να προσεγγίσουμε το ψηλότερο σημείο της γραμμής κατάβασης. Η δυτική πλαγιά της ράχης βόρεια της Φαρμάκη προσφέρει όμορφη κατάβαση με ήπιες προς μέτριες κλίσεις και καταλήγει στο άνω άκρο δάσους οξιάς. Σημαδεύοντας λοιπόν χαρακτηριστικό ξέφωτο εντός του δάσους προς τα ΒΔ, απολαμβάνουμε τα 240μ απρόσκοπτης κατάβασης μέχρι αυτό. Διανύοντας το ξέφωτο σε υψόμετρο 1820μ προς τα βόρεια - με σύντομη επίπεδη κλίση, στρεφόμαστε για λίγο δυτικά και κατηφορίζουμε προσεκτικά στο δάσος οξιάς. Μετά από περίπου 100μ απόστασης, προσεγγίζουμε άνοιγμα. Πρόκειται για το προαναφερθέν σημείο με την μικρή πλαγιά και τις χαρακτηριστικές τρείς οξιές. Στο σημείο αυτό προσεγγίζουμε την χάραξη της ανάβασης, ελαφρώς ψηλότερα της στάνης. Εαν η χιονοκάλυψη το επιτρέπει, συνεχίζουμε εύκολα μέχρι πίσω στην γέφυρα, ανατολικά του οικισμού της Γράμουστας.

Επισημάνσεις:
- Στην Γράμουστα λειτουργεί ξενώνας, ανοικτός κατόπιν συνεννόησης.
- Το παραμεθόριο χωριό φυλάσσεται από στρατιωτικό φυλάκιο, που είναι επανδρωμένο καθ' όλη την διάρκεια του έτους.
- Νερό στο χωριό μπορούμε να προμηθευτούμε σε πηγή που εντοπίζεται σε κτιστό κιόσκι πίσω ( Ανατολικά ) από την εκκλησία.
- H ονομασία Γράμος, προέρχεται από το ξενικό Gramoz ( Σλαβικής, Αλβανικής ή Βλάχικης προέλευσης. Στα Σλάβικα gramoz πιθανότατα σημαίνει χαλίκι ) . Κατά συνέπεια καθ' ότι η ονομασία αποτελεί εισαγωγή στην Ελληνική γλώσσα, γράφεται με ένα 'μ'.
- Διαδρομή για τις κορυφές Σούφλικας και Κιάφα του Γράμου από την Αετομηλίτσα μπορεί να βρεθεί στον παρακάτω διασύνδεσμο.
https://www.wikiloc.com/hiking-trails/gramos-mt-aetomilitsa-tsumia-2174m-suflikas-2149m-kiafa-2395m-perifano-2444m-aetomilitsa-18946971

Θωμάς Κόμης
Γρηγόρης Τζομάκας